ایلنا: وزیر کار توضیح نداده، این میزان اشتغال ادعایی از چه طریق، با چه مکانیسم هایی و در چه حوزه هایی آفریده شده است، بلکه فقط عدد اعلام کرده است.
چگونه دولت ادعا می‌کند «بیکاری» و «تورم» کم شده است؟:
به گزارش خبرنگار ایلنا، دولت پشتِ هم دادۀ جدید رسانه ای می کند: «تورم کاهش یافته، بیکاری کم شده، شغل جدید ایجاد شده و شعارهای اقتصادیِ جامه عمل پوشیده اند». مسأله این است که شاخص های اقتصادی روی نمودارهای دولتی در مسیر بهبود قرار دارند، اما داده هایی که دولت اعلام می کند، نه قابلیت اعتبار سنجی و پایش دقیق دارند، و نه بازتابی در زندگی روزانۀ مردم.
کارگران و بازنشستگان به درستی می‌گویند افزایش هزینه های زندگی– همان اقلام ساده و معمولی که روی هر سفره‌ای نیاز است- سبد خرید مزدبگیران را از همیشه خالی‌تر کرده است، اما در مقابل دولت مدعی ست که نرخ تورم در تیرماه کاهش یافته است. کارخانه های بسیاری در استان های مختلف کشور در وضعیت رکود یا نیمه تعطیلی قرار دارند و آمار تعدیل ها بسیار بالاست، کارخانه ای به عظمت هپکو اراک با کمترین ظرفیت تولید مشغول کار است، و البته آمار بیکاری در استان‌های محروم مثل سیستان و بلوچستان، کردستان و ایلام از متوسط کشوری بسیار بالاتر است. برای نمونه شهرک صنعتی زاهدان در سیستان و بلوچستان با سوله های متروک مانده، شبیه شهر ارواح شده است، ولی دولت مدعی ست که آمار بیکاری کاهش یافته و در طول دو سال، حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار شغل جدید ایجاد شده اند، دقیقاً برابر با همان وعدۀ ابتدای کار دولت: ایجاد یک میلیون شغل در هر سال …
ادعاهای اخیر:
ابتدا بهتر است به چند ادعای اخیر نهادهای دولتی نگاهی بیندازیم؛ سوم مرداد، گزارش مرکز آمار ایران در مورد تورم تیرماه، اینگونه رسانه‌ای شد «کاهش ۳.۲ درصدی تورم نقطه به نقطه تیرماه نسبت به ماه قبل». بعد از آن، وزرای دولت مدعی شدند تورم کاهش یافته! این ادعا در حالی مطرح شده که با همان عددهای غیرقابل اتکای مرکز آمار، هنوز تورم بالای ۴۰ درصد در اقتصاد حاکم است و این معنایی ندارد جز اینکه هنوز همه چیز در حالِ بیشتر گران شدن است.
ادعای بعدی مربوط به حوزۀ بیکاری و اشتغال است که اخیراً توسط وزیر کار مطرح شده. بیست و هشتم مرداد، صولت مرتضوی با بیان اینکه یکی از هدف گذاری‌ها دولت سیزدهم ایجاد یک میلیون فرصت شغلی در سال است، گفت: «اکنون که ۲ سال از عمر دولت سیزدهم می گذارد، اعلام می کنیم که هدف گذاری دولت به احسن وجه در چارچوب تعریف اشتغال محقق شده است. در دولت سیزدهم هر سال یک میلیون فرصت شغلی ایجاد شده است، از شهریور ۱۴۰۰ تا ٣ ماه ۱۴۰۲، یک میلیون و ۹۷۰ هزار فرصت شغلی ثبت شده است».
آقای وزیر در ادامه عنوان کرد: «طبق گزارش مراکز رسمی که از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده، در ٣ ماه اول امسال نرخ بیکاری اعلام شد که این نرخ نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک درصد کاهش پیدا کرده و از ۹.۲ درصد به ۸.۲ درصد رسیده است. همچنین نرخ بیکاری بانوان، فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز کاهشی و نرخ اشتغال پایدار افزایشی بوده است».
چطور یک میلیون و ۹۷۰ هزار شغل جدید ایجاد شده اند؟ آیا کارخانه و کارگاه جدید در نقاط کم برخوردار کشور تأسیس شده اند؟ آیا خطوط تولید جدید راه‌اندازی شده اند؟ این آمارها از کجا آمده اند؟ به گفتۀ سیمین یعقوبیان (فعال کارگری) اگر منظور از اشتغال زایی، وام های خُرد اشتغال زایی هستند که برای گرفتن شان باید از هفت خوان رستم عبور کنی. باید بگوییم در موارد بسیاری این وام ها به افراد واجد شرایط و مستحق نمی رسند و در موارد عدیده ای خرج اشتغال زایی نمی شوند، هرچند با این پول ها دیگر نمی شود کار راه انداخت!
وزیر کار توضیح نداده، این میزان اشتغال ادعایی از چه طریق، با چه مکانیسم هایی و در چه حوزه هایی آفریده شده اند، بلکه فقط عدد اعلام کرده است.
چطور نرخ تورم کاهش یافته؟:
برای اینکه بدانیم «آمار دهی های دولتی» چطور صورت می گیرند و این اعداد که همه کاهشی و در مسیر بهبود هستند، چرا در زندگی واقعی دیده نمی شوند، به سراغ احسان سلطانی (کارشناس اقتصادی) رفتیم. سلطانی در ابتدا به ادعای کاهش نرخ تورم در ماه های اخیر می پردازد: «با تغییر سال پایۀ محاسبه، ضریب ها را به گونه ای طراحی کرده اند که شاخص های تورمی مرکز آمار ایران که قبل از آن هم غیرواقعی بود، دوباره حداقل ۴ یا ۵ درصد کاهش یافته اند، به همین دلیل است که مثلاً نرخ تورم اعلامیِ دولت کم شده است. به نظر می رسد به مرکز آمار دستور داده اند که باید تورم را پایین بیاوری و اعداد تورم دستوری پایین آمده اند، بدون اینکه خود تورم واقعاً کاهش بیابد».
سلطانی در مورد ادعای ایجاد نزدیک به ٢ میلیون شغل جدید می گوید: «هیچ اتفاق خاصی نیافته که بگوییم شغل جدید ایجاد شده است، کدام کارخانه و واحد تولیدی را احداث کرده اند؟! مشخص است که باز عددسازی کرده اند! یک میلیون و ۹۰۰ هزار، عدد بسیار بزرگی ست، واقعاً چطور چنین ادعایی می کنند؟!»
این کارشناس اقتصادی به ادعای پایین آمدن نرخ بیکاری می پردازد: «نحوۀ محاسبۀ نرخ بیکاریِ ما از اساس اشتباه است؛ نرخ بیکاری از تقسیم جمعیت شاغل بر جمعیت فعالِ آماده به کار بدست می آید؛ صورت این کسر را بزرگ و مخرج آن را کوچک می کنند تا نرخ بیکاری پایین بیاید، در مورد جمعیت شاغل، هر فردی که در هفته یک ساعت کار می کند، ولو مجانی، شاغل به حساب می آورند که معیار کاملاً نادرستی ست. از طرف دیگر، جمعیت فعال کشور را کمتر از واقعیت در نظر گرفته اند، خیلی ها را از جمعیت فعال حذف کرده اند و به این ترتیب با دستکاری صورت و مخرج کسر، آمار ساخته اند!»
به گفته‌ی سلطانی، اگر معیارهای کشورهای مترقی را برای محاسبۀ نرخ بیکاری بکار بگیرند، نرخ واقعیِ بیکاری در ایران ۲۵ درصد یا حتی بیشتر است…
«آمارها» مردم را خرسند نمی کنند!:
یک کارگر یا بازنشسته با خواندن گزارش های مرکز آمار ایران یا شنیدن صحبت های آقای وزیر از تلویزیون، احساس خرسندی و سعادت نمی کند، او وقتی زندگی اش را در مسیر بهبود می یابد که برای خرید برود و دست و دلش نلرزد، وقتی که همه چیز دوباره گران نشده باشد. دولت هم وقتی می تواند مدعیِ «بهبود شاخص های اقتصادی کشور» باشد که هر سال کرایه خانۀ مردم ۱۰۰ درصد گران تر نشود و هر ماه، قدرت خرید دستمزدِ مزد بگیران ۱۰ یا ۲۰ درصد پایین تر نیاید. عدد های دولت، در مسیر بهبود قرار دارند، اما این عدد ها نشان هیچ چیز نیستند. وقتی خیلی چیزها سر جای خودشان قرار ندارند و به گفتۀ سیمین یعقوبیان «دولت به جای اینکه برای مردم و بهبود زندگی مردم کار کند، در رسانه ها خودش را پرزنت می کند …»
گزارش: نسرین هزاره مقدم