برنامه تلویریون یورونیوز: آیا توافق وین می‌تواند درگیری‌های جناحی و سیاسی داخل ایران را تشدید کند؟ آیا «مخالفان» می‌توانند روی جزییات این توافق تاثیر بگذارند؟ با توجه به عدم مخالفت مستقیم رهبر با توافق وین، سخنان منتقدان را چگونه می توان توضیح داد؟ در بیستمین برنامه «همراه با یورونیوز» دیدگاه های مخاطبان یورونیوز را با مهمانان برنامه، آقایان سعید لیلاز، مهران مصطفوی، و احسان مهرابی در میان گذاشتیم.
برای دیدن این برنامه اینجا را کلیک کنید.
۱۲ سال بحران هسته ای؛ مسئولیت با کیست؟
سعید لیلاز، روزنامه نگار و تحلیلگر اقتصادی در برنامه «همراه با یورونیوز» گفت: «به طور کلی در ایران هر کسی از منظر منافع خود بر ساختار و آرایش سیاسی ایران برای انتخابات مجلس تاثیر گذارد. همه این ها، عامل اظهار نظرهایی است که این روزها می شنوید ولی انتقادها و مخالفت ها تاثیری بر توافق نخواهد داشت.»
وی افراد و گروه هایی که این روزها درباره توافق نظر می دهند را در حد و اندازه ای نمی داند که بتوانند دخالت کنند.
وی معتقد است: «در زمان تحریم ها گروهی از آن سود می بردند و به همین دلیل از این توافق رضایت ندارند. این افراد اجازه دخالت ندارند و این اظهار نظرها بازی های سیاسی داخلی است.»
آقای لیلاز با اشاره به اینکه بدون اجازه رهبری تیم مذاکره کننده و آقای روحانی نمی توانستند تصمیم بگیرند، گفت: «این توافق نظام است و اگر ایران امتیازی داده به ناچار و به دلیل ضعف مدیریت و غارت اقتصاد ایران در۱۰ سال اخیر یعنی از سال ۱۳۸۴ به بعد بوده است و این گروه های دلواپسان آنقدر ایران را ضعیف کردند که گروه مذاکره کننده ناچار شد برای توافق، امتیازهای بیشتری بدهد.»
مهران مصطفوی، استاد دانشگاه و تحلیگر سیاسی که از پاریس در این برنامه حضور داشت گفت: «من خلاف آقای لیلاز، فکر نمی کنم که تمام تقصیرها بر عهده احمدی نژاد است؛ واقعیت امر این است که احمدی نژاد بدون اجازه آقای خامنه ای کاری نمی توانست انجام دهد.»
وی این سوال را طرح کرد که چرا موضوع پرونده هسته ای ایران به اینجا کشید و چرا ۱۲ سال این مذاکرات ادامه پیدا کرد و چرا چنین توافقی بعد از این همه خسارت بسته شد؟
وی معتقد است که این توافق حق حاکمیت ملی ایران را نمی پذیرد و تمامی نیرویی که در این مذاکرات گذاشته شده برای این بود که به سیاست های آقای خامنه ای در ۲۰ سال گذشته در موضوع انرژی هسته ای وجهه مناسب دهد.»
آقای مصطفوی توافق هسته ای را با جنگ ایران و عراق مقایسه کرد و افزود: «آقای خامنه ای دقیقا همان کاری را انجام داد که آقای خمینی در دوران جنگ انجام داد و گمان کرد که می تواند با مساله هسته ای خواست های سیاسی خود را پیش ببرد.»
این استاد دانشگاه که در حوزه فیزیک تخصص دارد همچنین گفت:« فعالیت های هسته ای برای ایران که تنها یک رآکتور اتمی دارد، هیچ مزیت اقتصادی به دنبال نخواهد داشت.»
احسان مهرابی، روزنامه نگار مقیم آلمان نیز در این برنامه حضور داشت. وی درباره نقش شرایط سیاسی داخلی بر امکان پذیرش توافق هسته ای گفت: «ممکن است رهبر ایران به این نتیجه رسیده باشد که توافق را بپذیرد اما در حقیقت فضای سیاسی داخلی هم این اجازه را به ایشان داده است.»
وی افزود« آقای خامنه ای در واقع برای تکرار نشدن تاریخ در مورد پذیرش قطعنامه در جنگ ایران و عراق، مذاکرات را به سمتی برد که هزینه مذاکرات را خودش نپردازد. در تمام مدت مذاکرات همواره اعلام کرد که این دولت است که مذاکره می کند و ایشان هم مخالفتی ندارد و در نهایت هم به طی شدن مسیرهای قانونی تاکید کرد و موضوع را به مجلس و شورای عالی امنیت ملی حواله داد.»
وی معتقد است که انتقادهای مطرح شده از سوی گروه های مخالف و یا دلواپسان به این معنی نیست که آقای خامنه ای توان مقابله با آنها را ندارد و یا آنها خلاف نظر رهبری عمل می کنند.
آقای مهرابی افزود: «این انتقادها به معنای عبور از رهبری نیست بلکه نوعی کمک به او برای برداشتن بار مربوط به انتقادهاست. این به نوعی تقسیم کار در میان “خودشان” است.»
وی تصریح کرد: «آقای خامنه ای اجازه نمی دهد که پس از پذیرش توافق گفتمان گروه های حامی اش ضعیف شود و یا از صحنه سیاسی جامعه حذف شوند و به همین دلیل انتقاد را برای آنها ممنوع نکرده است.»
در ادامه این گفت و گو، سعید لیلاز گفت: «این توافق موضع آقای روحانی در داخل را تقویت خواهد کرد. به این توافق حمله می شود اما هیچ فردی نمی تواند روی آن تاثیری بگذارد.»
وی معتقد است که هم اکنون همه نگاه ها بعد از توافق به انتخابات پیش رو است.
برنامه هسته ای ایران چه اهدافی را دنبال می کند؟
مهران مصطفوی درباره رویکرد ایران به مساله انرژی اتمی گفت: «از دید من سیاست هسته ای چه در زمان شاه و چه در زمان جمهوری اسلامی هدفی برای بهبود زندگی برای مردم نداشته بلکه تنها اهداف سیاسی پشت آن بوده است.»
وی معتقد است که اگر چند کشور در دنیا وجود داشته باشد که به انرژی هسته نیازی نداشته باشند یکی از آنها ایران است.
وی افزود: «بنابراین به جای سرمایه گذاری روی صنایع، نفت و گاز، میلیاردها دلار سرمایه گذاری روی موضوع هسته ای کردیم و تنها احمدی نژاد مسئول این هزینه ها نبوده زیرا همواره در این مورد، تحت حمایت اقای خامنه ای بوده است.»
وی با انتقاد از اصلاح طلبان در ایران گفت: «اصلاح طلبان بعد از امضای توافق سعی دارند بگویند که راه حل دیگری وجود نداشت و یا باید جنگ و تحریم را می پذیرفتیم و یا توافق می کردیم اما واقعیت این است که راه حل دیگری وجود داشت و این بود که به چالش هسته ای ایران به عنوان یک مساله اقتصادی نگاه می شد و نه یک مساله سیاسی.»
سعید لیلاز با اشاره به توان بالقوه ایران برای عقد یک توافق «بهتر» تصریح کرد: « اگر ماجرای غارت سازمان یافته ۱۰سال قبل در اقتصاد ایران صورت نگرفته بود ما می توانستیم بسیار نیرومند تر از این، از غرب امتیاز بگیریم. اما همین الان هم [با وجود توافق وین] بسیاری از موارد گذشته مثل سرنگونی جمهوری اسلامی وجود ندارد.»
وی درباره اینکه چگونه امکان گرفتن امتیازهای بیشتر وجود داشت گفت: «ساختار اقتصاد ایران درسال های گذشته تقریبا مضمحل شد و سقوط اقتصاد ایران یکی از عوامل بسیار مهمی بود که ایران را پای میز مذاکره برد.»
این کارشناس افزود: «البته آمریکا هم متوجه شد که گزینه نظامی برای ایران کارآمد نیست و باید گزینه سیاسی در نظر گرفته شود. همچنین با روی کار آمدن دولت جدید، طرف آمریکایی هم متوجه شد که گروهی که سرکار آمده اند به فکر اداره کشورند و نه غارت آن و یک دولت مردمی و مشروع است.»
درباره آثار لغو تحریم ها نباید اغراق کرد
آقای لیلاز درباره آثار تحریم ها بر روی اقتصاد ایران گفت: «درباره آثار اقتصادی تحریم ها نباید اغراق کنیم. حتی اگر صادرات نفت ایران تا دوبرابر افزایش پیدا کند، درآمد نفتی ایران همچنان کمتر از سال ۲۰۱۳ خواهد بود اما می توانیم کشور را از لبه پرتگاه سقوط اقتصادی کنار بکشیم و نجات دهیم.»
وی همچنین معتقد است که با توجه به جایگاه جدیدی که ایران در منطقه پیدا خواهد کرد و لزوم همکاری مشترک ایران و امریکا در سوریه و عراق می توان گفت که فصل جدیدی در روابط بین المللی و منطقه ای ایران شروع خواهد شد.
احسان مهرابی در بخش پایانی این میزگرد اینترنتی گفت: «تاکید زیاد روی توافق و جزییات آن می شود اما موضوعی که مورد توجه قرار نمی گیرد مربوط به اصل توافق است. اگر ایران موقعیت بهتری داشت این انتقادهای داخلی هم کمتر می شد.»
وی تاکید کرد که همین لبخند اقایان ظریف و کری و دور یک میز نشستن آنها برای مخالفان تابو است.