لاوروف فاش میکند: در آخرین لحظه، امریکا طرح خود را تغییر داد و خواستهای فرانسه را در آن لحاظ میکند:
نوشته از گارت پرتر به تاریخ 16 نوامبر، 4 روز پیش از گفتگوهای دور سوم در ژنو است:
● لاوروف، وزیر خارجه روسیه، فاش میکند چرا معامله بر سر برنامه اتمی ایران، در لحظه آخر، سر نگرفت. ایران طرح را پذیرفته بود. اما فرانسه مانع شد و اسرائیل به این کار وادارش کرد.
در 14 نوامبر، لاوروف واقعیت بسیار مهمی را فاش کرد که توضیح میدهد چرا گفتگوهای ژنو، در لحظهای که میباید به توافق میانجامیدند، ناکام شدند. او گفت: امریکا متنی را که تهیه کرده بود و، در آن، تقاضاهای فرانسه منظور شده بود، برای تصویب، در اختیار 5 عضو دیگر عضو کشورهای 5+1 قرارداد. اینکار در لحظهای انجام شد که ما قصد ترک ژنو را داشتیم.
● به این امر مهم، هیچیک از وسائل ارتباط جمعی نپرداختند. لاوروف، در کنفرانس مطبوعاتی خود در قاهره، جزئیاتی را فاش گفت که توضیح میدهند چرا هیأت نمایندگی ایران بدون اینکه توافقی را با هیأتهای نمایندگی کشورهای 5+1 امضاء کند، ژنو را ترک گفتهاست.
باید سپاسگزار صدای روسیه باشیم که سخنان او را انتشار داد. لاوروف توضیح میدهد که بخلاف دوره های پیشین، در این دور از گفتگوها، کشورهای 5+1 طرح مشترکی را تهیه نکرده بودند. به جای آن، طرح را امریکا تهیه کرده بود و پیشنهاد کرد. این طرح، احتمالاً موافقت ایران را بدست آورده بود. لاوروف تصدیق میکند که امریکا با ایران برروی متنی که باید موضوع گفتگو میشد، توافق کرده بودند.
او تصدیق میکند که پیش از آغاز گفتگوها، امریکا با روسیه و نیز چهار کشور دیگر (چین و فرانسه و آلمان و انگلستان) شور کرده بود. ما قویاً از طرح حمایت میکردیم. اگر همه اعضاء نیز آن را تصویب میکردند، توافق به امضاء میرسید. در اینصورت، مرحله اول با موفقیت طی میشد و راه باز میگشت برای توافق نهائی.
● سپس، لاوروف، برای اولین بار، فاش میکند که هیأت نمایندگی امریکا متنی را تغییر داد که برسر آن، با ایران، توافق کرده بود. بخاطر اصرار فرانسه بود که امریکا متن را تغییر داد. اینکار را بدون شور با روسیه انجام داد. ناگهان متن اصلاحیهای را پذیرفت که ما از آن خبر نداشتیم. متنی که در آن خواستهای فرانسه لحاظ شده بودند، در آخرین لحظه، وقتی ما درجناح حرکت از ژنو بودیم، میان هیأتهای نمایندگی توزیع شد.
هیأت نمایندگی روسیه مجبور شد تصمیم سریعی درباره موافقت و یا مخالفت با طرح بگیرد بی آنکه از میزان تأثیرش بر شکست گفتگوها، ارزیابی بایستهای را بعمل آورد. در نگاه اول، هیأت نمایندگی روسیه مسئله مهمی در اصلاحیه پیشنهادی مشاهده نکرد.
● بدینقرار، لاوروف روشن میکند که طرح در حال امضاء بوده است و هیأت نمایندگی امریکا، بدون شور با هیأتهای دیگر و بدون شور با هیأت نمایندگی ایران، خواستهای فرانسه را در آن لحاظ کرده است. او تصریح میکند که امریکا در تنگنای زمان میخواست از کشورهای دیگر عضو گروه 5+1 با طرح «اصلاح شده» که تند و درشت زبان نیز شده بود، – ولو طرح را نویسندگان امریکائی نرم کردند– موافقت بگیرد.این کار امریکا یک گاف دیپلماتیک بود. طبیعی است که متن میباید محتوا داشته باشد و به زبانی نوشته شود که همه اعضای گروه و نیز ایران بتوانند با آن موافقت کنند.
● جزئیاتی که لاوروف فاش ساخت بر سخنان جون کری، در کنفرانس مطبوعاتی او در ابوظبی، پرتو میافکنند: او گفت 6 کشور در باره طرح متحدند. ما روز شنبه بر سر طرح متحد شدیم. طرحی که ما به ایرانیان پیشنهاد کردیم، مورد موافقت اعضای گروه 5+1 واقع شده بود. همه متقاعد بودند که طرح پیشنهاد منصفانهای است.
کری هیچ توضیحی در این باره که در چه ساعت از روز شنبه (9 نوامبر)، 5 هیأت دیگر با طرح موافقت کردند. و نیز، این واقعیت را نیز باز نشناخت که این طرح، همان نبود که با هیأت نمایندگی ایران برسرش توافق کرده بود. اینک لاوروف میگوید هیأتهای دیگر وقت آن را نداشتند که متن جدید را مطالعه و برسر تغییرهای داده شده درمتن پیشین، با یکدیگر بحث کنند.
● با آنکه تغییرهای انجام شده در متن، هنوز یک سر است، ظریف، وزیرخارجه ایران میگوید مواردی که در متن وارد شده بودند، آن را بیش از اندازه از متن مورد توافق میان ایران و امریکا، بسیار دور کرده بود. تغییرهای بعمل آمده بیش از نیمی از توافق بعمل آمده در روز 5 شنبه را نقض و لغو میکردند.
دو مسئلهای که لوران فابیوس، وزیرخارجه فرانسه، خود برزبان آورد، یکی متوقف کردن ساخت رآکتور آب سنگین اراک بود و دیگری اورانیوم 20 درصدی که ایران تولید و ذخیره کرده است. بنابر اطلاعی کهCNN (7 نوامبر شب هنگام) از دو مقام حکومت اوباما اخذ کرده است: توافقی که پیش از روز شنبه بعمل آمده بود، از ایران میخواست رآکتور اتمی اراک را فعال نکند. اما نمیگفت که فوراً عملیات ساخت آن را متوقف کند.
● در متن دوم که در روز شنبه تهیه شد، در مورد رآکتور اراک، فعل «فعالیت»، جای خود را به حال تعلیق درآوردن تمامی عملیات ساخت رآکتور داد. فرانسه به خواست اسرائیل، عمل کرد و این تغییر، توافق امریکا با ایران را برهم زد. در مورد ذخیره اورانیوم 20 درصد ایران نیز در عصر 5 شنبه توافق شده بود . وجود این اورانیوم اوباما و حکومت او را نگران میساخت زیرا، در نظر، امکان تولید بمب اتمی را به ایران میدهد. با وجود این، بنابر اطلاعی که CNN درز داد، متن اولی از ایران میخواست این اورانیوم «این ذخیره را غیر قابل استفادهتر» کند. این توافق به ایران امکان میداد آن را به سوخت برای رآکتور پزشکی تهران، یا رآکتور دیگری که درآینده ساخته میشود، تبدیل کند. بنا برآخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران 420 کیلوگرم اورانیوم 20 درجه تولید کرده است. نیمی از اورانیوم لازم برای تولید بمب اتمی اگر تا 90 درجه غنی گردد. مقداری از آن، به سوخت تبدیل شدهاست. بنا بر طرح اولیه مورد توافق امریکا و ایران، می باید 197 کیلوگرم دیگر به سوخت تبدیل میشد و کمتر از 100 کیلو ذخیره باقی نمیماند. و اسرائیل مدعی است که 250 کیلو کافی برای تولید بمب اتمی است. با اجرای توافق، ادعایش بی وجه میشد. با تغییر متن، ایران میباید این اورانیوم را غیر قابل استفاده کند. به سخن دیگر، به خارج از ایران صادر کند. قصد فابیوس نیز همین بوده است. نتیجه این که توافق برهم میخورد.
امر مهمتر اینکه موادی که در پایان گفتگوها میباید موضوع گفتگوها میشدند، در مرحله اول، وارد طرح شدند و از ایران خواسته شد، بدون اینکه تحریمها لغو شوند، با متن جدید موافقت کند. عبور از خط قرمز بود و هیأت نمایندگی ایران نمیتوانست متن جدید را امضاء کند.
● از تغییرها که در زبان بکار رفته در انشای متن جدید بعمل آمدند، یکی مربوط میشود که حق بر غنی سازی اورانیوم. کری در ابوظبی، فرمول شگفتی برای سخن گفتن از این تغییر بکاربرد وقتی گفت: «قراردادن منع گسترش سلاح هستهای حق غنی سازی اورانیوم را به هیچ کشوری نداده است». با این سخن، اینبار، بطور مستقیم، او خواست رضایت خاطر اسرائیل را بدست بیاورد.
● در گفتگوهای 20 نوامبر، حکومت اوباما میباید تصمیم بگیرد که آیا به توافق اولی با ایران بازمیگردد و یا طرح دوم را دستمایه میکند. درصورت دوم، این حکومت علاوه بر ایران، با یکچند از اعضای گروه 5+1 نیز روبرو میشود. در دور سوم گفتگوها معلوم میشود که آیا حکومت اوباما مصمم به دست یافتن به توافق با ایران هست یاخیر.
انقلاب اسلامی: واقعیتهائی که لاوروف فاش کرده است، جا برای تردید نمیگذارد که بنا نبوده است در دور دوم توافقی به امضاء برسد. چرا که هرگاه قرار بر امضای توافق بود، امریکا پیشاپیش، موافقتها را تحصیل میکرد. دستکم، متن دوم، روزجمعه و نه در پایان روز شنبه، در اختیار هیأتها قرار میگرفت. و اگر توافق نمیتوانسته است امضاء شود، باتوجه به این امر که امضای آن موفقیتی بود برای اوباما و حکومت او، از جمله، بخاطر وجود اتحاد نیرومندی است که از واشنگتن تا ریاض دامن گسترده است.
انقلاب اسلامی در هجرت شمار ۸۴۲ از ۱۱ تا ۲۴ آذر