ژان پیر فیلیو – روزنامه لوموند 3 آوریل 2022
پهپاد بایراکتار چنان خساراتی به مهاجمان روسی وارد کرد که آهنگی به نام آن در سراسر اوکراین رایج شد. بایراکتار در زبان ترکی به معنای “پرچم دار” است، اما همچنین نام خانوادگی داماد رئیس جمهور رجب طیب اردوغان، سلسوک بایراکتار است که شرکت او ابتدا برای ارتش ترکیه و سپس برای صادرات، پهپادهای بیش از پیش مهیب تولید می کند.
Bayraktar TB2 که از سال ۲۰۱۴ آزمایش شده است، می تواند بیش از یک روز بدون توقف و در شعاع ۱۵۰کیلومتری پرواز کند و وسایل الکترونیکی لازم برای اصابت روز یا شب به هدف خود را داشته باشد.
این پهپاد این امکان را فراهم کرد که در بهار ۲۰۲۰ پس از درگیر شدن در کنار دولت به رسمیت بین المللی شناخته شده لیبی، ترکیه باتری های ضد هوایی اردوگاه متخاصم را منهدم کند و به فرار مزدوران روسی از گروه واگنر کمک کرد. چند ماه بعد، این آذربایجان بود که از اثربخشی پهپاد بایراکتار استفاده کرد و ارمنستان را مجبور به عقب نشینی از قره باغ کرد. پهپادهای ترکیه در جریان “رژه پیروزی” در باکو در دسامبر ۲۰۲۰ با حضور اردوغان به نمایش گذاشته شدند.
سرود مقاومت
اوکراین در سپتامبر ۲۰۱۹ اولین دسته از ۶ فروند پهپاد بایراکتار را خریداری کرد که یکی از آنها دو سال بعد برای بمباران موضع جدایی طلبان طرفدار روسیه در دونباس استفاده شد.
کیو در روز تهاجم روسیه در ۲۴ فوریه حدود ۲۰ فروند از این پهپادها را در اختیار داشت و از آنها برای نابودی ده ها هلیکوپتر، به همان تعداد باتری های ضد هوایی و نیم دوجین خودروی زرهی دشمن استفاده کرد. خسارات وارده به کاروان‌های روسی که تصاویر خودروهای سوخته آن در سراسر جهان می‌چرخد، بسیار شگفت انگیز است.
عملکرد پهپاد بایراکتار به گونه ای است که اوکراین از روزهای اول درگیری اعتبارات مالی خود را تجدید کرد. احتمالاً پهپادهای ترکیه از خاک لهستان عبور می کنند. بنابراین بایراکتار کمک قابل توجهی به متوقف کردن پیشروی روسیه و وادار کردن متجاوز به یک جنگ موضعی می کند که قطعاً برای اوکراین ویرانگر است، اما برای کرملین بسیار پرهزینه است.
آهنگسازی بایراکتار را مدیون یک سرباز اوکراینی هستیم، آهنگی به افتخار پهپاد ترکیه که در تظاهرات علیه تهاجم روسیه، با ادبیات انتقام جویانه اش خوانده می شود: گوسفندها از شرق آمدند تا “دولت بزرگی را بازسازی کنند“ اما بهترین گله بان بایراکتار است استدلال آنها سلاح های مختلف، موشک های قدرتمند و تمام توپخانه آنها بود اما ما نظری برای راه اندازی از بالا داریم: بایراکتار!کلیپ این آهنگ با تصاویر حملات هوایی به کاروان ها آتش زده و در مواقع ای با زیرنویس انگلیسی یا عربی، صریع محبوبیت بزرگی در در فضای مجازی پیدا می کند. بیت پایانی آن، هم تهدیدآمیز و هم مصمم است: مبلغان حقیر کرملین سعی می کنند دروغ های خود را بباورانند، اما ستاره جدیدی در برابر تزار آنها طلوع می کند، بایراکتار! این آهنگ در سراسر اوکراین، از جمله در مناطق تحت اشغال روسیه، پخش می شود، همانطور که مدیر تئاتر Kherson درست پس از آزادی اش در مصاحبه با لوموند شهادت داد.
درس های استانبول
پهپاد بایراکتار نه تنها یک دارایی کلیدی در دست ارتش اوکراین است، بلکه ابزاری ارزشمند برای آنکارا است تا روابط بسیار ظریف خود با مسکو را به بهترین شکل مدیریت کند. ترکیه حمایت گرم ناتو را فراموش نکرده است، زمانی که در پاییز ۲۰۱۵، مداخله مستقیم روسیه در سوریه به حوادث و حتی تحریکات در مرز سوریه و ترکیه دامن زد.
اردوغان پس از سرنگونی یک سوخو-۲۴ توسط هواپیماهای ترکیه به دلیل نقض حریم هوایی این کشور، خود را با پوتین خیلی تنها دید. سپس آنکارا مجبور شد ژست‌های مماشات خود را نسبت به کرملین چند برابر کند، قبل از اینکه یک سال بعد شورشیان را در حلب رها کرد و یک مشارکت پایدار، هرچند متضاد، با روسیه در موضوع سوریه برقرار کرد.
با این حال، برگ اوکراین برای اردوغان، که سه هفته قبل از تهاجم روسیه به کی‌یف سفر کرد، از جمله برای تعمیق همکاری‌های دفاعی، با پروژه‌ای از قبل پیشرفته برای تولید محلی پهپادهای جنگی، ضروری است.
کرملین اولویت اصلی را خنثی کردن این پهپادهای رزمی می‌داند
ستاد کل روسیه وسواس خود را نسبت به بایراکتار آشکار کرد و در ۲۵ مارس اعلام کرد که ۳۵ فروند از سی و شش TB2 ارتش اوکراین در یک ماه تهاجم منهدم شده است. چنین ارزیابی که بر اساس آن سه چهارم نیروی هوایی اوکراین نیز منهدم شده اند، به خودی خود ارزشی ندارد، اما با این وجود دو نکته اساسی را تایید می کند: از یک سو، تحویل بایراکتار توسط ترکیه پس از شروع تهاجم روسیه ادامه یافت و از سوی دیگر، کرملین اولویت اصلی را خنثی کردن این پهپادهای رزمی قرار داده است. روز بعد، مسکو از اینرو باکو را متهم کرد که آتش‌بس منعقده تحت حمایت روسیه را با حمله به مواضع ارمنستان با حداقل یک پهپاد بایراکتار نقض کرده است.
با وجود این حمله غیرمستقیم ترکیه، روسیه می پذیرد در مذاکرات با اوکراین با حضور اردوغان در ۲۹ مارس در کاخ آخرین سلطان عثمانی در استانبول شرکت کند. هر دو طرف روسی و اوکراینی توافق می کنند که این مذاکرات را “قابل توجه” توصیف کنند، حتی اگر هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
سهم قاطع ترکیه در تسلیح اوکراین، نه تنها نقش میانجیگری این کشور با روسیه را خنثی نکرد، بلکه آن را تقویت کرده است. درسی که باید در پایتخت های اروپایی اندیشیده شود.