back to top
خانهابوالحسن بنی صدرمقالات و مصاحبه هاقدرت و از خود بیگانه شدن اندیشۀ راهنمای لیبرالیسم/ وسیله، هدف را...

قدرت و از خود بیگانه شدن اندیشۀ راهنمای لیبرالیسم/ وسیله، هدف را توجیه نمی کند، بلکه آنرا تبیین می کند، مصاحبۀ علی صدارت با ابوالحسن بنی صدر (٢)

                                                                       Banisadr-Sedarat-1 

                                                                         

 
برای پی بردن به هدف واقعی افراد، باید به وسیله‌ هایی که آنها برای رسیدن به هدف ادعایی استفاده می کنند، نگریست. 
 
در موازنۀ عدمی، هدف و وسیله، غیرقابل جدا شدن هستند، هدف وسیله را توجیه نمی کند، بلکه هدف وسیله را تبیین و تعیین می کند. هدف خود را در وسیله بیان می کند. 
 
اگر هدف، حق باشد، وسیله هم، حق و حقوق و حقوندی می شود.
 
اگر هدف سلطه و زور و قدرت و توازن قوا باشد، وسیله هم از جنس سلطه و زور و قدرت و توازن قوا خواهد بود، و نه از جنس حق. 
 
وسیله چون جام بلورین آینده‌ نگر، به وضوح چهرۀ واقعی هدف را هویدا می کند.
 
لیبرالیسم در ابتدا معتقد به مالکیت شخصی بود، و به این دلیل با فئودال ها در ستیز قرار گرفت. در فئودالیسم، ارباب، مالکِ حاصل کار رعیت ها، و بلکه مالک رعیت ها بود، و لیبرالیسم این را نفی می کرد.
 
لیبرالیسم، هدف را سودجویی اعلام کرد، و وسیله را آزادی. یعنی حق را وسیله کرد برای هدفی که حق نیست. 
 
لیبرال ها گفتند هر انسانی دنبال نفع خویش است، همۀ انسان ها آزادند که دنبال نفع خویش باشند. در نتیجه، این وسیله (آزادی)، خودش را با نزاع بر سر نفع و سودجویی بعنوان هدف، باید تطبیق بدهد.
 
و نفع هم اگر آنقدر وافر باشد که همه آزاد باشند که دنبالش باشند، بدون اینکه با هم تصادم و برخورد بکنند، و همه به طور مساوی از آن بهرمند شوند، دیگر نفع نیست. نفع، در ندرت معنی می دهد و بدین صورت است که دعواها سر می گیرند.
 
جامعه، نه تنها باید به آزادی که یک حق از حقوق ذاتی است توجه کند، بلکه آن را بعنوان هدف و وسیله در نظر بگیرد. وگرنه هر اندیشۀ راهنمایی که ادعا کند حقوقی است، اگر وسیله‌ ای غیرحقوقی انتخاب کند، قطعاً به عکس آن خواهد رسید. 
 
و به قول توماس هابز، روشن می شود دید که افراد با اختیار خودشان، از آزادی و استقلال و سایر حقوق خود چشم می پوشند و جانب سلطه‌ گر را می گیرند: آنچه که در امریکا و برزیل شد (انتخاب ترامپ و بولسونارو) و نیز آنچه که در ایران دیده می شود. هیچ یک از این شهروندان به زور سرنیزه پای صندوق های رأی نرفتند.
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اخبار مرتبط

دیدگاه خود را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید