خسرو شاکری از فعالان جبهه ملی در خارج از کشور و نیز از بنیانگذاران کنفدراسیون محصلین و دانشجویان ایرانی (اتحادیه ملی) بود. وی که به گفته خودش پشتیبان دکتر مصدق بود و میهن دوستی، شکیبایی و ارزش های دموکراتیک را از وی آموخته بود، پس از کودتای ننگین ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ انگلیسی- آمریکایی بر ضد حکومت ملی دکتر مصدق، راه وی را ادامه داده و از تلاش برای مبارزه با استبداد داخلی و سلطۀ خارجی بر ایران، نه تنها دست نکشید، بلکه بر میزان تلاشش افزود، و مبارزه را در بُعد سیاست و علم به پیش برد. خدمات وی به تاریخ نگاری معاصر ایران بخاطر تلاش مستمر و خستگی ناپذیرش برای تدوین و جستجو و گرد آوری اسناد تاریخی جنبش کمونیستی، سوسیال دموکرات و کارگری ایران از گوشه و کنار کتاب خانه ها و لابلای آرشیو ادارات و وزارتخانه های کشورهای مختلف بود. تا سرگذشت این جنبش ها را از منابع دست اول ثبت نماید، و نه گزارش های “رسمی” حزبی؛ و تا اینکه این تاریخ ناشناخته، شناخته و ثبت گردد و بدست فراموشی سپرده نشود. و مهمتر از همه، هر ایرانی اعم از مردم عادی، و اهل سیاست و محققان، بدان اسناد دست یابند.من باب نمونه جمع آوری آثار اردشیر سلطان زاده از رهبران حزب کمونیست ایران بود که پس از کودتای سال ۱۲۹۹ و سرکوب جنبش های آذربایجان و گیلان و استقرار رژیم رضا شاه و یورش به حزب کمونیست ایران، به شوروی پناهنده شد و از مسئولان عالی رتبۀ کمینترن و ساکن مسکو بود و توسط استبداد استالینی در دهۀ ١٩٣٠ اعدام گردید. از طریق نشر آثار سلطانزاد بود که معلوم گردید وی در گزارشی به نخستین کنفرانس حزبی تاشکند در اوایل همان سال ١٩٢٠ از “حدود ٧ هزار کمونیست ایرانی سازمان داده شده” سخن گفته است و بسیاری از این ایرانیان در تصفیه های خونین دوران استالین همچون خود وی، یا اعدام شدند، و یا در اردوگاه های کار اجباری سیبری از میان رفتند. شاکری که به استقلال ایران پایبند بود، نسبت به ذهنیت های وابسته حساس بود، لذا برای طرز فکرهایی که از جزم گرایی های حزبی فاصله می گرفتند، اهمیت قائل میشد. خسرو شاکری نخستین کسی بود که به نشر اندیشه های مصطفی شعائیان، از انقلابی های چپ دهۀ ۱۳۵۰ که نگاهی نقادانه به تاریخ جنبش کمونیستی ایران داشت، و از منتقدین اندیشه های لنینیستی در پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بود، و معتقد بود بدون در نظر داشتن دموکراسی، سوسیالیسم لنینی به شکست می انجامد، همت گماشت.
شاکری در سال ۱۳۵۱ پس از اعدام تعدادی از اعضای سازمان مجاهدین و چریک های فدائی خلق با کورت والدهایم─ دبیر کل وقت سازمان ملل- ملاقات کرد و اعتراض کنفدراسیون را به این اقدامات به اطلاع وی رسانید. با انقلاب ۱۳۵۷ به ایران بازگشت، و پس از آغاز دههۀ خونبار شصت، جلای وطن کرد و انتشارات پادزهر را در پاریس راه انداخت. بعد از آن شاکری به تدریس تاریخ ایران و آسیای باختری در فرانسه مشغول شد.
کتب بسیاری از وی به یادگار مانده است که از جمله عبارتند از:
“پیشینه اقتصادی- اجتماعی جنبش مشروطیت” به زبان انگلیسی و فارسی؛ “جمهوری شوروی سوسیالیستی ایران «میلاد زخم»” به فارسی و انگلیسی؛ “ارامنه ایران، نقش خلاف- آمد- عادت یک اقلیت در فرهنگی غالب” به انگلیسی؛ “«جملهٔ انقلاب مشروطه» و «انکشاف سوسیال دموکراسی»”؛ “«میلاد زخم» دربارهٔ جنبش جنگل”، “تقی ارانی در آئینه تاریخ”، “اسناد سوسیال دموکراسی ایران”.
همبستگی ملی جمهوریخواهان ایران فقدان وی را ضایعه ای بزرگ برای جوامع علمی و سیاسی و فرهنگی ایران می داند، و در گذشت این مبارز و نویسندۀ فرهیخته را به این جوامع، و بویژه خانوادۀ محترم و بازماندگان وی تسلیت می گوید.
یادش گرامی و رهروان راهش پرفزون باد،
۱۱ تیر ماه ۱۳۹۴،
همبستگی ملی جمهوریخواهان ایران