سیامک دهقان پور: آقای قاسمی نژاد، چرا فرماندۀ سپاه به دولت روحانی برای عدم همکاری اقتصادی با سپاه، حمله می کند؟

 

سعید قاسمی نژاد: رابطۀ بین سپاه و آقای روحانی در حداقل و جنبه می شود به آن نگاه کرد: یکی بحث کوتاه مدت است، بحث هسته ای است. بحث دوم، بحث بلند مدتی است که آقای روحانی در واقع نمایندگی می کند یک طیف وسیعی از محافظه کاران تا اصلاح طلبان را که اینها بسیار نگران هستند از قدرت گرفتن روزافزون سپاه. خصوصاً با توجه به اینکه آقای خامنه ای در سنی است که امکان درگذشت ایشان وجود دارد و یک طیف عظیمی از نیروهای سیاسی ایران از محافظه کاران تا اصلاح طلبان بسیار نگران هستند که پس از فوت آقای خامنه ای، سپاه پاسداران آنها را حذف خواهد کرد . برای اینکه هم سپاه انگیزه اش را داد و هم توانش را دارد. در بحث هسته ای آقای روحانی احتیاج دارد به سپاه. احتیاج دارد که حداقل سپاه را آرام نگاه بدارد. در بحث بلند مدت تر، آقای روحانی و سپاه، یعنی آقای روحانی به نمایندگی از طیفی که دارد نمایندگی اش را می کند با سپاه در نهایت سرشاخ خواهند شد. رابطه ای که در زمینۀ اقتصادی آقای روحانی با سپاه داشته، یک رابطۀ در واقع خیلی روشنی نیست. … این انذاری که، توصیه ای که فرماندۀ سپاه در واقع کرده توصیه نیست، بیشتر اخطار هست مبنی بر اینکه اگر که سپاه سهمش را نگیرد، سپاه سهمش را از این بهبود اقتصادی نگیرد، دولت آقای روحانی را زمین خواهد زد. آقای روحانی هم باید حواسش باشد. در سپاه پاسداران حداقل ۴ طیف هستند. اینها mutually exclusive [ناسازگار بین هم]نیستند، باهم یک جاهایی همپوشانی دارند. یک طیف، طیف بسیار ایدئولوژیک است مثل آقای نقدی و اینها. اینها کلاً ا توافق هسته ای مخالف اند. یک طیف، طیف نیروهای متعارف سپاه هستند، نیروهای موشکی سپاه، نیروهای متعارف زمینی و دریایی سپاه. اینها هم خیلی  از توافق هسته ای رازی نیستند. اینها را الان آقای جعفری نمایندگی می کند که به کرات مخالفت خودش را اعلام کرده، اخیراً هم گفته که در واقع ما بغض در گلو داریم نگاه می کنیم. یک طیف، نیروهایی هستند که businessman [ تاجر، معامله گر اقتصادی]های سپاه هستند. اینها به گمان من منتفع شدند و اینها یکی از دسته هایی بودند که از توافق هسته ای حمایت کردند. برای اینکه آن طیف محافظه کار و اصلاح طلب الان در درون ساختار خیلی قدرتی ندارند. آن نیرویی که پشت توافق هسته ای آمده، بخشی از سپاه است. بخش چهارم هم، نیروی قدس سپاه است، که بزرگترین برندۀ توافق هسته، آقای سلیمانی و نیروی قدس سپاه بود. پیش از توافق هسته ای، نیروی قدس سپاه در لبنان و سوریه در حال از دست دادن آن مناطق بود، بعنوان پیش پرداخت توافق هسته ای، اینها یک دست باز در سوریه گرفتند که اثرش را بعداً در لبنان هم نشان داد که سعد حریری مجبر شد که حسن نصرالله را بپذیرد. به گمان من این دو طیف در سپاه، پشت توافق هسته ای ایستادند. اگر آقای روحانی بخواهد خیلی در مائاقتصادی با سپاه سرشاخ بشود، پشتیبانی بخش اقتصادی سپه را از دست خواهد داد.

 

سیامک دهقان پور: آقای کحال زاده، شنیدید تحلیل آقای قاسمی نژاد را. گفتند سپاه اگر سهمش را نگیرد، دولت روحانی را زمین خواهد زد. می خواهند دولت روحانی را تضعیف بکنند، این صحت ها را مطرح می کنند، فرماندۀ سپاه منظورش چه هست؟ احتمالاً بعد از پایان درگیری های دولت در فاز دوم  هدفمندی یارانه ها، به پیشنهادهای آنها در مورد مشارکت سپاه در پروژه ای اقتصادی، دولت توجه خواهد کرد؟

 

هادی کحال زاده: خیلی شاید نشود انگیزه خوانی کرد. و خیلی در ریز جریان ها- چه اتفاقی در داخل سپاه و  دسته بندهایی که آقای  قاسمی نژاد گفتند وجود دارد- شاید ما قرار نداشته باشیم. اما در منظر کلی، یک بخش سیاسی هست، یک نزاع سیاسی بین سپاه و نیروهای پیرامونی اش با نیروی جدیدی که در ایران بعد از انتخابات شکل گرفته، وجود دارد. در حقیقت برای موازنۀ قوای سیاسی درگیری وجود دارد و آنها منتظرند و امیدوارند که دولت شکست بخورد، بی دست آورد بشود تا آنها بتوانند برگردند به جایگاه خودشان. آنها تضمین وجود خودشان را در بحران می دانند و تلاش می کنند که دولت روحانی را بدون دست آورد بکنند و انتخابات را از کارکرد بیاندازند. و بعد اینکه هرچه که دولت دست آورد بیشتری داشته باشد، به نظر می رسد که بر سهم آنها و اثر آنها بر افکار عمومی و بر عرصۀ سیاسی تأثیر بگذارد. … و همین نقشی که مولوی عبدالحمید ایفا کرد و جای مدنی داشتند در آزادی گروگان ها، اینها نشان داد که سپاه تنها ابزار کارآمد برای ایجاد امنیت نیست و جامعۀ مدنی می تواند خیلی کم هزینه تر این کار را بکند. بنابراین یک بحث سیاسی است، بحث اقتصادی هم اطراف روحانی می ماند که سپاه حساسیت ها را در حوزۀ اقتصاد بالا برده، حساسیت بین المللی را، تحریم ها را با خودش به همراه آورده، انحصاری که سپاه دارد، در حقیقت هزینۀ مبادله را بالا می برد. ناکارآمدی سیستم سپاه، هزینه در اقتصاد ایجاد می کند. بعلاوه انحصاری که آنها دارند، مانع از ورود بخش خصوصی می شود. بنابراین آقای روحانی برنامه اش به نظر من این است که با سپاه مدارا بکند، سپاه را مدیریت بکند، تلاش کند که به مرور زمان و آهسته، آهسته با دست آوردهایی که در حوزۀ اقتصادی یا از بیرون کشور می آورد، این موازنۀ سیاسی و اقتصادی به نفع جریانش شکل بگیرد. به هرحال این چیز عجیبی نیست. مثلاً ما هیچوقت نداریم که متخصص های غرب، نامه به سپاه بنویسند و بگویند مثلاً در مور سوخت جامد موشک های بالستیکی ایران، ما چنین پیشنهادی داریم، چرا شما قبول نکردید. شرح سپاه و بسیج در این نیست که شرح کارشناسی ندارند، بیشتر نیروهای نظامی اند و این طبیعی است که خیلی صلاحیتی  برای مسائل اقتصادی و … نداشته باشند. و این را هم منتشر نکرده اند، کسی واقعاً نمی داند که چه توصیه هایی بوده و بیشتر به نظر من دعوا، دعوای موازنه بر سر حوزۀ اقتصادی و سیاسی اینست که سهم دو طرف به گونه ای تنظیم بشود که حداقل ضرر را دو طرف داشته باشند و این نزاعی است که ما شاهدش خواهیم بود و ادامه خواهد داشت.

 

سیامک دهقان پور: خانم وفا، شما نشانۀ روشنی می بینید که آقای روحانی، دولت ایشان، جلوی نفوذ سیاسی سپاه ایستاده است؟

 

ژاله وفا: راستش نه. … نه این هیچگونه نشانۀ واضحی که دیده نمی شود. البته یک اشاره ای آقای روحانی در روز ارتش کردند که ارتش در ایران همۀ حساب هایش، حتی خرج یک ریالش هم شناسنامه دارد. در واقع این را یک طعنه ای به سپاه پاسداران می شود حسابش کرد که همیشه سهم شیر را از اقتصاد ایرن خواسته است. این به نظر من اشتباه است، اگر تصور کنیم که توازن قوایی را که آقای کحال زاده اسم بردند به نفع مردم ایران حل خواهد شد. اگر پول را به عنوان یکی از مؤلفه های قدرت نگاهش کنیم، می بینیم نیاز دارد به تکاثر. و بنابراین سپاه پاسداران، همانگونه که آقای رفسنجانی که خودش و دولتش از کسانی بودند که پای سپاه را در اقتصاد باز کرد و در دولت اصلاحات آقای خاتمی افزایش بودجه پیدا کرد، به تمام ایران هم رضا نخواهند داد. پس بنابراین، توازن به نفع مردم ایران انجام نمی شود. اثرش را در مسألۀ یارانه ها بخاطر رانتی و سهمی که سپاه می برد و فشاری که بر اثر ایجاد تورم بر گُردۀ مردم بوجود می آید را می بینیم. بنابراین اگر واقعاً تحرکی به نفع مردم می خواهد انجام بگیرد، راه حل اینست که قطع کامل رانت خواری و سهم طلبی که سپاه می خواهد و از عوامل عمدۀ ایجاد تورم در ایران است، بشود.

 

سیامک دهقان پور: اگر اینطور است که شما می فرمایید که دولت آقای روحانی جلوی منافع اقتصادی سپاه نایستادند، برای چه فرماندۀ سپاه اینگونه دولت را خطاب قرار می دهد؟ 

 

ژاله وفا: دولت آقای روحانی در یک تنگنا قرار گرفته است. از یک طرف به گفته ای که همین چند دقیقه پیش هم پخش شد، نگران اینست که مردم بخاطر این شیب تورم، خیزش کنند. این نگرانی وجود دارد. از یک طرف خود سپاه و اطلاعاتی هم که از دولت و دورۀ آقای احمدی نژاد مانده، مشخص کرده که این رانت خواری آنها به این شکل و این میزان سهم خواهی، اگر بخواهد ادامه پیدا بکند، که همانطوری که گفتم متکاثر خواهد شد، بر دامنۀ خودش هم خواهد افزود و  آن ظاهری که آقای روحانی نشان می دهد که ما طرف مردم را داریم، و مسائل و مشکلات اقتصادی مردم را می خواهیم حل بکنیم، نقابش پاره خواهد شد. بنابراین باید همانطور که بقیۀ مهمانان گرامی هم گفتند در یک توازنی، بر سر یک خط لولۀ باریکی کجدار و مریض رفتار کند تا به مردم نشان بدهد که من درگیرم با سپاه و یا با همان جمله ای که در مورد ارتش گفت- به نظر من تعریض به سپاه-، نشان بدهد که من دستم گیر سپاه است و رانت خواری و سهم بزرگی که از من می خواهد. اما من معتقد نیستم که دولت آقای روحانی این توان را دارد که در چهارچوب نظام ولایت فقیه بیاید درگیر مستقیم بشود و جلوی سپاه بایستد. همینطور، عدم تمایل به دریافت نکردن یارانه ها، نشان دهندۀ عدم اعتماد است. من حرف آقای شریعتمداری را با انگیزۀ او تکرار نمی کنم، بلکه واقعیتی را می گویم که اگر مقایسه اش کنیم با دولت آقای دکتر محمد مصدق وقتی که مبارزه با فساد می کرد، مردم هجوم می آوردند برای خرید اوراق مشارکت. ولی در این دولت، مردم می گویند نه. ٩٣ در صد مردم جتناب می کنند از اینکه یارانه را نگیرند. برای اینکه ترس دارند. ترس دارند از اینکه اگر بگویند یارانه را نمی خواهیم، سپاه که نقش عمده ای دارد، حراست سپاه و دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی این نظام، خواهند گفت چون یارانه را صرفه نظر کردید، پس پولدار اید. سراغ چند و چون زندگی آنها می روند. این یک ترس است، ترس دوم هم از فقیر شدن از نقطه نظر از دست دادن یارانه است که محاسبه هایی می شود کرد که در طول برنامه می شود توضیح داد که چرا این ترس در مردم وجود دارد که دچار فقر بشوند.

 

سیامک دهقان پور: …