گرامی باد هشت مارس، روز جهانی زن

هشت مارس فرصتی است برای گرامیداشت مسیری که جنبش¬های زنان در صد و پنجاه سال اخیر پیموده¬اند و بیش از آن فرصتی است برای سخن گفتن از دشواری¬هایی که جهان تا رسیدن به برابری پیش رو دارد. مسیری که با اعتراض به نابرابری¬های قانونی و حقوقی آغاز شد و با آگاهی¬بخشی درباره¬ی کلیشه¬ها و ساختارهای پنهان نظام مردسالار گسترش یافت، اکنون هر گام کوچک و بزرگی در راه برابری را در بر می¬گیرد.

مسیر مبارزات زنان در ایران پر فراز و نشیب بوده است. پس از انقلاب 1357 نظام حاکم برخی دست¬آوردهای زنان را از آنان ربود و به دنبال آن مبارزاتی تازه در برابر قوانین تبعیض¬آمیزی چون قوانین نابرابر خانواده، حجاب اجباری، ممنوعیت صدای زنان خواننده و … شکل گرفت که تا به امروز ادامه یافته است. در کنار موانع قانونی، قوانین نانوشته و تبلیغاتِ هدفمندِ حکومت نیز عرصه را بر زنان و هر کسی که در راه برابری جنسیتی گام برمی¬دارد، تنگ¬تر کرده است.

در چهل سال اخیر، زنانِ هنرمند، نویسنده و شاعر نیز، مانند دیگر زنان این سرزمین، رنجی مضاعف را تحمل کرده-اند و همزمان در تغییر وضعیت نابرابر موجود کوشیده¬اند. سایه¬ی تبعیض¬ها و سیاست¬گذاری¬های حکومت همواره بر روند خلق و ارائه¬ی آثار آنان سنگینی کرده است. کنسرت¬های بانوان، که زمانی با تلاش¬های بسیار به عنوان راهکاری برای شنیده شدن صدای زنان آغاز شده بود، همچنان برای اجرا با محدودیت¬های مکانی و زمانی مواجه است، از تبلیغات محیطی محروم است و به علت ممنوعیت فیلمبرداری و عکاسی، تصویری از آنها در حافظه¬¬ی هنری این سرزمین باقی نمی¬ماند. آثار زنان شاعر و نویسنده به شکل¬های پیچیده¬تری سانسور می¬شود. پرداختن به مسائل زنان همچنان می¬تواند هر مؤلفی را در معرض سانسور قرار ¬دهد. برخی «اصلاحیه¬ها» تنها بر آثار زنانِ نویسنده و شاعر اعمال می¬شود. تیغ سانسور در مواجهه با آثاری که کلیشه¬های جنسیتی و چارچوب¬های مطلوب حاکمیت را می¬شکند بسیار بُرّنده¬تر عمل می¬کند. حتی در بازار کتاب نیز پررنگ کردن آثاری که قالب¬های موجود را می¬پذیرند یا تأیید می-کنند در راستای به حاشیه راندن آثار انتقادی عمل می¬کند.

در چنین فضایی است که زنانِ آگاه، نوشتن و خلق آثار هنری را به مبارزه¬ای دائم و رو به جلو تبدیل کرده¬اند. آنها انکارکنندگانِ وضعیت موجودند. ساختار به ظاهر استوار مردسالار را نشانه می¬گیرند و روش¬های پیچیده و پنهان سانسور را به عقب می¬رانند.

کانون نویسندگان ایران روز جهانی زن و مبارزات همه¬ی انسان¬های برابری¬خواه را گرامی می¬دارد و برای برداشتن گام¬هایی بلندتر و کاراتر کنار آنان می¬ایستد.

کانون نویسندگان ایران

15 اسفند 1397