سایت انقلاب اسلامی در هجرت: روزنامه لوموند، بقلم Cédric Pietralunga در ۲۰ ماه مه ۲۰۲۲ معادل با ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، مقاله مفصلی در باره تانکهای روسیه که یکی از ضعفهای ارتش روسیه هستند، منتشر کرده است. بغیر از نقص در طراحی تانکها، به یک مسئله اساسی دیگر اشاره کرده است و آن، عدم اختیار تصمیم نظامیانی روسی که در جبهه جنگ حضور دارند. یادآور می شویم که ابوالحسن بنی صدر همیشه تاکید میکرد که یکی از عاملهای اصلی پیروزی ارتش ایران در جنگ ایران و عراق، آن بود که وی، بعنوان فرمانده کل قوا، اختیارات فرمانده کل قوا را در تمام سلسله ارتش بمیزان مسئولیت، تفویض کرده بود. بدینترتیب، ابتکار عمل و خلاقیت نظامیان بصورت شگفت آور شکفت. در این باره ناخدا حمید احمدی، استاد تاریخ نظامی، چنین میگوید:

«ارتش ایران، ارتش نوین ایران، از زمان رضا شاه تا محمد رضا شاه، رابطه فرمانده کل قوا، شاه، با بالاترین درجات ارتش، یعنی رئیس ستاد ارتش و فرماندهان نیرو، رابطه مسئولیت و اختیار به این عبارت بود: آنها مسئولیت داشتند ولی اختیار نداشتند. شما میتوانید در اینترنت ببینید، الان ارتشبد جم، دریاسالار حبیب الهی و غیره که صحبت کرده اند، همه این موضوع را می گویند. کاری که زنده یاد بنی صدر کرد، اینجا لیدرشیپ می شود، زمانی فرماندهی را در زمان جنگ می گیرد، که ارتش در رعب و وحشت است، در اضطراب است، حوادث پشت حوادث. افسرها احساس کردند در برابر این اضطراب و وحشتی که دارند، یک چهره، یک سد، یک شخصیت، آمد و پشتیبان افسران است. بنابراین به اینها اختیارات داد در برابر مسئولیت».

اما برخلاف ارتش ایران، نظامیان ارتش عراق، مانند ارتش روسیه، از هیچگونه اختیاری در صحنه جنگ برخوردار نبودند و میباید از آنچه برنامه ریزی شده بود کاملا اطاعت می کردند. از اینرو در صورت مشکل پیشبینی نشده، کاملاً از اتخاذ واکنش و تصمیم ناتوان بودند.

مقاله لوموند:

روسیه ممکن است یک چهارم تانک‌های موجود خود، مدل‌های T-72، T-80 یا T-90 را از زمان آغاز تهاجم به اوکراین از دست داده باشد، که به گفته کارشناسان نظامی، رقمی «بسیار سنگین» است. این یکی از سوالات متعددی است که در جنگ اوکراین مطرح می‌شود: چرا روس‌ها این همه وسیله نقلیه زرهی و به‌ویژه تانک‌ها را از دست می‌دهند؟

بر اساس گزارش سایت تخصصی Oryx که تلفات هر یک از طرفین جنگ، بر اساس تصاویر پخش شده در رسانه ها یا شبکه های اجتماعی را محاسبه می کند، از آغاز “عملیات ویژه” که در ۲۴ فوریه توسط ولادیمیر پوتین راه اندازی شد، نزدیک به هفتصد تانک به رنگ های ارتش سرخ سابق از مدار خارج شده است. به گفته کارشناسان نظامی، این یک رقم “بسیار عظیمی” است. Léo Péria-Peigné، محقق مؤسسه فرانسوی روابط بین‌الملل (IFRI) میگوید: “هفتصد تانک تقریباً میزان کل ناوگان موجود در اروپای غربی است”. و احتمالا، سطح صدمات دست کم گرفته شده است، زیرا فقط بر اساس شواهد بصری است. بدون اینکه امکان تأیید این موضوع وجود داشته باشد، ارتش اوکراین ادعا می کند که هزار و سیصد تانک و سه هزار خودروی زرهی روسیه را منهدم کرده است. بهرحال هر رقمی که باشد، این صدمات بخش قابل توجهی از زرادخانه روسیه را تشکیل می دهد. به گفته متخصصان، مسکو قبل از حمله به اوکراین، حدود سه هزار تانک جنگی در حال کار داشت که به آنها انباری شامل حدود ده هزار واحد که کم و بیش خوب مراقبت شده اند، را نیز باید اضافه کرد. به عبارت دیگر، ولادیمیر پوتین امکان دارد یک چهارم ناوگان موجود خود را از دست داده باشد. یک منبع نظامی فرانسوی اذعان می کند: «ما انتظار خسارات قابل توجهی را داشتیم، اما نه در چنین سطح بالایی».

نقص طراحی

به گفته متخصصان، این میزان خسارت را در درجه اول، در ویژگی های فنی این تانکها نهفته است. تانک‌های روسی که در دوران جنگ سرد طراحی شده‌اند، چه T-72، پرکاربردترین مدل، و چه T-80 یا T-90، که مدرن‌تر هستند، اما با حضور کمتر در جبهه، همگی، فرمی فشرده دارند. سبک تر و با ارتفاعی کمتر از تانکهای غربی متشابه برای مثال، یک T-80 نصف یک آبرامز آمریکایی هدف قرار می گیرد- آنها به آن شناخته شده اند که در زمان نبرد بسیار متحرک هستند.

مشکل تانک های روسی به دلیل فشرده بودن، این است که تنها می توانند سه خدمه را حمل کنند. در حالی که در خودروهای زرهی غربی چهار خدمه وجود دارد. مهندسان شوروی برای تعویض شارژر – سربازی که برای قرار دادن گلوله ها حضور دارد – تانک های خود را به دستگاه چرخنده خودکار مجهز کرده اند و مجبور شدند انبار مهمات را مستقیماً زیر برجک، یعنی زیر پای سربازان، قرار دهند.

در مدل‌های آمریکایی و اروپایی، خمپاره ‌ها در بالای تانک، خارج از برجک ذخیره می‌شوند و با یک دیوار زرهی از سربازها جدا می‌شوند.

نتیجه: تانک های روسی به ویژه در برابر موشک های قابل حمل مانند Javelins آمریکایی یا NLAW های بریتانیایی-سوئدی، که به طور گسترده توسط غربی ها از زمان شروع جنگ، به اوکراینی ها داده شده است، آسیب پذیر هستند. بنابر یک افسر فرانسوی: “به محض اینکه در کابین یک T-72 یا T-80 گرما یا فشار بیش از حد ایجاد میشود، خطر انفجار انبار مهمات وجود دارد.”

این نقص طراحی تانکهای روسی توضیح می‌دهد که چرا در ویدئوهای اوکراین، برجک‌های تانک روسی دیده میشوند که به دنبال یک انفجار داخلی، به فاصله چندین متر پرتاب شده اند.

یک عامل تشدید کننده، این است که به نظر نمی رسد که بسیاری از تانک های فرستاده شده توسط مسکو به هیچ وسیله دفاعی در برابر موشک ها به نام Soft-kill (اقدامات متقابل الکترومغناطیسی) و کشتار سخت (رهگیری پرتابه ها) مجهز باشند.

در آغاز جنگ، در تصاویر پخش شده توسط شبکه های اجتماعی، خودروهای زرهی روسی پوشیده شده از محافظ های دست ساز، ساخته شده از صفحات فلزی یا آجرهای زره واکنشی – که در تماس با یک پرتابه برای “دفع” آن منفجر می شوند ـ که اینجا و آنجای تانک به طور الله بختی، آویزان بودند، دیده می شد.

اوکراینی ها مصمم

روس ها همچنین به دلیل اینکه برخی از تانک های خود را با سایبان های ساخته شده از لوله های فلزی مجهز کرده بودند، تا شاید از برجک خود در برابر آتش محافظت کنند، مورد تمسخر قرار گرفتند. انتخابی نه چندان احمقانه اما با گویایی زیادی در مورد اضطراب خدمه، هنگام عمل در صف اول: مشاور مارک شاسیلان در یادداشتی که در پایان ماه مارس در Revue de la Défense Nationale منتشر شد، یادآور می شود: «موشک آمریکایی Javelin (…) یک مسیر حمله را اتخاذ می کند، که به تانک در آسیب پذیرترین مکان، یعنی سقف آن ضربه می زند. این نقص‌ در طراحی تانکها برای روس‌ها نگران کننده است، زیرا اوکراینی‌ها به‌خوبی از آن‌ها بهره‌برداری میکنند. به اتکا تجربه در درگیری ها در دونباس از سال ۲۰۱۴ و با آموزش های انجام شده با ارتش های ناتو (تنها در سال ۲۰۲۱، بگفته ستاد کل فرانسه، بیست و یک هزار سرباز اوکراینی در تمرینات مشترک با ایالات متحده، انگلستان، لهستان و رومانی شرکت کردند)، نیروهای کی‌یف در آغاز جنگ تاکتیک به اصطلاح “الاستیک (کش)” را اتخاذ کردند و اجازه دادند که نیروهای روسی در اعماق خطوط آنها نفوذ کنند. انتخابی پرخطر، اما سودآور. با انجام این کار، سربازان اوکراینی توانستند بین روس ها نفوذ کنند و به تانک های آنها بصورت “کاپونییر” حمله کنند، یک اصطلاح نظامی برای حمله از دو طرف، جایی که زره ها بیشترین ضربه پذیری را دارند، و نه از جلو، جایی که آنها بسیار کمتر ضربه پذیر هستند.

بنابر یک منبع نظامی فرانسوی: “حمله به وسیله نقلیه از زاویه سه چهارم به عقب ایده آل است: آسیب پذیرتر است و واکنش کندتر نشان خواهد داد“ . جسارت سربازان اوکراینی با اشتباهات تاکتیکی روس ها همراه بود که برای کارشناسان خیلی سئوال برانگیز هستند. آقای Péria-Peigné با تعجب میگوید: “در طول دو ماه اول نبرد، ما گروه هایی با تعداد کمی تانک را دیدیم که بدون پشتیبانی توپخانه برای آماده کردن زمینه برای آنها، یا همراهی پیاده نظام برای محافظت از دو طرف خود، به جاده ها فرستاده شدند”؛ عملیات نشان دادند که «تیپ‌های روسی تسلط ضعیفی بر نبردهای بین سلاح‌ ها دارند که در زمان یک رویارویی جدی و شدید، ضروری است. به گفته نظامی های غربی، فقدان آموزش نیروها نیز آشکار است: «واکنش های اولیه توسط خدمه آموخته نشده اند»

«یک تانک ثابت یک هدف است»

تصاویر بی‌شماری تانک‌های روسی را بی‌حرکت نشان می‌دهند که به نظر می‌رسد که منتظر دستورند تا بدانند چه باید بکنند، و بنابراین در برابر حملات اوکراین آسیب‌پذیر هستند. بنابر یک افسر ارشد فرانسوی: «این میراث دکترین شوروی است، که در آن برنامه‌ریزی‌ها از قبل انجام می‌شود و جایی برای مانور برای نظامیان درگیر باقی نمی‌گذارد، در صورت وقوع مشکل غیرمنتظره باید منتظر دستور باشند. جز اینکه یک تانک ثابت، یک هدف است». استفاده گسترده از پهپادها توسط نیروهای کی یف که قادر به شناسایی حرکات و مواضع دشمن هستند، عامل تشدید کننده دیگری نیز بود.

با این حال، بسیاری از تانک های روسی منهدم نشدند، بلکه توسط خدمه خود رها شدند. به گفته وب سایتOryx، یک سوم تانک های روسی سالم بدست اوکراینی ها افتادند. رقمی شگفت‌انگیز که کمبودهای زنجیره لجستیکی ارتش روسیه را می تواند توضیح دهد، زیرا افسران یک پیروزی سریع را در نظر داشتند. کارشناسان معتقد هستند که بسیاری از سربازان که قادر به تعمیر خرابی های خودروی زرهی خود به دلیل نبود مکانیک پشتیبانی یا حتی صرفاً سوخت گیری، نبودند، مجبور شده اند خودروهای خود را رها کنند.

تقریباً سه ماه پس از آغاز خصومت‌ها، به نظر می‌رسد مسکو اشتباهات خود را بررسی کرده است و سرعت تلفات زرهی آن در حال کاهش است. تحولی به دلیل ماهیت عملیات در دونباس، جایی که توپخانه بیشتر درگیر است، و همچنین به دلیل تجهیزات جدید ارسال شده به مرز.

در روزهای اخیر اولین تصاویر از BMPT “Terminator” در شبکه های اجتماعی منتشر شده است. این خودروی زرهی که بیش از حد مسلح هستند و به ویژه در نبردهای شهری مؤثر اند، وظیفه اسکورت تانک ها برای محافظت از آنها را بر عهده دارند؛ و می توانند هلیکوپترهای تهاجمی را ساقط کنند و شلیک موشک های قابل حمل را خنثی سازند. ارتش روسیه تنها ارتشی در جهان است که از اینها برخوردار است.