پیش از این، وضعیت اقتصاد کشور را از این نظر که مصرف و رانت محور است، مطالعه کرده‌‍‌ایم. این بار، مدار بسته‌ای را شناسائی می‌کنیم که میان بودجه دولت و واردات بوجود آمده و اقتصاد کشور در درون این مدار گرفتار بند از بند گسستگی و بیش از پیش مصرف محور و رانت محور شدن است. نخست، داده‌ها را مشاهده کنیم:
٭ داده‌هایی که بر زبان مقامهای حکومت و بر قلم رقیبانش در درون رژیم جاری شده‌اند:
☚ اسحق جهانگیری، معاون اول روحانی می‌گوید: « ماشین اقتصاد کشور در گودالی افتاده که خروج از آن زمانبر است. با اقتصاد و مردم کاری کرده‌اند که به این راحتی قابل جبران نیست».
راستی این است که هم در دوران پهلوی ها و هم از کودتای خرداد 60 بدین سو، اقتصاد ایران در مدار بسته سلطه گر (اقتصاد مسلط) – زیر سلطه (اقتصاد ایران) گرفتار آمده است و بودجه دولت نقش اول را در زندانی شدن اقتصاد ایران داشته، و در این زندان، گرفتار محور شدن واردات و رانت و پی آمدهایشان گشته است.
☚ بیژن زنگنه، «وزیر» نفت می‌گوید: «نوسازی تأسیسات نفتی ایران نیازمند 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است»
یادآور می‌شود که در دوره دوم حکومت خاتمی بود که وزارت نفت گفت نوسازی تأسیسات نفتی کشور نیازمند 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است. بدین‌قرار، 16 سال پیش، صنعت نفت ایران نیازمند 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری بوده است. امروز نیز نیازمند همان مبلغ سرمایه است. معنی نخست این داده این است: با آنکه صنعت نفت شیشه عمر این رژیم است، در طول 16 سال، با وجود درآمد هنگفت نفت، در این صنعت سرمایه‌گذاری نشده است. برغم هشدارهای مداوم در باره اهمیت سرمایه‌گذاری در نفت، بخصوص از لحاظ میزان استحصال نفت و تلف نشدن ذخایر نفت و گاز کشور، در آمدهای نفت را برده و خورده‌اند و حتی حاضر نشده‌اند صنعت نفت را بر سر پا نگاه دارند.
☚ حسن روحانی گفته است: « رشد اقتصادی ایران نیازمند ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی است».
یادآور می‌شود که پیش از امضای قرارداد وین (به اصطلاح برجام)، رقم پولهای توقیف شده ایران را 150، 130، 120 میلیارد دلار می‌گفتند. و روحانی می‌گفت: مشکل اتمی را که حل کنیم، سرمایه در اختیار می‌گیریم، دریاچه ارومیه را پر از آب می‌کنیم و بیابان‌ها را سر سبز می‌کنیم و… و حالا می‌گوید اقتصاد کشور نیازمند 150 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی است.
☚ حکومت روحانی 34 قرارداد اقتصادی با کشورهای بیگانه بسته است. نزدیک به تمام آنها با کشورهای غربی بسته شده‌اند (به نقل از سایت 598 مورخ 26 دیماه 95) و هنوز لباس عمل به خود نپوشیده‌اند:
☚ و سایت نسیم (مورخ 28 مهر 95) فهرستی از ناکامی‌ها اقتصادی انتشار داده است و این ناکامی‌ها را به پای حکومت روحانی نوشته است. حال این‌که این وضعیت حاصل رژیم ولایت فقیه از زمان گروگان‌گیری، بخصوص کودتای خرداد 60 بدینسو است.
ناکامی‌های اصلی که ناکامی‌های فرعی را پدید آورده‌اند رابطه‌های اقتصاد ایران با اقتصادهای بیگانه هستند:
