«قضات و ماموران امنیتی در سالهای اخیر بارها با انتقال اجباری فعالان سیاسی به آسایشگاههای روانی تلاش کردند تا با آزار و شکنجه روانی این افراد، هزینه مبارزه با نظام را برای شهروندان بالاتر ببرند.»
رسانههای حقوقبشری در گزارشهایی خبر دادهاند که رویا ذاکری، دختر جوان و مخالف جمهوری اسلامی در تبریز، پس از بازداشت مجدد به دست نیروهای سرکوبگر، در بیمارستان اعصاب و روان رازی در تبریز بستری و ممنوعالملاقات شده است و تحت شکنجه روانی قرار دارد.
رویا ذاکری ۳۱ ساله که پس از انتشار ویدیوی شعارهایش علیه علی خامنهای در روز ۲۳ مهرماه سال جاری، به دلیل ناشناس بودن هویتش در رسانههای اجتماعی «دختر تبریز» نام گرفت، دانشآموخته کارشناسی ارشد هوش مصنوعی است که سال گذشته در جریان خیزش سراسری مردم ایران نیز مدتی در تبریز بازداشت شده بود.
بنابر گزارش فعالان حقوقبشر، ماموران سرکوبگر جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۲۳ مهرماه در خیابان منجم تبریز و بهدلیل نپوشیدن روسری، مزاحم رویا ذاکری شدند و تلاش کردند تا او را همراه با ضربوشتم بازداشت کنند که این جوان منتقد در پاسخ، علیه حکومت جمهوری اسلامی و علی خامنهای شعار داد.
در ویدیوهایی که از این لحظات در رسانههای اجتماعی منتشر شده است، رویا ذاکری در میان جمعیت به زبان ترکی فریاد میزند: «پنج روز در زندان اعتصاب غذا کردم، بعد الان اون بیشرف اومده میگه۱۴۰۰ سال پیش آب رو به روی حسین بستن. اون بیشرف، اون بیلیاقت…» و سپس شعار «مرگ بر خامنهای» و «مرگ بر دیکتاتور» سر میدهد.
رویا ذاکری در نهایت بازداشت و پس از گذشت یک روز به «آسایشگاه روانی» مستقر در بیمارستان اعصاب و روان رازی در تبریز منتقل شد و اکنون تحت تدابیر شدید امنیتی و در کنار بیمارانی که وضعیت روانی حادی دارند، از ملاقات با بستگان و دوستان خود منع شده است.
ماموران و قضات در دستگاههای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی، در سالهای اخیر به دفعات برای آزار و شکنجه زندانیان سیاسی، آنها را به بستری شدن در بیمارستانها و آسایشگاههای روانپزشکی محکوم کردهاند تا بدین طریق، هزینه فعالیت سیاسی و مخالفت با نظام اسلامی را برای شهروندان ایرانی بالاتر ببرند.
در یک نمونه، بهنام محجوبی، درویش و فعال سیاسی بازداشتی در ایران که به تحمل ۲ سال زندان محکوم شده بود، پس از انتقال اجباری به بیمارستان روانپزشکی امینآباد در تهران، ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ در این محل جان باخت. اعضای خانواده و همبندیهای بهنام محجوبی در زندان اوین، «قتل عمد و حکومتی» را دلیل جان باختن این جوان معترض عنوان کردهاند.
اما نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در بیانیهای که در رابطه با بازداشت رویا ذاکری منتشر کرده، ضمن تکذیب ضربوشتم او به دست نیروهای سرکوبگر بهدلیل رعایت نکردن حجاب اجباری، اخبار و گزارشهای نهادهای حقوقبشری را «سوءاستفاده رسانههای معاند از وضعیت بیماری روحی و روانی دختر تبریزی» تعبیر کرد و مدعی شد: «برابر تماس مردمی با مرکز فوریتهای پلیسی ۱۱۰ و مرکز اورژانس ۱۱۵ مبنی بر اینکه یک خانم مریضاحوال در خیابان منجم تبریز دچار هذیانگویی شده است، بلافاصله عوامل اورژانس و ماموران پلیس در محل حاضر شدند.»
در این اطلاعیه همچنین ادعا شده است رویا ذاکری پیش از این نیز سابقه بیماری روانی داشته و «با هماهنگی ماموران اورژانس و هدایت خانواده به مراکز درمانی اعزام [شده] و تحت درمان قرار گرفته است».
ادعایی که از طرف دوستان رویا ذاکری که با برخی خبرنگاران خارج ایران گفتوگو کردهاند، تکذیب شده است و آنها از سلامت روان کامل دوست خود سخن گفتهاند. رویا ذاکری اصالتا اهل مرند، در استان آذربایجان شرقی است، اما دور از خانواده در تبریز زندگی میکرد.
فعالان حوزههای اجتماعی و سیاسی در ایران، در انتقاد از انتقال بازداشتیها و محکومان سیاسی به آسایشگاههای روانی، میگویند هیچیک از موارد انتقال زندانیان به آسایشگاهها و بیمارستانهای روانپزشکی، معمولا با تجویز پزشکان متخصص صورت نمیپذیرد و قضات تحت فشار ماموران امنیتی بهصورت غیرقانونی چنین حکمی را صادر میکنند.
همچنین اثبات وجود مشکلات روانی در افراد بازداشتی نیز طبق قوانین میبایست به آزادی کامل و صدور حکم نداشتن توان تحمل حبس منجر شود، اما چنین اتفاقی نیز رخ نمیدهد. در صورتی که فرد به حدی از بیماری روانی رسیده باشد که نتواند خود تصمیمگیری کند نیز برای انتقال او به بیمارستان روانپزشکی باید رضایت ولی یا قیم قانونی اخذ شود و بدون آن نمیتوان فرد را در بیمارستان روانپزشکی بستری کرد.
این درحالی است که همزمان، فریبا فریدونی، همسر مجید رضایی، فعال مدنی زندانی در اوین نیز در ویدیویی از انتقال همسرش به بیمارستان روانپزشکی امینآباد خبر داده است. خانم فریدونی در این ویدیو که روز جمعه ۲۸ مهرماه منتشر کرد، توضیح داد که به او گفته شده همسرش «بعد از دو هفته گذراندن در انفرادی، سه روز قبل به این بیمارستان منتقل شده است».
همسر مجید رضایی تاکید کرد که این زندانی سابقه هیچ نوع بیماری نداشته است و در ادامه سرنوشت او را به بهنام محجوبی تشبیه کرد و گفت: «جان عزیزان ما در خطر است.»
مجید رضایی روز ۲۴ تیر ۱۴۰۲ در منزلش در تهران بازداشت شد. به گفته یک منبع آگاه نزدیک به خانواده او به هرانا، مجید رضایی پس از بازداشت به بند قرنطینه زندان اوین منتقل شد. او پیش از این در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران با اتهام تبلیغ علیه نظام، به یک سال حبس تعزیری محکوم شده بود که به ۹ ماه حبس تعزیری کاهش پیدا کرد.
علاوه بر این، مجید رضایی به انجام روزانه چهار ساعت خدمات عمومی به مدت سه ماه بهعنوان پاکبان تحت نظارت حراست شهرداری تهران و شرکت در دورههای مشاوره کنترل هیجان و روان در موسسه روانشناسی ماوای قم به مدت هشت ساعت محکوم شده بود. فریبا فریدونی، همسر مجید رضایی، نیز سال ۱۳۹۹ به جرم انتقاد از نظام جمهوری اسلامی بازداشت و با قرار وثیقه آزاد شده بود.
ادعای ابتلای رویا ذاکری به «بیماری روانی» در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی پیش از این نیز مدعی شده بودند آرمیتا گراوند، دانشآموز ۱۶ سالهای که روز ۹ مهر در پی هل دادن حجاببان مترو و برخورد سرش به آهن به کما رفته، بر اثر «افت فشار» بیهوش شده است.
آرمیتا گراوند ۲۱ روز است که در بیمارستان نظامی «فجر» بدون حق ملاقات و به دور از رسانهها نگهداری میشود و نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی والدین او را از ارتباط با رسانهها منع کردهاند.
روزنامه جمهوی اسلامی روز یکشنبه ادعا کرده که «طبق پیگیریهای خبرنگار» این رسانه مرگ مغزی آرمیتا گراوند «قطعی» است.
منبع: ایندیپندنت فارسی