انتخاب: ملازهی کارشناس مسائل افغانستان گفت: ایران سیاست روشنی نسبت به افغانستان ندارد. ما یک سری مسائل مرزی با طالبان داریم. ما اشتباهی با کشیدن دیوار مرزی در زابل کردیم و بخشی از زمین های کشاورزی مردم ایران آن طرف دیوار قرار گرفته و طالب معتقد است مرز همان دیوار است: بنابراین به کشاورزان ایرانی اجازه نمی‌دهند که کشاورزی کنند و زمین ها را تصاحب کرده اند. این مشکل ما بود، ما اگر می خواستیم دیوار بکشیم باید روی مرز می کشیدیم. یعنی بخشی از خاک ایران بدست طالب افتاده است. مشکل دیگر این است که رودخانه هیرمند بر اساس جغرافیای منطقه اینگونه است که با باران زیاد تغییر مسیر می‌دهد و بخشی از خاک ایران باز هم به آن طرف رفت. ما این دو مشکل مرزی را با طالب داریم. در موضوع سد کمال خان هم مشکلاتی داریم که باعث شده سیستان از نظر جمعیتی تخلیه شود. سیستانی‌ها بیشتر در اطراف تهران و گرگان ساکن شده‌اند.
پیر محمد ملازهی، کارشناس مسائل افغانستان درباره انگیزه طالبان برای جنگ با ایران به «انتخاب» گفت: اگر صرفاً طالب را در نظر بگیرید، اینطور نیست، زیرا طالب تنها نیست. در آن معامله ای که در دوحه صورت گرفت، صحبت از ۴۰۰ صفحه مذاکرات است که فقط ۱۰ صفحه از آن منتشر شده است. یعنی ۳۹۰ صفحه از مذاکرات آمریکا و طالبان محرمانه است. اینکه معامله فوق در چه شرایطی بود که آمریکا پذیرفت دولت ساختۀ خود را در افغانستان سرنگون کند و کشور را به دست طالبان بدهد جای بحث وجود دارد. بحث داعش در افغانستان نیز مهم است.
او افزود: رابطه داعش و القاعده و طالبان با یکدیگر شفاف نیست. درست است که طالبان مدعی اند با داعش درگیر شده اند، اما هنوز مبهم است. داعش خلافت جهانی را می‌خواهد، طالبان امارت اسلامی افغانستان را می‌خواهد. در این نقطه طالب و داعش با هم دچار اختلاف می‌شوند. طالب می‌گوید من امیرالمونین هستم، اما داعش مخالف است. اما به لحاظ ایدئولوژیک این دو جریان به یکدیگر نزدیک اند. بنابراین بحث این است که اگر سیاست آمریکا در یک زمان به سمت حمله نظامی به ایران بچرخد یا کشور‌های همسایه ایران را درگیر کند، در آن صورت میتوان گفت که طالبان انگیزه جنگ دارند. مجموعه اختلافات طالبان با ایران بر سر آب و مسائل عقیدتی می‌تواند در یک شرایط جدی تبدیل به جنگ شود، اما طالبان محاسبات خاص خود را دارند.
وی افزود: این تصور که طالب قدرت اش را از دست می دهد و اختلافاتی با جهان دارد، تصور خامی است. طالب یک گروه کوچک نیست و پشتوانه قومی پشتون را دارد. پشتون ها از زمان کشته شدن نادر شاه و احمد خان ابدالی، نیروهایش را به قندهار می برد و خود را پادشاه اعلام می کند، تا امروز که نزدیک ۳۰۰ سال می گذرد، فقط در دو مقطع کوتاه که حبیب الله کلکلی به عنوان یک تاجیک حکومت را می گیرد، بعد هم ربانی پس از جهاد به مدت ٢ سال آن هم ۱۰ درصد خاک افغانستان در دستش بود، جکومت کرده اند. طالب ترکیبی از پشتونیسم، مکتب هندی و گرایش های خاورمیانه ای سلفی هاست. این طالب تنها نیست که فکر کنیم گروه های دیگر می توانند او را به راحتی از قدرت حذف کنند. طالب آمده است و مدت ها نیز خواهد بود. افغانستان یک جامعه متکثر است، اما گروه های قومی که به دنبال سرنگون کردن طالبان هستند، مهم ترین آن ها جبهه ملی احمد مسعود است که عملاً از کشور خارج شده اند. در حال حاضر نیرویی نیست که علیه طالبان بجنگد.
او افزود: در شرایط کنونی آمریکا و اروپا دنبال رابطه با اروپا هستند، چین و روسیه نیز خود را برای بازگشایی سفارت آمادگی می‌کنند. مسائل حقوق بشری در افغانستان نیز اصلا مطرح نیست. به آرامی طالبان مسائل را با جهان حل می‌کنند، اما مشکلات درونی نیز وجود دارد. جناح حقانی، شورای کویته و جریان قندهار و کابل اختلافاتی بر سر قدرت دارند.