دوشنبه, 29 آبان 1402 . همانطور که می‌دانید موضوع فاقدین شناسنامه یکی از معضلاتی است که مردم سیستان و بلوچستان سالهاست با آن مواجهند و تاکنون به نتیجه رضایت بخشی دست نیافته‌اند. بسیاری از افراد حاشیه‌نشین و به خصوص حاشیه نشینان شمال و جنوب استان در دهه‌های گذشته دامداری و کشاورزی می‌کردند و به دلیل دوری از مرکز برای دریافت شناسنامه اقدام نکرده‌اند و برخی هم به دلایل دیگر بی‌شناسنامه مانده‌اند و حالا فرزندان‌شان برای دریافت خدمات دولتی و حقوق شهروندی دچار مشکل شده‌اند.
حاشیه نشینان منطقه سیستان، زاهدان و جنوب سیستان و بلوچستان اکثرا شناسنامه ندارند و از دریافت خدمات دولتی محروم می‌مانند.
افراد بی‌شناسنامه از دریافت یارانه، سهمیه نفت، بیمه، آموزش، سند مالکیت و بسیاری از فرصت‌هایی که افراد شناسنامه‌دار، دارند محرومند.
چندین هزار دانش آموز به دلیل نداشتن شناسنامه، از تحصیل باز می‌مانند و به کلاس‌های حوزوی و نهضت‌های سواد آموزی خانگی می‌روند تا خواندن و نوشتن بیاموزند.
موضوع فاقدین شناسنامه سالهاست که در تیتر یکِ اخبار دست به دست می‌شود اما به گفته افراد فاقد شناسنامه تاکنون اقدام رضایت بخشی برای این افراد انجام نشده است.
هیچ خدماتی نمی‌توانیم دریافت کنیم
زهرا یکی از ساکنین خیابان پیربخش در حاشیه شهر زاهدان است، که در این باره به ایلنا می‌گوید: ۱۸ ساله‌ام و سالهاست بی‌شناسنامه‌ام، ما ایرانی هستیم، پدر و مادرم هم ایرانی هستند اما شناسنامه نداریم.
زهرا می‌گوید: من و خواهر و برادرانم شناسنامه نداریم و نتوانستیم به مدرسه برویم و درس بخوانیم، برادرانم برای اینکه بتوانند خرج ما را بدهند به ناچار دست فروشی می‌کنند. ما نه یارانه می‌گیریم و نه می‌توانیم بیمه خدمات درمانی داشته باشیم و هربار که بیمار می‌شویم از ترسِ هزینه‌های بالای درمان، به بیمارستان نمی‌رویم.
وی می‌گوید: بارها برای دریافت شناسنامه اقدام کرده‌ایم اما هنوز مشکل‌مان حل نشده است.
سبحان دهواری فعال مدنی هم به خبرنگار ایلنا، گفت: در دوره روحانی توجه ویژه‌ای به این مسئله شد و تعداد قابل توجه‌ای هم شناسنامه با نگاه اجتماعی که حاکم بر استان بود صادر شد و خداروشکر تعدادی از خانوارها از این مسئله و بحران رهایی یافتند.
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره موسسه فرهنگی اجتماعی و مطالعاتی مکران، ادامه داد: متاسفانه در دولت رئیسی کمیسیونی که مسئولیت صدور شناسنامه و بررسی ایرانی الاصل بودن این افراد را داشت از معاونت سیاسی و اجتماعی استانداری سیستان و بلوچستان به معاونت امنیتی منتقل شد و رویکرد امنیتی پیدا کرد و این فرض اصل قرار گرفت که همه این افراد ایرانی نیستند مگر اینکه خلافش ثابت شود که خود این مسئله مهمترین مانع استمرار آن رویکرد گذشته و صدور شناسنامه برای ایرانی الاصل‌هایی بود که در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کردند و شناسنامه نداشتند.
وی عنوان کرد: با وجود اینکه دولت رئیسی استاندارهایی را هم در استان تغییر داد اما این رویکرد تغییر نکرد و هنوز هم این کمیسیون در معاونت امنیتی هست و با رویکرد امنیتی به این مساله نگاه می‌شود. در صورتی که سابقا در معاونت سیاسی اجتماعی بود و دفتر سیاسی استانداری مسئولیت این مسئله را داشت و گشایش‌هایی هم صورت گرفت.
به وضعیت افراد بی‌شناسنامه باید نگاه اجتماعی شود
وی گفت: به وضعیت افراد بی‌شناسنامه باید نگاه اجتماعی شود و این کمیسیون به معاونت اجتماعی بازگردد و یا به فرمانداری‌ها واگذار شود تا مسئله را بررسی کنند و فرایندهای سهل‌تری را تعریف کنند. همچنین می‌توان برای حل مشکل از معتمدین و علما هم کمک گرفت. باید فرایند سهل‌تری باشد که همه کسانی که با این بحران مواجه هستند امکان دسترسی به ملزومات اثبات ایرانی الاصل بودن خودشان را داشته باشند.
دهواری ادامه داد: در کنار مسئله معیشت، عدم شناسایی هویت این افراد می‌تواند منجر به هر حادثه امنیتی و سیاسی در استان شود و امکان پیگرد مجرمان حادثه را هم نخواهیم داشت.
وی گفت: مهمترین نگاهی که در حوزه سیاسی و اجتماعی می‌توانیم به این مسئله داشته باشیم عدم هویتی است که ما نسل‌هاست که داریم در بی‌شناسنامه‌ها از فردی به فرد دیگر از پدری به فرزندی و از فرزندی به فرزندش منتقل می‌کنیم که آن کرامت انسانی، هویت ایرانی و احساس تعلق به مام میهن از این افراد گرفته می‌شود و لطمات جدی به آن‌ها وارد می‌شود و بحران‌هایی را هم در حوزه اجتماعی به وجود می‌آورد.
زاهدان و چابهار با تعداد قابل توجه‌تری از بی‌شناسنامه‌ها مواجه هستند
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره موسسه فرهنگی اجتماعی و مطالعاتی مکران اضافه کرد: شهرستان‌های زاهدان و چابهار عمدتاً با تعداد قابل توجه‌تری از بی‌شناسنامه‌ها مواجه هستند و از امکان مشارکت در انتخابات محروم هستند.
وی تاکید کرد: طبیعتا به دولت هم باید حق داد که نسبت به این فرایند حساسیت داشته باشد چرا که در سیستان و بلوچستان اتباع افغانی بسیاری را داریم که به دلیل هم مرز بودن با استان توانسته‌اند وارد استان شوند و طبیعتاً این مسئله تشخیص این افراد با افراد ایرانی الاصل را برای ساختار دولتی سخت کرده است.
دهواری ادامه داد: امروز آزمایش دی ان ای برای بسیاری از بی‌شناسنامه‌ها مقدور نیست چه از نظر مالی و چه از نظر مکانی، چرا که همه جای استان این آزمایش انجام نمی‌شود و این مشکل شرایط را برای کسانی که می‌خواهند این فرایند را طی کنند سخت کرده است.
دهواری گفت: امروز تعداد افراد بی‌شناسنامه نسبت به ۱۰ سال پیش بیشتر شده چرا که این افراد زندگی‌شان متوقف نشده و ازدواج کرده و دارای فرزندانی هستند و فرزندان‌شان نیز ازدواج کرده‌اند و این تعداد افراد بی‌شناسنامه در حال افزایش هستند و ما هیچ سناریوی فعال و موثری در این حوزه نداریم که بتواند مشخص کند که ما نوع تعامل‌مان در ساختار اجتماعی با این افراد چه خواهد بود.
موضوع بی‌شناسنامه‌ها به نتیجه نمی‌رسد
نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه به ایلنا گفت: موضوع بی‌شناسنامه‌ها مسئله‌ای نیست که به این راحتی به نتیجه برسد. همه نماینده‌ها پیگیری کرده‌اند اما تا این لحظه به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
حسینعلی شهریاری عنوان کرد: افراد بی‌شناسنامه باید در شورای تامین هر شهرستان تایید شوند.
وی افزود: ما تاکنون برای حل مشکل افراد بی‌شناسنامه به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم. ما و نمایندگان جنوب استان، مکاتباتی با ثبت احوال و وزارت کشور داشته‌ایم اما نتیجه نداده است. حل مشکل افراد بی‌شناسنامه باید در شورای تامین هر شهرستان مطرح و بررسی شود و افراد در شورای تامین تایید شوند.
شهریاری عنوان کرد: هر فردی که مشکل هویتی دارد باید به فرمانداری شهرستان درخواست بدهد و فرمانداری این درخواست را ثبت می‌کند و اداره ثبت این درخواست را به شورای تامین می‌برد و در شورا تصمیم گیری انجام می‌شود.
نماینده مردم زاهدان عنوان کرد: نیروی انتظامی، اطلاعات، اطلاعات سپاه، دادگستری و ثبت احوال در شورای تامین حضور دارند و مدارک و شرایط افراد بی‌شناسنامه را تعیین وضعیت می‌کنند اگر افراد تایید شوند شناسنامه می‌گیرند و در غیر این صورت بلاتکلیف می‌مانند.
وی افزود: طبق یک مصوبه افراد بی‌شناسنامه‌ای که مادران ایرانی دارند و سن آن‌ها به ۱۸ سال رسیده باشد می‌توانند تصمیم بگیرند تبعه ایران باشند یا تبعه کشور پدری‌شان و این مصوبه همچنان وجود دارد.
منبع : ایلنا