اولین گروه آوارگان جنگ‌زده قره‌باغ که وارد ارمنستان شدند زنان و کودکان بودند
تنها چند روز پس از آنکه جمهوری آذربایجان، منطقه قره‌باغ را به کنترل خود درآورد، گزارش شده اولین گروه از این آوارگان از ناحیه جنگ‌زده، وارد ارمنستان شدند. براساس گزارش‌ها ده‌ها نفر که اغلب زنان و کودکان و سالمندان هستند با پای پیاده قره‌باغ را به مقصد ارمنستان ترک کرده‌اند.
اولین گروه از ارمنی‌ها پس از آن وارد ارمنستان شدند که مقامات محلی اعلام کردند قصد دارند کسانی را که در جنگ بی‌خانمان شده‌اند به آنجا منتقل کنند.
جمهوری آذربایجان اوایل این هفته منطقه قره‌باغ را که حدود ۱۲۰ هزار ارمنی در آن زندگی می‌کنند تصرف کرد و می‌گوید با آنها به عنوان «شهروندانی برابر» برخورد خواهد کرد. اما ارمنستان هشدار داده که خطر «پاکسازی قومی» مردم این منطقه را تهدید می‌کند.
همزمان رهبران اقوام ارمنی در منطقه می‌گویند که هزاران نفر بدون غذا یا سرپناه هستند.
اولین گروه آوارگانی که وارد ارمنستان شده‌اند حدود۴۰ نفر بودند. ارمنستان می‌گوید به هر کسی که قصد ترک منطقه را دارد کمک خواهد کرد اما بارها گفته است که مسبب و مقصر مهاجرت دسته‌جمعی مقامات جمهوری آذربایجان‌اند.
به گفته یک خبرنگار بی‌بی‌سی در منطقه، فقط به زنان و کودکان اجازه خروج داده شده است.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، امروز، یکشنبه ۲۴ سپتامبر در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که بسیاری از افراد در داخل این منطقه «اخراج از وطن را تنها راه نجات می بینند» مگر اینکه جمهوری آذربایجان «شرایط واقعی زندگی» و «مکانیسم های موثر محافظت در برابر پاکسازی قومی» را فراهم کند.
کسری ناجی، خبرنگار بی بی سی فارسی، که اکنون در ارمنستان حضور دارد می‌گوید علاوه بر مسئله قره باغ، ثبات سیاسی در ارمنستان نیز موضوع دیگر است و معترضان در پایتخت این کشور بار دیگر آماده شده‌اند تا علیه دولت نیکول پاشینیان، تظاهرات کنند.
در میان آن تنش‌های شدید و نیاز‌های انساندوستانه، براساس گزارش‌ها فقط به یک محموله امدادی به وزن ۷۰ تن اجازه داده شد که وارد منطقه شود.
از پنج روز پیش که جمهوری آذربایجان در یک عملیات برق‌آسا، این منطقه را به تصرف خود درآورد، کاروان صلیب سرخ بین‌المللی، اولین کاروانی بود که به این منطقه مورد مناقشه رسید.
روسیه می‌گوید که این کشور نیز کمک‌هایی ارسال کرده است اما میزان کمک‌ها مشخص نیست.
قره‌باغ کوهستانی در قفقاز جنوبی در سطح بین‌المللی به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته شده است، اما مناطق وسیعی از آن به مدت سه دهه توسط ارمنی‌ها کنترل شده است.
جامعه بین‌المللی حاکمیت جمهوری آذربایجان بر قره‌باغ کوهستانی واقع در منطقه قفقاز جنوبی را به رسمیت می‌شناسد. حدود ۱۲۰ هزار ارمنی در این منطقه زندگی می‌کنند و مناطق وسیعی از آن طی سه دهه گذاشته بوسیله اقوام ارامنه کنترل شده است.
دولت ارمنستان می‌گوید خودش را برای ورود ۴۰ هزار نفر از آوارگان آماده کرده است.
جمهوری آذربایجان در نظر داشته این منطقه جدا شده را تحت کنترل کامل خود درآورد.
دیروز شنبه ۲۳ سپتامبر، ارمنستان از سازمان ملل متحد خواست تا هیاتی برای نظارت بر حقوق ساکنان ارمنی به قره‌باغ کوهستانی اعزام کند. مقامات دولت ارمنستان می گوید که جان این افراد در خطر است.
جمهوری آذربایجان این اتهام را رد می‌کند و می‌گوید که می‌خواهد ساکنان ارمنی منطقه را به عنوان شهروندانی با حقوق برابر به کشورش ملحق کند.
طی یورش هفته گذشته ارتش جمهوری آذربایجان به منطقه دستکم ۲۰۰ ارمنی از جمله ۱۰ غیرنظامی کشته شدند.
مقام‌های قره‌باغ گفتند که تا کنون چند هزارنفر از ساکنان روستاهای منطقه از خانه‌هایشان آواره شده‌اند.
این افراد که از سایرین جدا افتاده‌اند، در نزدیکی فرودگاه شهر استپاناکرت، مرکز منطقه کوهستانی قره‌باغ در چادرها یا بدون سرپناه می‌خوابند. جمهوری آذربایجان نام این شهر را به خان‌کندی تغییر داده است.
این فرودگاه در نزدیکی پایگاه نیروهای حافظ صلح روسیه است. پنج نفر از این نیروها در جریان درگیری‌های اخیر کشته شدند.
جمهوری آذربایجان دیروز شنبه گفت که برای خلع سلاح نیروهای ارمنی، از نیروهای حافظ صلح روسیه که در منطقه هستند استفاده می‌کند.
خلع سلاح این افراد یکی از خواسته اصلی جمهوری آذربایجان که در ازای آتش‌بس پیشنهاد کرده بود.
همزمان نیروهای جمهوری آذربایجان در یک مقر نظامی در شهر شوش در نزدیکی استپاناکرت مرکز منطقه قره‌باغ، پیروزمندانه سلاح‌هایی را به نمایش گذاشتند که پس از تسلیم جدایی‌طلبان به دستشان افتاده است.
بی‌بی‌سی بخشی از این سلاح‌ها را رویت کرده است.
این محموله شامل تانک تی–۷۲، چندین نفربر زرهی، انواع تفنگ و مسلسل، زره پوش و مین است. بی‌بی‌سی تخمین می‌زند، که تجهیزات به نمایش گذاشته شده، مساحتی معادل نصف یک زمین فوتبال را اشغال کرده است.
مشخص نیست که چه سرنوشتی در انتظار ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن منطقه قره‌باغ است.
جمهوری آذربایجان می‌گوید که قصد دارد ساکنان منطقه را دوباره ادغام کند. یک مقام آذربایجانی به بی‌بی‌سی گفت که «کسی قرار نیست کسی را بیرون بیندازد».
او افزود: «اگر به حفظ جان غیرنظامیان، زنان و کودکان اهمیت نمی‌دادیم به سادگی وارد خان‌کندی می‌شدیم.»
یکی دیگر از مقامات جمهوری آذربایجان گفت که ارتش اردوگاه‌هایی را برای پناهندگان در خارج از قره‌باغ برپا کرده است که آماده پذیرش «غیرنظامیان» هستند.
اما بی‌اعتمادی زیادی در هر دو طرف وجود دارد و بسیاری از ارمنی‌ها تمایلی به جابه‌جایی ندارند.
جمهوری آذربایجان به سازمان ملل گفته است که با ارامنه قره‌باغ به عنوان «شهروندان با حقوق برابر» رفتار خواهد کرد. اما اکنون سرنوشت آنها در دست جمهوری آذربایجان است.
جمهوری آذربایجان می‌گوید که جنگجویان قره‌باغ که تسلیم شوند و سلاح‌های خود را تحویل دهند، عفو می‌شوند و در صورتی که خودشان بخواهند می‌توانند به ارمنستان بروند.
تعدادی از مردم در شهر استپاناکرت (خان‌کندی) به بی‌بی‌سی گفتند که احتمالا بسیاری از آنها منطقه را ترک خواهند کرد.
سیرانوش سرکیسیان، روزنامه‌نگار می‌گوید: «من کسی را نمی‌شناسم که بخواهد اینجا بماند. اقوام نزدیک سالمندی دارم که پسران خود را در جنگ‌های قبلی از دست دادند، آنها ترجیح می‌دهند اینجا بمیرند.»
«اما برای اکثر مردم، برای نسل من، این چهارمین جنگ آنهاست.»
گری پیترز، سناتور آمریکایی در راس یک هیات از طرف کنگره آمریکا به مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان رفته بود می‌گوید مردم «بسیار نگرانند». او خواستار اعزام هیاتی از ناظران بین‌المللی برای بررسی وضعیت در منطقه قره‌باغ شده است.
او گفت: «من فکر می‌کنم جهان باید دقیقا بداند که در آنجا چه اتفاقی می‌افتد. ما از دولت آذربایجان شنیده‌ایم که چیزی برای بازدید و نگرانی وجود ندارد، اما اگر چنین است، باید به ناظران بین‌المللی اجازه داده شود که اوضاع را ببینند.»
مناطقی که بی‌بی‌سی اجازه بازدید داشت، به نظر خالی از غیرنظامیان بود. فقط پلیس، سربازان و چند کارگر ساختمانی و تاسیساتی دیده شد.
نیروهای حافظ صلح روسی که در منطقه دیده شدند، لبخندی بر لب ندارند و فضا خیلی جدی و خشک است. اما در این منطقه هیچ درگیری بزرگی از زمان تسلیم شدن جدایی طلبان رخ نداده است.
نقل از بی‌بی‌سی