“ما امضا کنندگان این نامه سرگشاده بار دیگر از شما می‌خواهیم که شفافیت و پاسخگویی بیشتری را در زیرمجموعه خود فراهم آورید و به مجموعه دیوانسالار (بوروکراتیک) و غیرشفاف دولت وجهه‌ای دیگر ببخشید. ما در این راستا در کنار شما خواهیم بود و با نگاه منتقدانه و کارشناسی اقدامات شما را دنبال خواهیم کرد. باشد که از این پنجره و فرصت گشوده، نهایت استفاده را برای خدمت رسانی به ساکنان این مرز و بوم به کار بندید.”
متن نامه جمعی از پزشکان خطاب به وزیر بهداشت را در ادامه می‌خوانیم:
جناب آقای دکتر نمکی وزیر محترم بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی
سلام
با توجه به وضعیت پیش آمده ناشی از همه گیری کووید ۱۹ این جانبان یعنی جمعی از پزشکان که در طی سال‌ها به مسایل اجتماعی بی اعتنا نبوده ایم و این حساسیت و مداخله را بخشی از وظیفه پزشکی خود می‌دانیم، تصمیم گرفتیم تا این نامه سرگشاده را برای شما بنویسیم و شما را از نظرگاه خودمان در رابطه با حل مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی حول محور این همه گیری آگاه کنیم.
از آنجا که بر این باوریم که جز با آگاهی و مشارکت جمهور مردم مسایل بهداشتی و درمانی قابل حل نیستند، این نامه را خطاب به شما به عنوان رییس ستاد ملی کرونا نوشته ایم ولی آن را در اختیار افکار عمومی نیز می‌گذاریم، زیرا بر این باوریم که مسایل اجتماعی، راه حل‌های اجتماعی دارند و راه حل اجتماعی جز با پشتوانه مشارکت آگاهانه مردم ممکن نیست.
۱) جناب آقای وزیر! ما خواهان تأکید و پایمردی شما بر نظرات کارشناسی هستیم. در طی سالیان گذشته و در بسیاری از موارد، نظر کارشناسی و عقلانی تحت شعاع دیدگاه‌های ایدئولوژیک یا حتی منافع اقلیتی فرادست قربانی شده است. می‌دانیم که پای فشاری بر نظر صحیح و درست نیازمند شجاعت و صراحت بالایی است و احتمال از دست دادن جایگاه یا شغل در آن وجود دارد. با این همه خواهان تعهد شما به قسم گروه‌های پزشکی و تلاش مستمر برای به کرسی نشستن نظرات کارشناسان هستیم. اگر لازم است که شهری قرنطینه شود، اگر ضروری است که فاصله گذاری تا مدت دیگری تمدید شود، اگر لازم است که منابع کشور در راستای حفظ صحت و سلامت شهروندان آسیب پذیر صرف شود، اگر لازم است که منابع کشور برای باقی ماندن اقشار آسیب پذیر در خانه تخصیص یابد و … از شما می‌خواهیم که از مواضع خود عقب ننشینید و با اقتدار از نظر کارشناسی خود در برابر منافع اقلیتی زورمند دفاع کنید.
۲) جناب آقای وزیر! ما خواهان شفافیت و پاسخگویی مجموعه وزارتخانه و ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم. تعداد بیماران مبتلا به کووید-۱۹، میزان برخورداری آن‌ها از خدمات درمانی، روش‌های انجام آزمایش، و شیوه‌های جمع آوری اطلاعات و داده ها، میزان مرگ و میر بیماری و دیگر مسایلی که وزارتخانه در حین مبارزه با همه گیری با آن‌ها برخورد کرده است، باید به صورت شفاف در اختیار عموم قرار بگیرد. ارائه آمار و داده‌ها در جلسه غیرعلنی مجلس دردی را دوا نخواهد کرد. مردم باید احساس کنند که وزارتخانه و ستاد تحت امر شما با آن‌ها شفاف و روراست برخورد می‌کند. این اعتماد باعث ایجاد یک رابطه دوسویه می‌شود و رویکرد‌های آتی وزارتخانه و ستاد از سوی مردم با استقبال بیشتری روبه رو خواهد شد و همچنین کارشناسان و روشنفکران خارج از مجموعه وزارتخانه می‌توانند نظرات خود را با توجه به داده‌های صحیح و روشن به اطلاع عموم برسانند.
۳) جناب آقای وزیر! همه کارشناسان و پزشکان بر این باورند که کووید ۱۹ نمی‌تواند بین نژاد و قوم و طبقه و جنسیت تفاوتی بگذارد. از چشم ویروس انسان‌ها فقط زیستگاهی برای تداوم زیست هستند. پس ما نیز نباید ساکنان این مرز و بوم را تقسیم بندی کنیم و به برخی خدمات ارائه بدهیم و برخی دیگر را به خاطر اقامت غیرشهروندی از حقوق انسانی محروم کنیم. علاوه بر این بی اعتنایی به این شهروندان ممکن است باعث شیوع ویروس در اجتماعات آن‌ها شده و راه را برای بازگشت ویروس هموار کند. پس هم به دلایل انسانی و هم به علت‌های پزشکی و همه‌گیرشناختی (اپیدمیولوژیک)، شهروندان غیر ایرانی مقیم، به ویژه همشهریان افغان ما، با هر شرایط اقامتی باید تحت پوشش خدمات آن وزارتخانه و ستاد قرار بگیرند.
۴) جناب آقای وزیر! از آنجا که بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی سنگر‌های اصلی مبارزه با همه گیری کووید ۱۹ هستند، باید شرایط کار در آن‌ها برای درمانگران و سایر کارکنان بهتر شود. همان طور که مستحضر هستید، دستیاران تخصصی به عنوان پزشکان جوان اغلب کار‌های درمانی و تشخیصی را بر عهده دارند و شب‌های بسیاری را موظف اند در بیمارستان سر کنند، حال آنکه به بهانه طی کردن دوره آموزش، حقوق دریافتی آن‌ها از حداقل‌های این جامعه کمتر است. در این شرایط سخت و طاقت‌سوز لزوم رسیدگی به حقوق این پزشکان جوان، و بیمه اجتماعی آن‌ها در کلیت خود باید در دستور کار وزارتخانه و دولت قرار بگیرد.
۵) جناب آقای وزیر! حتما شما در جریان طرح تحول سلامت و خاصه خرجی‌های صورت گرفته در این طرح هستید. تقسیم کار در بیمارستان و تخصیص منابع در این طرح بسیار نامتوازن و ناعادلانه است. پرستاران و سایر نیروی انسانی غیر پزشک نه تنها سهم اندکی از این طرح برده اند، بلکه حتی بخشی (حدود ۳۰ درصد) از داشتن قرارداد با بیمارستان به صورت مستقیم محروم بوده و از طریق شرکت‌های پیمان کاری در واقع به نوعی به بیمارستان‌ها اجاره داده می‌شوند. این شیوه کار در شأن پرستاران، بهیاران و کمک بهیاران نیست. آن‌ها باید بدون دغدغه معیشت و ترس از اخراج بتوانند به وظیفه خود، یعنی خدمت به مردم عمل کنند. در این شرایط سخت که آن‌ها جان خود را در کف دست گرفته اند، شایسته نیست که نگران قرارداد و حقوق و کارانه خود باشند. در همین راستا شرکت‌های پیمان کاری باید از بیمارستان‌ها رانده شوند و وزارت بهداشت خود به طور مستقیم متولی بستن قرارداد کار با کارکنان بخش درمان شود.
۶) جناب آقای وزیر! سالهاست که در شرایط سخت و غیرمترقبه، نظام بازار ناکفایتی خود را در تأمین سلامت مردم نشان داده است. احتکار، گرانفروشی، تقلب و کاستن از کیفیت، روش اصلی بازار برای ارائه اقلام بهداشتی و درمانی در شرایط سخت و غیرعادی است. در بازار اقلام دارویی و درمانی، تقاضا از سوی افراد مستأصل و محتاج شکل می‌گیرد؛ پس می‌توان حدس زد که عرضه کنندگان تا چه حد توانا و قدرتمند عمل می‌کنند. متأسفانه مجموعه دولت از نظارت و سامان دادن به بازار به خصوص در شرایط سخت ناتوان بوده و هست؛ لذا با توجه به گسترش پرونده الکترونیک و نظام یکپارچه درمانی می‌توان بازرگانی داخلی و خارجی مربوط به دارو و اقلام پزشکی را ملی اعلام کرد تا توزیع منابع به جای آنکه تابع منطق سست عرضه و تقاضا باشد، از یک نظام عقلانی و شفاف در خدمت سلامت مردم بهره بگیرد.
۷) جناب آقای وزیر! نبود یک نظام جامع بهداشتی-درمانی، اختلاط بخش‌های خصوصی و همگانی در نظام درمانی، و توزیع به شدت نابرابر پزشکان و سایر نیروی انسانی بخش سلامت در ایران باعث شده است که دولت نتواند پاسخی یکدست و یکپارچه به همه گیری‌های واگیر (چون کووید ۱۹) یا غیرواگیر مثل بیماری‌های متابولیک، انواع سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی را هماهنگ کند. مبارزه با این بیماری‌ها نیاز به یک نظام یکپارچه، کادر درمانی مجرب، دوری از سودجویی و سهم خواهی دارد. نظام طب ملی و پزشک خانواده آرزوی دیرین پزشکان عدلت خواه این مرز و بوم است که به عنوان یک دستور قانونی نیز درآمده است. ضروری است که این پرونده خاک گرفته از قفسه‌های فراموشی بیرون آورده شود و با رویکرد پیشگیری و تغییر رفتار و به ویژه اصلاح محیط زیست، دوباره بر روی میز جناب‌عالی و مدیران وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی گذاشته شود.
۸) جناب آقای وزیر! همان طور که می‌دانید در چند ساله اخیر با حمایت‌های پیدا و پنهان، افرادی شیاد با سوء استفاده از اعتقادات صمیمی مردم، خود را درمانگر جا زده و جایی در بازار سلامت برای خود دست و پا کرده اند. خرافه پروری و ترویج انگاره‌های نادرست از جمله کار‌های آنان بوده که در بعضی موارد به قیمت جان مردم نیز تمام شده است. اینان مصادیق کامل شارلاتان و شیادند که مبارزه با آن‌ها از جمله وظایف قطعی آن وزارتخانه و شخص شماست. ضروری است که قوانین مربوط به مداخله افراد غیرپزشک در امور پزشکی بازنگری شود و نظارت بیشتری بر این افراد صورت بگیرد. در سایه مبارزه با همه گیری کووید-۱۹ بسیاری دریافته اند که این افراد چیزی در چنته ندارند و مبارزه علمی و کارشناسی تنها راه حل مقابله با این همه گیری است. در همین راستا وزارت بهداشت و درمان موقعیت ویژه‌ای برای مقابله با خرافات و انگاره‌های نادرست یافته است که باید از آن بهره بگیرد.
در پایان ما امضا کنندگان این نامه سرگشاده بار دیگر از شما می‌خواهیم که شفافیت و پاسخگویی بیشتری را در زیرمجموعه خود فراهم آورید و به مجموعه دیوانسالار (بوروکراتیک) و غیرشفاف دولت وجهه‌ای دیگر ببخشید. ما در این راستا در کنار شما خواهیم بود و با نگاه منتقدانه و کارشناسی اقدامات شما را دنبال خواهیم کرد. باشد که از این پنجره و فرصت گشوده، نهایت استفاده را برای خدمت رسانی به ساکنان این مرز و بوم به کار بندید. زمان را باید دریافت که جاودان نیستیم … فرصت‌ها را باید دریافت که همچون ابر‌ها در گذرند.
دکتر سیدعلی آذین- دکتر آرمان آقاملائی- دکتر امیر افشارنژاد- دکتر محمدرضا احمدی- دکتر حسین اکبری- دکتر محمود الهویی نظری- دکتر سینا الهی- دکتر پریسا امینی جور آبادی- دکتر مژگان اورند- دکتر محمد ایرانی انارکی- دکتر سمیه بزرگی- دکتر محبوبه سادات بنی هاشمی- دکتر محمد بینازاده- دکتر فرزام پروا- دکتر آرزو پوراسماعیلی- دکتر همایون پورکرامتی- دکتر مهدی پورنادر- دکتر طاهره توکلی- دکتر امیرحسین جلالی- دکتر ژاله جهانگیری- دکتر محسن حافظی- دکتر مهسان حسینی- دکتر آرش خالقجو- دکتر مزدک دانشور – دکتر بهزاد دماری- دکتر رامین رادفر- دکتر آفرین رحیمی موقر- دکتر علیرضا رجبیان- دکتر محسن رحمتی کامل- دکتر نادر رش احمدی- دکتر حسن رفیعی- دکتر وحید رواقی- دکتر علی زجاجی- دکتر امید زمانی- دکتر علی سمیعی- دکتر مرسده سمیعی – دکتر سحر سجادی- دکتر سیامک شایان امین- دکتر علی شفیعی- دکتر رضا شیرالی- دکتر یلدا صادقی- دکتر سوسن صالح پور- دکتر علیرضا صالحی- دکتر سامان صراف- دکتر رویا صمدی- دکتر احمد صوفی محمدی- دکتر فرزانه عابدی- دکتر حمیده عامری- دکتر محمدحسین عسکردون – دکتر حسن فلاح‌پور- دکتر شایان کاشفی نژاد- دکتر مجید کاوه- دکتر کاوه کاظمیان- دکتر سیمین کاظمی- دکتر توفیق کوچک خانی- دکتر گلاره مستشاری- دکتر فاتح مفاخری- دکتر ماریا مطلق- دکتر ناصر مردای-دکتر سیدهادی معتمدی- دکتر مریم مومن- دکتر سید محمود میرمعینی- دکتر هومان نارنجی‌ها – دکتر مجتبی نجاریان- دکتر رضا نقابیان- دکتر محمدحسین نوربخش- دکتر شهلا نوری اردبیلی- دکتر علی نیکجو- دکتر مهدی نیکودل- دکتر مروئه وامقی- دکتر سبا هوبه فکر- دکتر حمید یاوری- دکتر حمید یوسفی