انقلاب اسلامی در هجرت : دروضعیت سنجی شماره ۱۱۵ از قوانینی گزارش دادیم که باعث می‌شوند خانه‌های قدیمی در ایران بعلت سودجویی مالکان و سهل انگاری و یا کمبود بودجه سازمان میراث فرهنگی بسرعت در معرض   تخریب قرار بگیرند  و نیز نمونه هایی از خانه‌های زیبای باستانی تهران را مثال آوردیم.هموطنی گرامی با خواندن وضعیت سنجی شمار ۱۱۵ پرسیده است که بر اساس چه قوانینی قوه قضاییه به نفع مالکان خانه‌ها حکم صادر می کند؟

   در پاسخ بایستی بگوییم خروج خانه‌های تاریخی از فهرست میراث ملی زمانی کلید خورد که دیوان عدالت اداری با تکیه بر قوانین بیش از ۸۰ سال پیش، اجازه خروج این خانه‌ها از فهرست را به نفع مالکان آنها داد. از آن پس هم نه میراث فرهنگی و نه هیچ مرجع قانونی دیگری نتوانست جلوی اقدام آنها به ویران کردن خانه‌ها را بگیرد. قوانینی که هم اکنون به دیوان عدالت اداری اجازه خروج بناهای تاریخی را از فهرست می‌دهد، یکی قانون مصوب ۱۲ آبان ۱۳۰۹ است که براساس ماده اول آن «تمامی آثار صنعتی و ابنیه و اماکنی که تا اختتام دوره سلسله زندیه درمملکت ایران احداث شده اعم از منقول با رعایت ماده ۳ این قانون می‌توان جزو آثار ملی ایران محسوب داشت و در تحت حفاظت و نظارت دولت است.» همچنین در اول آبان ۱۳۵۲ یک ماده واحده به این قانون افزوده شد که براساس آن «به وزارت فرهنگ و هنر اجازه داده می‌شود علاوه بر آثار مشمول قانون حفظ آثار ملی مصوب آبان ماه ۱۳۰۹ آثار غیرمنقولی را که از نظر تاریخی یا شئون ملی واجد اهمیت باشد صرف نظر از تاریخ یا پیدایش آن، مشمول همه قوانین و مقررات مربوط به آثار ملی خواهد بود.»

    آقای محمد امین خوش نیت روزنامه نگار اهل تبریز دو مقاله جالب در زمینه خانه‌های قدیمی تبریز نوشته‌اند – هنگام دادن شرح حال خانه‌های تخریب شده تبریز دوباره از نوشته او نقل میکنیم – . در یکی از آنها، می‌خوانیم:

    قانون ثبت ابنیه تاریخی در کشور ما  برای اولین بار در سال 1309 یعنی در دوران حکومت پهلوی اول، با رویکردهای خاص سیاسی تهیه و به تصویب مجلس رسید. قانونی که، دولت را موظف به حفظ آثار تاریخی و ابنیهِ باستانی به جای مانده از دوره‌های قبلی کرده‌است. بر اساس این قانون: «کلیه آثار صنعتی و ابنیه و اماکنی که تا اختتام دوره سلسله زندیه در مملکت ایران احداث شده اعم از منقول با رعایت ماده ۳ این قانون می‌توان جزء آثار ملی ایران محسوب داشت ودر تحت حفاظت و نظارت دولت می‌باشد.» بدیهی است که تصویب این قانون از دو جنبه در آن دوران تحت تاثیر دو موضوع بوده است. اول اینکه بخاطر نزدیکی دوره ی پهلوی اول به دوره قاجار هرگز در فکر و ذهن نمایندگان این ضرورت را ایجاب نمی‌کرد که حداقل سالهای اول و میانی دوران قاجاریه را هم در این قانون بگنجانند. دوم اینکه نفرت و کینهِ پهلوی اول نسبت به سلسله قاجار سبب شد تا او و عواملش در مجلس، هیچ قدر و اهمیتی برای آثار به جای مانده از دوران قاجار قائل نشوند و چه بسا درصدد تخریب و حذف آثار به جای مانده از دوره‌های قبلی باشند. این قانون به خودی خود مجوز منفوری بود تا اندک آثار تاریخی به جای مانده از دوره ی قاجاریه (که عمده‌ترین آثار تاریخی کشور ما هم متعلق به این دوره‌است) دستخوش تخریب و تغییر گردند. اما موضوع به همین جا ختم نمی‌شود. به گفتهِ یک کارشناس آثار تاریخی، هم اکنون به رغم گذشت بیش از 80 سال از تصویب آن قانون، استناد مراجع قانونی به همان قانون است. بر این اساس صاحبان املاکی که ابنیهِ آنها متعلق به دورهِ قاجار باشد چنانچه سازمان میراث فرهنگی نخواهد یا نتواند نسبت به خریداری و تملک و نگهداری آنها اقدام کند، می‌توانند با شکایت به دیوان عدالت اداری، حکم تازه‌ای بگیرند. در این صورت حتی اگر آن خانه و اثر تاریخی، در فهرست آثار تاریخی ملی کشور نیز ثبت شده باشد پیرو شکایت مالک، از لیست حذف شده و مالک و ساکن آن خانه می‌توانند مستقل از هر مرجع دیگری و آسوده خاطر از هر نوع پیگرد قانونی نسبت به ملک خود تصمیم بگیرند. این «استقلال تصمیم گیری» که شامل سکونت در آن، تغییر نمادها و دیوارها و نگاره‌های آن و یا حتی فروش به غیر و تخریب آن بنا می‌شود، در حکم بلایی ناخواسته و اجل معلق، می‌تواند باشد. در این صورت، دیگر هیچ مقام قانونی هم نمی‌تواند آزادی تصمیم گیری و استقلال رأی یک شهروند را مورد تحدید قراردهد. چرا که دیوان عدالت اداری به عنوان اصلی‌ترین مرجع قانونی کشور در رابطه با حل اختلاف شهروندان با میراث فرهنگی شناخته می‌شود. از آنجا که قوانین موجود در خصوص نحوه خروج یک اثر ثبت شده از فهرست آثار ملی ایران سکوت کرده‌اند، مالکان تعدادی از این ساختمان‌ها به دیوان عدالت اداری شکایت برده‌اند و در مواردی این دیوان به نفع آنها رای داده‌است. دیوان عدالت اداری می‌گوید: مطابق قانون، دیوان عدالت اداری نهادی است که شهروندان می‌توانند شکایت‌های خود را نسبت به مامورین واحدهای دولتی، یا آئین‌نامه‌های دولتی در آن مطرح و نسبت به بازپس‌گیری حقوق خود اقدام کنند. محمد جعفر منتظری، رییس دیوان عدالت اداری، به خبرگزاری ایسنا گفته‌است: این دیوان به سازمان میراث فرهنگی به دلیل انجام ندادن «اقدامات در چارچوب قانون»، اعتراض دارد. زیرا، برای مردم ایجاد مشکل می‌کنند که منجر به طرح شکایت می‌شود. رییس دیوان عدالت اداری تصریح می کند گرچه سازمان میراث فرهنگی وظایف و مسئولیت‌هایی دارد که باید آن‌ها را انجام دهد، اما « این که اموال و املاک مردم را ثبت می‌کنند و حوزه‌ مالکیت مردم را محدود می‌کنند، سبب می‌شود مردم با مشاهده‌ محدودیت، طرح شکایت کنند و ما نیز تصمیمات آن‌ها را نقض می‌کنیم».

انقلاب اسلامی در هجرت : از آنجا که هر گوشه ایران تاریخ خاص خود را دارد ، خانه‌ها نیز هر یک بیانگر بخشی از تاریخ هر شهرو سبک معماری آن شهر و سلیقه مردم آن دیار است  .بعنوان مثال، تبریزدر دوران قاجار پیوسته پایتخت دوم بوده است و یا مشروطه پس از استبداد صغیر را این شهر به ایران بازگردانده‌است. یا شیراز بعنوان پایتخت زندیه و یا اصفهان بعنوان پایتخت صفویه و … خانه‌های باقی مانده از آن دوران هر یک گزارش‌گر آن دوره تاریخی هستند و در واقع هویت تاریخی و هنری و سبک زندگی آن شهرها را گزارش می‌کنند. جدای ازاین، خانه‌های ایرانیان بیانگر وجود همزیستی و همدلی گذشتگان در زندگی با عطوفت و عشق آنان در کنار یکدیگر است.

    این بناها هویت ملی و فرهنگ اصیل هر شهرو وطن ما محسوب می‌شوند که باید آنها را محافظت کرد. زیرا معماری اصیل ایرانی را این بناها حافظند. نبایستی این تاریخ و هویت زیر خروارها خاک دفن شود. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این خانه‌های تاریخی و قدیمی در کشورمان، وسعت و مساحت زیاد این خانه‌ها است که با توجه به سبک زندگی، فرهنگ و آیین بومی و محلی، و به ویژه اقلیم و آب و هوای هر منطقه ساخته شده‌اند. رنگ‌های به کار رفته در تزیینات ساختمان‌ها متأثر از ویژگی‌های اقلیم گرم و خشک بوده‌اند. مصالح ساختمان‌ها، علاوه بر توانایی‌های سازه‌ای و توجه به مسائل اقتصادی و تأمین مصالح از نقاط نزدیک، بهترین شکل بهره‌برداری از انرژی محیط را نشان می‌دهند.

     در ذیل به خانه‌های مرمت شده و نیز ویران شهرهای شیراز و تبریز و همدان و اصفهان…می‌پردازیم :

٭ خانه‌های تاریخی شیراز:

    شیراز شهری که بنا به گفته معاون سازمان میزاث فرهنگی در آخرین کاوشها درتپه «پوستچی»( ۲۷ اردیبهشت ۹۵) مدارک بسیار مهمی دال بر قدمت ۶هزار ساله آن یافت شده‌است، هم اکنون نیز در محل تقاطع مهمترین راه‌های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب کشور است و این موقعیت در ادوار قبل از اسلام شاخص‌تر بوده، چرا که در عهد هخامنشیان، شیراز بر سر راه شوش (پایتخت هخامنشی) به تخت جمشید و پاسارگاد قرار داشته است و در عهد ساسانیان راه ارتباطی شهرهای بسیار مهمی چون بیشابور و گور با استخر، از جلگه شیراز می گذشته‌است .در شیراز خانه‌های تاریخی بسیارزیبایی وجود دارد که هرکدام به نوبه خود شاهکاری از شاه‌کارهای معماری ایرانی محسوب می‌شوند. خانه‌هایی که معماری آن اغلب به دوره قاجاریه برمی گردند و با تالارهای آیینه‌ای که دارند گردشگران را محو زیبایی خود می‌کنند.همانند خانه سعادت، خانه صابر، خانه فروغ‌الملک، خانه زینت‌الملک و خانه ضیاییان و …  دو تصویر ذیل نمونه‌ای ازهنرو ذوق مردم این دیار است و متعلق به خانه  فروغ‌الملک و صابر در شیراز است. نکته‌ای که در تزیینات داخلی خانه فروغ‌الملک بیش از هر چیز چشم را خیره می‌کند، معرق‌ها و گره‌چینی‌های آجری‌ است که با دیدن‌شان آدمی فکر می‌کند ساخت هر کدام از آنها به اندازه یک عمر زمان برده است.

                                                                                                             خانه فروغ الملک 

                                                                                خانه صابر در شیراز

                                                                                                      خانه زینت الملک

متاسفانه بسیاری از خانه‌ها و نیز بافت تاریخی شیراز که یکی از ارزشمندترین بافت‌های تاریخی کشور است ، ویران شده اند.در مهر 1393 علاوه بر خانه پورتراب که متعلق به دختر فتحعلی‌شاه و از روزگار زندیه و یکی از مهم‌ترین خانه‌های محله قدیمی اسکندری بود، خانه اصغرزاده و حلی سازنیز ویران شدند و در واقع شهرداری شیرازدر مجموع 10 خانه زیبای قدیمی را شبانه با خاک یکسان کرد. این تخریب‌ها در پی طرح توسعه حرم احمد بن موسی(ع) صورت گرفت. سازمان میراث فرهنگی کشور نیز شکایت کرد.  علاوه بر خانه‌ها، کل بافت منطقه اسکندری، تاریخی به شمار می‌آید و دارای ارزش‌های تاریخی است. پیشینه بسیاری از خانه‌های محله اسکندری به دوره ایلخانی می‌رسید.

قابل ذکر است که  طرح 572 هکتاری توسعه حرم که مصوبه سال 89 بود عاقبت لغو شد.

                                                                                            شیراز ،تخریب خانه‌ها در طرح توسعه حرم 

٭ تبریز، شهر ۸۰۰ خانه‌ تاریخی:

    تبریز مهد انقلاب مشروطه و زادگاه دلاوران مشروطه ایران، دارای 800 خانه تاریخی و قدیمی می‌باشد که  به نوعی این شهر را به عنوان پایتخت و ویترین خانه‌های تاریخی در ایران تبدیل کرده‌است. تبریز، شهر ولیعهدنشین قاجار با وجود جنگ‏های تاریخی فراوان دومین شهر پررونق کشور به لحاظ خانه‌های تاریخی است. حدود 300 خانه با ارزش قدیمی در این شهر شناسایی شده که بیشتر آنها توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت شده‌است .خانه‌هایی زیبا متشکل ازدو قسمت اندرونی و بیرونی از بخش‌هایی چون در ورودی، هشتی، دالان، ایوان‌ها، سکو، سردر ورودی، حیاط و اتاق‌های اطراف آن، حوض، آشپزخانه، سرویس‌ها، برای ساخت خانه، گودال باغچه، بام، سرابستان، زمستان‌نشین، تابستان‌نشین، بهار خواب، اتاق کرسی، پایاب، شوادان، شبستان، شناشیل(بالکن چوبی کرکره دار )، آب سرا، اتاق بادگیر و…

    به گفتهِ یکی از مسئولان میراث فرهنگی، چنین خانه‌های قدیمی به دلیل اینکه اغلب این خانه‌ها مساحت‌های بالای هزار متر مربع دارند و از طرفی در هستهِ مرکزی شهر واقع شده‌اند ، بالطبع از ارزش منطقه‌ای بالایی نیز برخوردارند، خریدشان، با بودجه های فعلی، از توان سازمان میراث فرهنگی خارج است. حال اگر فرض کنید چند نمونه از این خانه‌ها در این محدوده واقع شده باشد. در این‌صورت این سازمان باید تمام بودجهِ سالانهِ خود را فقط صرف خرید این خانه‌های قدیمی کند!» این کارشناس، راه میان بری را نشان می‌دهد. به پیشنهاد او، شهرداریها به دلیل بهره‌مندی از توان مالی فوق‌العاده و آزادی عمل بیشتر، بهتر از سایر ارگانها می‌توانند نسبت به خرید و نگهداری این آثار اقدام کنند. در این صورت میراث فرهنگی نیز می‌تواند، شهرداری و یا هر ارگان خریدار دیگر را که به خرید و نگهداری از این آثار علاقه داشته باشند، از لحاظ مباحث کارشناسی، مرمت و بازسازی یاری کند.» نگاهی به برخی خانه‌های قدیمی شهر تبریز نشان می‌دهد که در این زمینه، شهرداری تبریز پیشگام بوده و با خرید یا تبدیل آنها به برخی موزه‌ها، حداقل ادای دین کرده‌‌است. شهرداری تبریز طی سال‌های گذشته اقدام به خرید و مرمت خانه‌های قدیمی چون خانه ختایی‌ها، خانه استاد شهریار، خانه علی موسیو، خانه نیک دل، خانه شربت‌اوغلی، خانه آیت‌الله بنی‌فضل، خانه امیرکبیر، عمارت ائل‌گولی، پارک دوکمال، محوطه تاریخی ربع‌رشیدی، یخچال صادقیه، حمام نوبر، موزه پست، نگهداری و حفاظت از برج یانقین کرده‌است.

برخی از خانه‌های زیبای این شهر عبارتند از خانه استاد شهریار، خانه پروین اعتصامی، خانه امیر نظام گروسی، خانه بهنام ،

خانه حیدرزاده، خانه گنجه‌ای‌زاده، خانه قدکی تبریز، خانه بلورچیان، خانه شربت اوغلو، خانه سرخه‌ای، خانه صراف لار، خانه لاله‌ای و خانه علی مسیو که اتاق فکر و اندیشه اعضای مشروطه بوده‌است.

                                                                                                                  تبریزخانه علی موسیو 

    من باب نمونه، خانه مشروطه که از بناهای تاریخی دوره قاجار است و تاریخ بنای آن سال 1245 خورشیدی است، را شناسائی می‌کنیم: این خانه متعلق به حاج میرزا مهدی کوزه‌کنانی معروف به ابوالمله؛ از بازرگانان خوش‌نام شهر تبریز و یکی از حامیان بزرگ نهضت آزادیخواهی مردم آذربایجان بوده‌است. در دوران «خودمختاری» آذربایجان در سال‌های 1324 تا 1325 نیز محل تجمع سران فرقه دمکرات آذربایجان بوده‌است.

                                                                                                             تبریز،خانه مشروطیت 

    خانه حریری که مربوط به دوره قاجار است و نمای ساختمان بیرونی جلوه‌گاه هنر اصیل ایرانی و دارای نقاشی‌های بسیار زیبا و اصیل است، که الهام گرفته از موضوعات اساطیری قدیم از جمله داستان یوسف وزلیخا از قرآن مجید و تواریخ  و داستان‌ها است و سقف آن سراسر نمونه توانمندی و شگفت انگیزی مینیاتور ایرانی است.

                                                                                                               تبریز، خانه حریری 

    با توجه به مستندات موجود و اظهارات کارشناسان میراث فرهنگی و گردشگری، به خاطر وجود نزدیک 800 خانه قدیمی و تاریخی در محدوده بافت قدیمی و فرسوده شهر تبریز، اکثر این خانه‌ها در حال حاضر در معرض تخریب جدی است. دوست داران آثار تاریخی در مورد خرابی این آثار تاریخی و با ارزشمند کشورمان هشدار داده‌اند. اما متاسفانه در این میان دستگاه‌های ذیربط و مسئولان امر آن طور که باید و شاید نگران این موضوع نیستند.

٭ خانه‌های باستانی همدان:

     همدان اولین پایتخت باستانی ایران است. از این‌رو سرشار از آثار تاریخی بی‌همتا و ارزشمند است. اما وقتی بنا به گفته «حسین زندی»، فعال میراث فرهنگی استان همدان (۱۲ مرداد ۹۵ )و به اعتقاد تعدادی از باستان‌شناسان پیش از تاریخ، ثبت برخی سنگ نگاره ها در نزدیکی‌های روستای حیدره در پشت شهر همدان،  مهمترین آثار پیش از تاریخ همدان هستند و سند هویتی همدان را باید در این سنگ‌نگاره‌ها جست‌وجو کرد نه در هگمتانه؛ چون قدمتی بالای بین هفت تا ۹ هزار سال دارند و بخشی از این اثار تاریخی اینچنین مهم که گواه قدمت تاریخ ایران هستند، بعلت سهل انگاری در ساخت جا ده گردشگری، در اثر انفجار مواد منفجره، بقصد جاده سازی، متاسفانه تخریب شده‌است و اگریکی از کارشناسان میراث فرهنگی استان همدان در محل حضور نمی‌یافت و جا ده سازی را متوقف نمی ساخت چه بسا از این سنگ نگاره‌ها اثری باقی نمی‌ماند. با این ناتوانی میراث فرهنگی و نابسامانی، جای تعجب نیست که خانه‌های تاریخی همدان نیز در معرض تخریب و نابودی قرار بگیرد.

    به گزارش خبرنگار مهر، ابراهیم مولوی رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر همدان در ۲۴ خرداد ۱۳۹۵ گفته‌است: بخشی ازبناهای تاریخی و معماری همدان به دلیل خلاء قانونی تخریب شد .این خانه‌ها باید به ثروتی برای شهر تبدیل شود و باید ترمیم و نگهداری بناهای واجد ارزش شهر همدان در شان و جایگاه پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین باشد.

                                                                                                              خانه‌های قدیمی همدان 

٭ خانه‌های قدیمی اصفهان:

    هسته نخستین شهر اصفهان در سده ششم پیش از میلاد شکل گرفت و با توجه به آنکه منطقه اصفهان در ایام قبل از اسلام و خصوصاً در عصر ساسانیان مرکز تجمع سپاه بوده‌است، این محل را سپاهان، اسپاهان، اسپهان، صفاهان و اصفهان می‌گفته‌اند. شهر اصفهان مرکز استان اصفهان در گستره‌ای افزون بر 250 کیلومتر مربع قرارگرفته است .اصفهان از هنگام به حکومت رسیدن سلجوقیان و انتخاب آن به پایتختی در مسیر جاده بزرگ بازرگانی قرار گرفت و به زودی از رونق بسیاری برخوردار گشت. این شهر در دوره صفویه از چنان پیشرفتی برخوردار شد که رفته رفته به یکی از پرجمعیت ترین شهرهای آن روزگار(400000 نفر جمعیت ) تبدیل گشت. این شهر که همواره آن را نصف جهان خوانده‌اند دارای خانه‌های تاریخی با زیبایی چشمگیر و بی‌نظیری است. از جمله، خانهٔ بروجردی‌ها، خانهٔ قزوینی‌ها، خانهٔ سرتیپی، خانهٔ یداللهی، خانهٔ حاج مصور‌الملکی، خانهٔ حقیقی، خانهٔ داوید، خانه‌های قدیمی جلفا، خانهٔ اعلم، خانهٔ قدسی، خانهٔ شیخ‌الاسلام، خانهٔ حاج رسولی‌ها، خانهٔ مارتاپیترز، خانهٔ سوکیاس، خانهٔ پطروس، خانه تاریخی کیانپور، خانه میرزا ابالقاسم خان(رزمجو ) و خانه تاریخی شیخ بها یی و…

    خانه تاریخی کیانپور مربوط به دوره قاجاره و در اصفهان، خیابان چهارباغ پایین، خیابان پشت بارو(۱۴)، کوچه شهید بحرینیان، بن بست گل داوودی واقع است . این خانه به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است .این خانه در سالهای ۱۲۴۰ تا ۱۲۴۵ شمسی و در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با دستور مالک آن، حاج آقاحسن گیلانیان و توسط استاد میرزا رضا معمار بنا شد. پس ازمرگ حاج آقا حسن گیلانیان، خانه به یکی از فرزندانش بنام محمد علی گیلانیان می‌رسد. مالکیت این بنای تاریخی که بالغ بر یکصد و بیست سال قدمت دارد، از ابتدای ساخت آن تا سال ۱۳۷۸ شمسی دراختیار خاندان گیلانیان بوده‌است. حاج محمد علی گیلانیان که یکی از تجار بنام و از بازاریان سرشناس دراصفهان بود، همراه خانواده خود در این خانه زندگی می‌کردند. با فوت حاج محمد گیلانیان درسال١٣٧٠شمسی، فرزندان آن مرحوم جهت حفظ این بنای تاریخی به جا مانده از دوران قاجار اقدام به تخلیه آن نموده وجهت مرمت و بازسازی این عمارت را واگذار کردند. اما تا سالها این تصمیم اجرا نشد واین خانه تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله شرایط جوی وآب وهوایی خسارات جبران ناپذیری دید. ودر آخر، این خانه تاریخی  در سال ۱۳۸۳ شمسی توسط آقای هوشنگ کیانپور خریداری شد و مورد مرمت و تعمیر و بازسازی قرار گرفت.

                                                                                                               اصفهان، خانه کیانپور 

   خانه منسوب به شیخ بهائی، در غرب مسجد جامع اصفهان قرار گرفته و بنابر شواهد مختلف و منابع تاریخی، متعلق به عمه شاه عباس بوده که بعد از فوتش به شیخ بهایی داده شد. این خانه هم اکنون در قدیمی‌ترین بخش بافت تاریخی اصفهان، در محدوده معروف به بافت سلجوقی قراردارد. طبق گمانه‌های باستان شناسان این خانه و مسجد جامع بر روی بقایای روستایی متعلق به دوران قبل از اسلام جای گرفته. خانه شیخ در سال ۱۳۵۷، در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۸، از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی شد.

                                                                                                    اصفهان، خانه شیخ بهایی 

    بر اساس گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، مالکان چشمانشان را برخانه‌های تاریخی شان بسته اند. می خواهند متولیان میراث فرهنگی تکلیف شان را روشن کنند. حالا که پولشان جواب گوی نگهداری و مرمت  نیست یا بخرند یا مجوز تخریب بدهند. سازمان میراث فرهنگی اما اجازه تخریب و ساخت و ساز نمی‌دهد، پولی هم گویا این نهاد برای خرید خانه‌ها ندارد. اینجاست که مالکان برای گرفتن مجوز و پروانه  دست در آستین تباهی می کنند، ارسی‌ها را به آتش می‌کشند، ناودان‌ها را مسدود می‌کنند و در پی بنا آب می‌بندند و حالا دیگر با این ترفند زور سازمان میراث فرهنگی نه به مالکان می‌رسد و نه به شهرداری. وقتی خانه تاریخی از ارزش‌های معماری و تزییناتش ساقط شد دیگر حکم تخریبش فقط  مهر و امضا می‌خواهد.

٭ خانه‌های تخریب شده اصفهان:

    روزگار سیاه خانه مشکی در خیابان حکیم، باز مانده‌های سوخته خانه نواب در خیابان ابن سینا، وضعیت  نامناسب خانه پناهنده در چهارباغ پایین، خانه بازاردوز، خانه زهتاب، خانه کرمانی و خانه افیونی همه مشت نمونه خروارند. 

     خانه خان یکی از بناهای تاریخی و زیبای خوراسگان اصفهان است که در معرض تخریب است..می‌گویند دولت و پادشاهی خان خراسگان یک روز بیشتر دوام نیاورد. سرنوشتی که گویی از خان به خانه‌اش رسیده‌ و گریبان خانه زندیه خان را هم گرفته است .خانه خان که مجموعه‌ای بزرگ و باشکوه بود حالا تکه تکه شده و هر تکه‌اش با مالکیت اشخاص حقیقی و حقوقی رو به تخریب آورده‌است. فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی با ابراز نگرانی از وضعیت خانه خان می‌گویند، اگر رسیدگی‌ها در این بنای تاریخی به‌موقع صورت نگیرد این بنا با تزیینات منحصربه‌فرد برای همیشه از بین می‌رود .«شاهین سپنتا» فعال میراث‌فرهنگی اصفهان در خصوص خانه خان به خبرگزاری میراث‌فرهنگی گفت: «خانه خان یکی از معدود خانه‌های تاریخی متعلق به دوره زندیه است.

                                                                                         اصفهان، خانه خان که ویران شده است

                                                                                                           اصفهان، خانه ویران نواب

با تماشای اینهمه ذوق و سلیقه بر هر ایرانی گران می‌آید که شاهد تخریب این شاهدان و گواهان ابتکار و هنر مردم این مرزو وبوم باشد. بر هر ایرانی است که به هر نحوی شده در حفظ این خانه‌ها کوشا باشد.

در وضعیت سنجی شماره آینده به بررسی وضعیت قاچاق عتیقه می پردازیم