در ماه فوریه 2016 رابرت اف کندی، برادر زاده جان اف کندی در مجله پولیتیکو مقاله ای نوشت که ضمن انتقاد از سیاست ها مداخله جویانه غرب به خصوص امریکا ، نقش نفت و دلایل پیچیده تاریخی در ظهور گروه های جهاد گرا از قبیل داعش و نیز جنگ ویرانگر در منطقه به خصوص سوریه را توضیح داده است . وی همچنین اشاراتی به نقش امریکا و کشورهای سلطه گر در کودتاها در کشورهای منطقه از جمله ایران،عراق و سوریه دارد. پیش از این، این مقاله به فارسی برگردانده و در سایت های مختلف انتشار یافته است. از جمله نشریه چشم انداز ایران در شماره 97 خود متن کامل این نوشته را که برگردان آن توسط خانم صبا نائلی انجام شده است انتشار داد. بنا بر اهمیت موضوع، سایت انقلاب اسلامی دوباره به باز نشر این تحلیل اقدام می کند.
نویسنده: رابرت. اف کندی پسر
برگردان: صبا نائلی
منبع: www.politico.eu
آن‌ها از «آزادی ما» متنفر نیستند. آن‌ها از اینکه ما به ایده‌آل‌های خودمان در کشورهای آن‌ها خیانت می‌کنیم متنفرند.
از آنجا که پدرم را فردی عرب به قتل رساند، سعی کرده‌ام تأثیر سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه را بفهمم، به‌خصوص سیاست‌ها و عواملی که انگیزه واکنش‌های بی‌رحمانه از طرف جهان اسلام علیه کشورمان آمریکا می‌شود. درحالی‌که بر علل ظهور داعش تمرکز کرده‌ایم و به ریشه‌یابی حوادث خون‌باری چون حمله تروریستی پاریس و سن برناردینو مشغولیم، شاید لازم باشد که ورای توجیهات همیشگی مذهبی و ایدئولوژیک به این موضوع نگاه کنیم و دلایل پیچیده‌تر تاریخ و نفت و اینکه چرا آن‌ها اغلب کشور ما را سرزنش می‌کنند را هم مدنظر قرار دهیم.
دخالت‌های خشونت‌بار و نامشروع آمریکا در سوریه که سوری‌ها از آن به‌خوبی خبر دارند و آمریکایی‌ها اطلاع چندانی از آن ندارند، زمینه را برای خشونت‌های جهادگران تندرو اسلامی فراهم کرده است. خشونت‌هایی که اکنون هر تلاش دولت آمریکا را برای حل بحران داعش به چالش می‌کشاند. تا وقتی‌که مردم آمریکا و سیاست‌مدارانش از این گذشته بی‌خبر باشند، اقدامات و دخالت‌های بعدی تنها این بحران را بدتر می‌کند. وزیر امور خارجه آمریکا، جان کری، اخیراً آتش‌بس موقتی را در سوریه اعلام کرده است؛ اما تا وقتی‌که قدرت نفوذ و احترام آمریکا در سوریه حداقل است و آتش‌بس شامل گروه‌های جنگجوی اصلی مانند داعش و جبهه النصره نمی‌شود، در بهترین حالت این آتش‌بس آتش‌بسی متزلزل است. به نظر می‌رسد مانند دخالت نظامی رئیس‌جمهور اوباما در لیبی، حمله هوایی آمریکا به کمپ‌های آموزشی داعش نیز باعث قوی‌شدن آن‌ها می‌شود، نه تضعیفشان.
همان‌طورکه نیویورک‌تایمز در مقاله صفحه یک خود در تاریخ هشتم دسامبر ۲۰۱۵ نوشت، رهبران سیاسی و برنامه‌ریزان استراتژیک داعش در تلاش‌اند تا آمریکا را به حمله نظامی ترغیب کنند؛ آن‌ها از تجربیات گذشته فهمیده‌اند که این حمله داوطلبان پیوستن به داعش را افزایش می‌دهد، نیروهای میانه‌رو را به حاشیه می‌برد و جهان اسلام را علیه آمریکا متحد می‌کند.
برای فهمیدن این دینامیزم لازم است از زاویه دید سوری‌ها به تاریخ و ریشه‌های مناقشه اخیر بنگریم. مدت‌ها پیش از آغاز حمله ما به عراق در سال ۲۰۰۳، سیا از جهادی‌های خشن قیام سنی‌ها که اکنون به داعش تبدیل شده‌اند، پشتیبانی کرد و از آن‌ها برای جنگ سرد و تیره و تارکردن روابط آمریکا/سوریه با استفاده از فرقه‌بندی و عقاید تفرقه‌افکن استفاده کرد.
این موضوع بدون بحث و جدل در آمریکا اتفاق نیفتاد. در ژوئیه ۱۹۵۷، عموی من سناتور جان. اف کندی با سخنرانی مهمی که حق عرب‌ها برای حکومت‌کردن بر دنیای عرب و پایان دخالت‌های امپریالیسم آمریکا در کشورهای عرب را تأیید می‌کرد، باعث خشم شدید دولت آیزنهاور، رهبران هر دو حزب سیاسی و متحدان اروپایی آمریکا شد. در طول زندگی‌ام به‌خصوص در سفرهای زیادی که به کشورهای خاورمیانه داشتم عرب‌ها با شوق آن سخنرانی را روشن‌ترین خوانش از ایده‌آلیسمی نامیدند که از آمریکا انتظار داشتند. سخنرانی کندی درخواستی برای متعهدکردن دوباره آمریکا به ارزش‌های والایی بود که این کشور در منشور آتلانتیک، ۱ معاهده رسمی که به همه مستعمرات پیشین اروپا حق استقلال را پس از جنگ جهانی دوم می‌دهد، برای آن مبارزه کرده بود. فرانکلین دی. روزولت، چرچیل و دیگر رهبران متحدین را مجبور به امضای این معاهده کرد و آن را پیش‌شرط آمریکا برای حمایت از جنگ اروپا علیه فاشیسم قرار داد.
اما به لطف! آلن دالس و سیا که دسیسه‌های سیاست خارجی‌شان اغلب در تضاد با سیاست‌های اعلام‌شده ملتمان بود، راه ایده‌آل‌گرایی که در منشور آتلانتیک ترسیم شده بود پی گرفته نشد. در سال ۱۹۵۷، پدربزرگم، سفیر جوزف پی.کندی، در کمیته‌ای حضور داشت که مسئول بررسی دسیسه‌های مخفیانه سیا در خاورمیانه بود. خروجی این کمیته گزارش بروس-لاوت (Bruce-Lovett Report) بود که نقشه‌های کودتاهای سیا در اردن، سوریه، ایران و مصر را شرح می‌داد، کودتاهایی که برای عرب‌ها [و ایرانی‌ها] شناخته شده‌اند، اما برای آمریکایی‌هایی که چشم‌بسته تکذیبیه‌های دولتشان را می‌پذیرند، ناشناخته است. گزارش، سیا را به خاطر عقاید ضد آمریکایی سرزنش کرد که به طرز اسرارآمیزی «امروزه در بسیاری از کشورهای جهان» در حال گسترش است. گزارش به‌روشنی می‌گوید که این دست از دخالت‌ها در کشورهای دیگر در تضاد با ارزش‌های آمریکایی بوده‌اند و رهبری جهانی و قدرت اخلاقی آمریکا را بدون اطلاع مردم آمریکا، بی‌ارزش کرده‌اند. همچنین این گزارش می‌گوید که سیا هرگز به این نکته اهمیت نداده است که اگر کشوری خارجی چنین دخالت‌هایی را در کشور ما می‌کرد، ما چه واکنشی نشان می‌دادیم.
این تاریخ خونینی است که متجاوزهای مدرن مانند جورج دبلیو. بوش، تد کروز و مارکو روبیو هنگامی‌که می‌خواهند استعاره خودپسندانه خود را که «آن‌ها از آزادی ما متنفرند» تکرار کنند، نادیده می‌گیرند؛ اما حقیقت تنفر آن‌ها از آزادی ما نیست، آن‌ها از ما به خاطر خیانت خود ما به آن آزادی، به ارزش‌های خودمان در درون مرزهای آن‌ها متنفرند.
برای اینکه آمریکایی‌ها واقعاً بفهمند چه وقایعی در جریان است لازم است تا برخی از جزئیات این تاریخ شنیع و تقریباً فراموش‌شده را دوره کنیم. در دهه ۵۰ میلادی، رئیس‌جمهور آیزنهاور و برادران دالس، آلن دالس رئیس سیا و جان فاستر دالس وزیر امور خارجه، درخواست شوروی برای توافق بر سر اینکه خاورمیانه در جنگ سرد منطقه بی‌طرف بماند و حکمرانی بر کشورهای عربی بر عهده عرب‌ها باشد را رد کردند. در عوض آن‌ها جنگی مخفی را علیه ناسیونالیسم عربی آغاز کردند، آلن دالس این ناسیونالیسم را با کمونیسم یکی می‌دانست، به‌خصوص زمانی که عرب‌های مستقل و مردم منطقه امتیاز انحصاری نفت را تهدید می‌کردند. آن‌ها کمک‌های مخفیانه ارتش آمریکا را برای حکام ستمگر عربستان سعودی، اردن، عراق و لبنان فرستادند که عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی محبوب آن‌ها بودند. این کشورها ایدئولوژی جهادی محافظه‌کار داشتند و آمریکا آن را پادزهر مارکسیسم شوروی می‌دانست. بر اساس یادداشتی از جن اندرو جی. گود پس‌تر، رئیس ستاد آیزنهاور، در جلسه‌ای بین فرانک ویسنر، رئیس طرح‌های سیا و جان فاستر دالس در کاخ سفید در سپتامبر ۱۹۵۷، آیزنهاور به سیا توصیه می‌کند: «ما باید هر کاری برای تأکید بر ابعاد جنگ مقدس انجام دهیم.»
سیا دخالت‌هایش در سوریه را از سال ۱۹۴۹ تقریباً یک سال پس از تشکیل سازمان سیا شروع کرد. سوری‌های وطن‌پرست علیه نازی‌ها و قانون‌گذاران استعمارگر ویشی فرانسوی اعلام جنگ کرده بودند و یک دموکراسی سکولار ضعیف بر اساس مدل آمریکایی شکل داده بودند؛ اما در مارس ۱۹۴۹ رئیس‌جمهور منتخب سوریه، شکری القوتلی، طرح خط لوله نفت ترنس عربین
(trans-Arabian pipeline TAP Line)، پروژه آمریکایی که هدفش اتصال مناطق نفتی عربستان سعودی به بنادر لبنان از طریق سوریه بود را نپذیرفت. تیم وینر (Tim Weiner)، تاریخ‌نگار سیا، در کتاب خود به نام میراث خاکستر می‌نویسد که سیا به‌تلافی بی‌علاقه‌بودن القوتلی به خط لوله نفت آمریکا کودتایی علیه او طرح کرد و دیکتاتور دست‌نشانده خود را که کلاه‌برداری محکوم به نام حسنی الزعیم بود به جای القوتلی به قدرت رساند؛ اما الزعیم برای انحلال مجلس و تأیید پروژه آمریکایی‌ها فرصتی نداشت و هم‌وطنانش چهار ماه و نیم بعد او را از قدرت خلع کردند.
در واکنش به این کودتا سوری‌ها بار دیگر دموکراسی را امتحان کردند و در سال ۱۹۵۵ مجدداً القوتلی و حزب ملی‌اش را برگزیدند. او کماکان در جنگ سرد بی‌طرف بود، اما در سرنگونی‌اش از قدرت از آمریکا زخم خورده بود و به کمپ شوروی متمایل شد. این حرکت باعث شد که رئیس سیا، آلن دالس، اعلام کند که اکنون به یک کودتا در سوریه نیاز است و دو مأمور خبره در کودتا یعنی کیم روزولت و راکی استون را به دمشق فرستاد.
دو سال پیش از این، روزولت و استون کودتایی را در ایران علیه نخست‌وزیر منتخب این کشور، دکتر محمد مصدق، طراحی کردند. این کودتا پس از تلاش مصدق برای تغییر قرارداد ناعادلانه شرکت نفت انگلیسی ایران-انگلیس (بریتیش پترولییوم کنونی) انجام شد. مصدق، اولین رهبر منتخب در تاریخ چهارهزارساله ایران و قهرمانی معروف برای آزادی‌خواهان کشورهای در حال توسعه بود. مصدق تمام دیپلمات‌های بریتانیا را، پس از برملاشدن تلاش سرویس اطلاعاتی بریتانیا و شرکت نفت ایران-انگلیس برای کودتا، از ایران اخراج کرد. هر چند که مصدق اشتباهی جبران‌ناپذیر مرتکب شد و در برابر درخواست مشاورانش که از او خواستند عوامل سیا را هم اخراج کند مقاومت کرد، عواملی که مشاوران مصدق به‌درستی به آن‌ها مظنون شده بودند و در نقشه انگلیسی‌ها مشارکت داشتند. مصدق آمریکایی‌ها را الگوی دموکراسی جدید ایران تصور می‌کرد و آن‌ها را قادر به انجام چنین خیانتی نمی‌دانست. برخلاف همه تحریکات برادران دالس، رئیس‌جمهور ترومن دخالت سیا در توطئه‌های انگلیس برای سرنگونی دکتر مصدق را قدغن کرده بود. زمانی که آیزنهاور در ژانویه ۱۹۵۳ قدرت را در دست گرفت، بلافاصله دست برادران دالس را در این موضوع باز کرد. پس از برکناری دکتر مصدق در عملیات آژاکس، استون و کیم روزولت محمدرضا شاه پهلوی را به قدرت رساندند، کسی که منتخب شرکت‌های نفتی آمریکا بود، اما دو دهه (۲۵ سال) ستمگری‌اش علیه مردمانش که سیا هم از آن حمایت می‌کرد، با انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ به پایان رسید، انقلابی که سیاست خارجی ما را برای ۳۵ سال با مشکل روبه‌رو کرده است.
استون سرمست از موفقیت عملیات آژاکس در ایران، در آوریل ۱۹۵۷ به دمشق رسید. بر اساس کتاب امنیت برای دموکراسی:
جنگ‌های مخفی سیا (Safe for Democracy: The Secret Wars of the CIA) نوشته جان پرادوز (John Prados)، استون ۳ میلیون دلار برای تجهیز نظامی، تحریک نظامیان اسلامی و رشوه‌دادن به افسران ارتش سوریه و سیاستمداران جهت سرنگونی رژیم منتخب و سکولار القوتلی در اختیار داشت. راکی استون با همکاری اخوان المسلمین و در اختیارداشتن میلیون‌ها دلار برای ترور رئیس اطلاعات سوریه، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و رئیس حزب کمونیست برنامه‌ریزی کرد. او همچنین «دسیسه‌های ملی و نظامی» را برای فتنه‌انگیزی در عراق، لبنان و اردن به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد تا حزب بعث سوریه مقصر آن‌ها به نظر آید. تیم وینر در کتاب میراث خاکستر نقشه سیا برای بی‌ثبات‌کردن سوریه و درست‌کردن بهانه برای تجاوز عراق و اردن به سوریه را توضیح می‌دهد. بر اساس اسناد محرمانه منتشرشده در روزنامه گاردین، کیم روزولت پیش‌بینی کرده بود که دولت دست‌نشانده جدیدش در سوریه «در ابتدا به سرکوب و اعمال مستبدانه نیاز اما همه آن پول‌هایی که سیا برای رشوه‌دادن به افسران ارتش سوریه به کار برده بود به باد رفت.
سربازها تلاش سیا برای رشوه‌دادن به افسران را به رژیم بعث گزارش دادند. در پاسخ به این اقدم ارتش سوریه به سفارت آمریکا وارد شد و استون را بازداشت کرد. پس از بازجویی‌های بسیار، استون در یک اعتراف تلویزیونی از نقش خود در کودتا در ایران و تلاش ناکام سیا برای سرنگونی دولت قانونی سوریه گفت. سوری‌ها استون و دو کارمند سفارت آمریکا را از کشورشان اخراج کردند. این نخستین باری بود که دیپلمات‌های آمریکایی از کشوری عربی اخراج می‌شدند. دولت آیزنهاور اعترافات استون را ساختگی و افترا نامید و آن‌ها را تکذیب کرد. رسانه‌های آمریکایی نیز با سردمداری نیویورک‌تایمز این تکذیبیه را تأیید کردند و مردم آمریکا، مردمی که دولتی با آرمان‌های مشابه آرمان‌های دکتر مصدق داشتند، آن تکذیبیه را پذیرفتند. سوریه تمامی سیاست‌مدارانی را که به آمریکا کمک کرده بودند را از کار برکنار کرد و افسران ارتشی را که در کودتا همکاری کرده بودند به جرم خیانت به کشور اعدام کرد. آمریکا برای انتقام‌گرفتن از سوریه برای این اقدامات ناوگان ششم نیروی دریایی خود را به مدیترانه فرستاد، سوریه را تهدید به جنگ و ترکیه را برای حمله به سوریه تحریک کرد. ترک‌ها ۵۰ هزار نیرو در مرزهایش با سوریه مستقر کردند و تنها زمانی که اتحادیه عرب با این اقدام مخالفت کرد عقب‌نشینی کردند. حتی بعد از اخراج عوامل سیا از سوریه، این سازمان به تلاش‌های پنهانی‌اش برای سرنگونی دولت قانونی و منتخب بعث ادامه داد. بر اساس گفته‌های متیو جونز (Matthew Jones) در گزارش کارگروه انگلیسی-آمریکایی درباره اقدامات مخفیانه در سوریه در سال ۱۹۵۷
(The Preferred Plan: the Anglo-American Working Group on Covert Action in Syria 1957)
سیا با همکاری MI6 نقشه تشکیل «کمیته سوریه آزاد» را کشیدند و اخوان‌المسلمین را برای ترور سه مقام سوری تجهیز نظامی کردند که در فاش‌شدن نقشه کودتا آمریکا نقش داشتند. این توطئه‌های سیا سوریه را از آمریکا باز هم دورتر کرد و اتحاد این کشور را با روسیه و مصر تحکیم کرد.
در پی دومین کودتای نافرجام در سوریه شورش‌های ضد آمریکایی خاورمیانه را از لبنان تا الجزایر به لرزه درآورد. از جمله این شورش‌ها کودتا ۱۴ ژوئیه ۱۹۵۸ بود که گروه جدیدی از افسران ضد آمریکایی ارتش عراق آن را هدایت کردند، افسرانی که پادشاهی طرفدار آمریکا عراق، نوری سعید را سرنگون کردند. رهبران کودتا اسناد محرمانه دولتی را منتشر کردند که نشان می‌دادند نوری سعید عروسک خیمه‌شب‌بازی مزدور سیا بوده است. دولت جدید عراق به‌تلافی خیانت آمریکایی‌ها دیپلمات‌ها و مشاوران اقتصادی شوروی را به عراق دعوت کرد و به غرب پشت کرد.
با از دست‌رفتن اتحاد عراق و سوریه کیم روزولت از خاورمیانه فرار کرد و به کار مدیریتی در صنایع نفتی مشغول شد، کاری که در دوران اشتغال علنی‌اش در سیا انجام می‌داد. بنا بر گفته‌های وینر جانشین روزولت در سمت ریاست مراکز سیا در کشورهای خارجی (Station chief)، جیمز کریچ فیلد (James Critchfield)، تروری نافرجام را علیه رئیس‌جمهور عراق طراحی کرد. پنج سال بعد، سیا موفق شد تا رئیس جمهور عراق را برکنار کند و حزب بعث را روی کار آورد. جوان قاتل کاریزماتیکی به نام صدام حسین یکی از فرماندهان موفق تیم بعثی سیا بود. بر اساس کتاب یک دوستی خشن: خواص غرب و عرب (A Brutal Friendship: The West and the Arab Elite) نوشته سعید ابوریش، نویسنده و روزنامه‌نگار، معاون حزب بعث، علی صالح سعدی که هم‌زمان با صدام به مقامش رسید بعدها گفت: «ما با قطار سیا به قدرت رسیدیم.» ابوریش توضیح می‌دهد که سیا به صدام و اطرافیانش لیست اسامی افرادی را داد که «برای تضمین پیروزی باید سریعاً کشته می‌شدند». تیم وینر نوشته است که کریچ فیلد بعدها فهمید که سیا «صدام حسین را خلق کرده است». در دوره ریگان سیا با اینکه می‌دانست صدام از گاز خردل، گاز اعصاب و سلاح‌های بیولوژیک از جمله آنتراکس (سیاه‌زخم) که از دولت آمریکا گرفته بود در جنگ علیه ایران استفاده می‌کرد، به او میلیاردها دلار برای آموزش، پشتیبانی از نیروهای ویژه، تسلیحات نظامی و جنگ اطلاعاتی کمک کرد. ریگان و رئیس سازمان سیا، بیل کیسی، صدام را دوست بالقوه صنایع نفت آمریکا و مانعی قدرتمند برای گسترش انقلاب اسلامی ایران می‌دانستند. فرستاده آن‌ها، دونالد، در سفرش به بغداد در سال ۱۹۸۳، برای صدام رکاب اسب طلایی کابوها و لیستی از سلاح‌های شیمیایی-بیولوژیک جدید برد. در همان زمان، سیا به‌طور غیرقانونی به دشمن صدام، ایران، هزاران موشک ضد تانک و ضد هوایی داد تا در جنگ با عراق استفاده کند، اقدام غیرقانونی که به رسوایی ایران-کنترا مشهور شد. جهادی‌های هر دو سمت بعدها از این سلاح‌ها علیه آمریکا استفاده کردند.
درحالی‌که آمریکا کماکان به تجاوزی دیگر در خاورمیانه می‌اندیشد، بسیاری از آمریکایی‌ها از اشتباهات احمقانه آمریکا که به بحران کنونی دامن می‌زند بی‌خبرند. بازتاب دهه‌ها رفتارهای غیرصادقانه سیا امروز در سراسر خاورمیانه، در پایتخت‌ها و از مساجد تا مدارس مذهبی بر فراز چشم‌انداز دموکراسی و اسلام میانه‌رو از نفس‌افتاده که سیا به حذف آن کمک می‌کند در حال پژواک حاکمان ایران و سوریه، از جمله بشار اسد و پدرش، به علت کودتاهای خونین سیا قوانین اقتدارگرایانه‌ای را وضع کردند و با روسیه اتحادی قوی برقرار کردند. این داستان‌ها برای مردمان ایران و سوریه که مداخلات و تجاوز آمریکا به کشورشان را در طول تاریخ تجربه کرده‌اند بسیار شناخته شده‌اند.
درحالی‌که رسانه‌های سرسپرده آمریکا طوطی‌وار می‌گویند ارتش ما از شورش‌های سوریه فقط به دلایل حقوق بشری حمایت می‌کند، بسیاری از عرب‌ها بحران کنونی را تنها جنگ نیابتی دیگری بر سر نفت و ژئوپلیتیک می‌دانند. عاقلانه‌تر است که پیش از اینکه بی‌درنگ وارد جنگی دیگر شویم دلایل فراوانی که پشت این دیدگاه است را بررسی کنیم.
در نگاه آن‌ها جنگ ما علیه بشار اسد با اعتراضات مدنی مسالمت‌آمیز بهار عرب در سال ۲۰۱۱ شروع نشد. این جنگ در سال ۲۰۰۰ آغاز شد، زمانی که قطر ساخت خط لوله‌ای به ارزش ۱۰ میلیارد دلار و به طول ۱۵۰۰ کیلومتر را درخواست کرد که از عربستان سعودی، اردن، سوریه و ترکیه می‌گذشت. قطر،میدان گازی پارس جنوبی، غنی‌ترین ذخیره گاز طبیعی جهان، را با ایران شریک است. به دلیل تحریم‌ها فروش گاز ایران به خارج ممنوع شد. در این وضعیت امکان رسیدن گاز قطر به بازارهای اروپایی تنها با مایع‌کردن آن و انتقالش از دریا وجود داشت، مسیری که حجم گاز انتقالی را محدود می‌کرد و قیمت آن را شدیداً افزایش می‌داد. خط لوله درخواستی قطر را مستقیماً از طریق مسیر ترانزیت ترکیه به بازارهای انرژی اروپا وصل می‌کرد و ترکیه نیز پول زیادی برای ترانزیت به دست می‌آورد. خط لوله قطر-ترکیه باعث سلطه مطلق پادشاهی‌های سنی خلیج فارس بر بازارهای جهانی گاز و قدرتمندترشدن قطر، نزدیک‌ترین متحد آمریکا در جهان عرب، می‌شد. قطر میزبان دو پایگاه نظامی بزرگ آمریکا و مقر اصلی فرماندهی آمریکا در خاورمیانه است.
اتحادیه اروپا که ۳۰ درصد گازش را از روسیه تأمین می‌کند به اندازه قطر تشنه این خط لوله بود. خط لوله‌ای که به اعضایش انرژی ارزان می‌داد و آن‌ها را از اهرم فشار اقتصادی-سیاسی مشمئزکننده پوتین رها می‌کرد. ترکیه، دومین خریدار بزرگ گاز روسیه، نیز مشخصاً مشتاق تمام‌کردن وابستگی‌اش به رقیب قدیمی‌اش و قراردادن خود در جایگاه قطب انتقال سوخت آسیا به بازارهای اتحادیه اروپا بود. خط لوله قطری با دادن جایگاهی به پادشاهی وهابی محافظه‌کار عربستان سعودی در سوریه تحت تسلط شیعیان برای این کشور نیز سودمند بود. هدف ژئوپلیتیک سعودی‌ها کنترل و محدودکردن قدرت سیاسی و اقتصادی رقیب‌اش، ایران شیعه که متحد نزدیک بشار اسد است، بود.
عربستان سعودی به قدرت‌رسیدن دولت شیعه تحت حمایت آمریکا در عراق و پایان تحریم‌های تجاری علیه ایران را عامل تنزل قدرت منطق‌هایش می‌داند و هم‌اکنون درگیر جنگی نیابتی علیه تهران در یمن شده است، جنگی که به نسل‌کشی عربستان علیه قبیله حوثی‌های تحت حمایت ایران معروف شده مسلماً در دیدگاه روسیه که ۷۰ درصد صادرات گازش به اروپاست خط لوله قطر-ترکیه تهدیدی بالقوه بود. در نظر پوتین این خط لوله نقشه ناتو برای تغییر شرایط، محروم‌کردن روسیه از تنها جایگاهش در خاورمیانه، خفه‌کردن اقتصاد روسیه و برداشتن اهرم فشار روسیه از روی بازار انرژی اروپا، بود. در سال ۲۰۰۹، اسد اعلام کرد که «برای حفظ منافع متحدمان روسیه» حاضر به امضا قرارداد احداث این خط لوله نیست.
اسد با قبول ساخت خط لوله مورد تأیید روسیه، خط لوله اسلامی که گاز ایران را از راه سوریه به بندرهای لبنان منتقل می‌کرد پادشاهی‌های سنی خلیج فارس را خشمگین‌تر کرد. خط لوله اسلامی ایران شیعه و نه قطر سنی را، به اولین و مهم‌ترین تأمین‌کننده بازار انرژی اروپا تبدیل می‌کرد و تأثیر تهران بر خاورمیانه و جهان را به‌شدت و به‌سرعت افزایش می‌داد. درک‌کردنی است که اسرائیل هم خواهان متوقف‌کردن ساخت این خط لوله بود که ایران و سوریه و بالطبع نایبان آن‌ها، حزب‌الله و حماس را هم قدرتمندتر می‌کرد.
گزارشهای مخفی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، عربستان و اسرائیل نشان می‌دهند که برنامه‌ریزان اطلاعاتی و نظامی این کشورها به‌محض اینکه اسد ساخت خط لوله قطری را رد کرد به این نتیجه رسیدند که راه‌انداختن قیام سنی‌ها در سوریه برای سرنگونی بشار اسد راه‌حل ممکن برای رسیدن به هدف مشترکشان یعنی ساخت خط لوله قطر-ترکیه است. بر اساس اسناد ویکی‌لیکس، در سال ۲۰۰۹ بلافاصله پس از اینکه اسد ساخت خط لوله را رد کرد، سیا شروع به پرداخت پول به گروه‌های مخالف در سوریه کرد. توجه به این نکته بسیار مهم است که این اقدام بسیار پیش‌تر از اعتراض‌ها علیه اسد بود که در پی بهار عربی رخ دادند.
خانواده بشار اسد علوی هستند، فرقه‌ای از اسلام که از شیعه حمایت می‌کند. روزنامه‌نگار سیمور هرش (Seymour Hersh) در مصاحبه‌ای به من گفت: «هرگز قرار نبود که بشار اسد رئیس‌جمهور شود. پدرش او را بعد از کشته شدن برادر بزرگ‌ترش، جانشین مسلم حافظ اسد، در سانحه رانندگی از دانشکده پزشکی در لندن به سوریه برگرداند». بنا بر گفته هرش پیش از شروع جنگ اسد کشور را به سمت لیبرال‌شدن می‌برد. «آن‌ها اینترنت، روزنامه و دستگاه خودپرداز داشتند و اسد می‌خواست به غرب نزدیک شود.» پس از ۱۱ سپتامبر اسد اطلاعات بسیار باارزشی از جهادی‌های رادیکال را در اختیار سیا گذاشت، کسانی که به گمان او دشمن مشترک بودند. «باوجود اینکه سوریه تنوع قومی و مذهبی بسیاری داشت رژیم اسد رسماً سکولار بود. به‌عنوان مثال، ۸۰ درصد ارتش سوریه را سنی‌ها تشکیل می‌دادند.» اسد با استفاده از ارتشی قوی، منظم و وفادار به خانواده اسد صلح را به کشور تجزیه‌شده‌اش بازگرداند. وفاداری که با احترام ملی، دستمزد بالای افسران، دستگاه اطلاعاتی مجهز و با آمادگی بالقوه برای اعمال خشونت تضمین می‌شد؛ البته پیش از جنگ، این دستگاه اطلاعاتی از دستگاه‌های اطلاعاتی بسیاری از کشورهای خاورمیانه از جمله متحد نزدیک ما، عربستان سعودی، میانه‌روتر بود و به گفته هرش: «اسد مطمئناً مانند عربستان هر چهارشنبه عده‌ای از مردم را گردن نمی‌زد.»
باب پری (Bob Parry) روزنامه‌نگار دیگری که در این زمینه بسیار اطلاعات دارد می‌گوید:
«هیچ‌کس در منطقه پاک و منزه نیست، اما در زمینه شکنجه، کشتارجمعی، جلوگیری از آزادی‌های فردی و حمایت از تروریسم اسد از سعودی‌ها بسیار معتدل‌تر است.» هیچ‌کس باور نمی‌کرد که سوریه در برابر آنارشی که مصر، لیبی، یمن و تونس را به تجزیه کشاند آسیب‌پذیر باشد. در بهار ۲۰۱۱، تظاهرات کوچک و مسالمت‌آمیزی علیه استفاده رژیم اسد از خشونت برای کنترل گروه‌های مختلف مردم برپا شد. این تظاهرات تحت تأثیر بهار عربی که در تابستان پیش تقریباً در سراسر دنیای عرب اتفاق افتاده بود انجام شد. هرچند که ویکی‌لیکس فاش کرد که سیا پیش از این اتفاقات در سوریه اما پادشاهی‌های سنی که دلارهای نفتی‌شان در خطر بود خواهان دخالت بیشتر آمریکا در سوریه بودند.
چهارم سپتامبر ۲۰۱۳، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در جلسه‌ای با کنگره اعلام کرد پادشاهی‌های سنی اعلام کرده‌اند حاضر به پرداخت تمام هزینه‌هایی هستند که آمریکا برای تجاوز (Intervention) به سوریه و سرنگونی بشار اسد نیاز دارد. «درواقع آن‌ها گفته‌اند اگر آمریکا آمادگی انجام همه امور برای دخالت در سوریه به همان روشی که قبلاً در کشورهای دیگری] عراق[ به کار برده است را دارد، آن‌ها همه هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند.» کری بارها این پیشنهاد را برای ایلینا روس-لهتینن (Ileana Ros-Lehtinen) نماینده مجلس نمایندگان آمریکا تکرار کرد: «با احترام به پیشنهاد کشورهای عرب برای تأمین هزینه‌های آمریکا جهت تجاوز به سوریه و سرنگون‌کردن اسد، پاسخ مثبت است، بله این پیشنهاد روی میز است.»
به‌رغم فشارهای جمهوریخواهان باراک اوباما هیچ علاقه‌ای به استخدام جوانان آمریکایی برای کشته‌شدن در راه منافع مالی شرکت‌های نفتی بزرگ نداشت. اوباما خردمندانه درخواست جمهوریخواهان برای ارسال نیروی زمینی به سوریه و فرستادن پول برای «تروریست‌های میانه‌رو» را رد کرد؛ اما در اواخر سال ۲۰۱۱، فشار جمهوریخواهان و متحدان سنی ما آمریکا را وارد جنگ در سوریه کرد.
در سال ۲۰۱۱، آمریکا به فرانسه، قطر، عربستان سعودی، ترکیه و انگلیس پیوست و ائتلاف دوستان سوریه را تشکیل دادند، ائتلافی که رسماً خواهان برکناری اسد از قدرت بود. سیا ۶ میلیون دلار به شبکه بارادا (Barada)، شبکه تلویزیونی بریتانیایی، پرداخت کرد تا برنامه‌هایی تهیه کند و برکناری اسد را توجیه کنند. اسناد اطلاعاتی عربستان که ویکی لیکس منتشرشان کرد نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۲، ترکیه، قطر و عربستان سعودی جهادی‌های سنی رادیکال سوریه، عراق و مناطق دیگر را تجهیز مالی، نظامی و آموزشی می‌کردند تا رژیم اسد را سرنگون کنند. قطر که بیش‌ترین منافع را در این بین داشت ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرد تا شورش‌هایی را در سوریه راه بیندازد و پنتاگون را وادار کند تا شورشیان سوری را در پایگاهایشان در قطر آموزش دهند. بر اساس مقاله‌ای از سیمور هرش در آوریل ایده راه‌انداختن جنگ شیعه-سنی برای تضعیف رژیم‌های سوریه و ایران برای بازپس‌گیری کنترل تولیدات پتروشیمیایی منطقه ایده جدیدی در پنتاگون نیست. گزارش موسسه رند (Rand Corporation) در سال ۲۰۰۸، طرح دقیقی از آنچه قرار است اتفاق بیفتد ارائه می‌دهد. این گزارش کنترل نفت و گاز خلیج فارس را «اولویت اول» آمریکا معرفی می‌کند که «در ارتباط نزدیک با ادامه جنگ‌های طولانی است.» رند استفاده از «عملیات مخفی، عملیات پشتیبانی و جنگ‌های غیرمتعارف» را برای تقویت استراتژی «تفرقه بنداز و حکومت کن» توصیه می‌کند. «آمریکا و متحدان محلی‌اش می‌توانند از ملی‌گرایان جهادی برای ایجاد جبهه‌های نیابتی استفاده کنند» و «رهبران آمریکا هم می‌توانند با حمایت از رژیم‌های محافظه‌کار سنی در برابر جنبش قوی شیعه در دنیای اسلام از مناقشه بین شیعه-سنی استفاده کنند… می‌توانند از دولت‌های سنی در برابر دشمن همیشگی‌شان، ایران، حمایت کنند.»
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد واکنش بیش از حد اسد به بحران ساخته دست خارجی‌ها، انداختن بمب خوشه‌ای در مناطق تحت کنترل سنی‌ها و کشتن شهروندان، سوریه را به دوقطبی شیعه-سنی کشاند و به گردانندگان سیاست آمریکا اجازه داد تا به مردم آمریکا القا کنند که جنگی که در محتوا بر سر خط لوله گاز است جنگی حقوق بشری است. وقتی در سال ۲۰۱۳ بخشی از سربازان سنی ارتش سوریه از ارتش جدا شدند، ائتلاف غربی ارتش آزاد سوریه را تجهیز نظامی کرد تا بی‌ثباتی بیشتری در سوریه به وجود آورد. تصویر رسانه‌ها از ارتش آزاد سوریه در قالب گروه نظامی متحدی از سوری‌های میانه‌رو توهم بود. واحدهای منحل‌شده ارتش در صدها میلیشیای مستقل مجدداً گرد هم آمدند و بیشتر آن‌ها تحت فرمان یا متحد نظامی‌های جهادگرا هستند که جنگجویان بسیار تأثیرگذاری هستند. تا آن ۲۰۱۴، هزینه سلاح‌های قاچاقی سیا را ترکیه، قطر و عربستان پرداخت کردند.
زمان، ارتش‌های سنی القاعده در عراق از مرز عراق گذشتند و به سوریه رفتند و به گروه‌های نظامی فراری از ارتش آزاد سوریه پیوستند که بیشترشان را آمریکا تجهیز نظامی کرده بود و آموزش داده بود.
به‌رغم تصویر غالب رسانه‌ها از قیام عرب‌های میانه‌رو علیه اسد ستمگر، برنامه‌ریزان اطلاعاتی آمریکا از ابتدا می‌دانستند که نایبان نفتی آن‌ها جهادگراهای رادیکال هستند که احتمالاً خلافت اسلامی جدیدی را در مناطق سنی عراق و سوریه می‌سازند. دو سال پیش از اینکه جلادان داعش جهان را تهدید کنند، آژانس اطلاعاتی دفاع (Defense Intelligence Agency) در مطالعه‌ای که در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۱۲ انجام داده بود، هشدار داده بود به لطف حمایت مداوم ائتلاف آمریکایی-سنی از جهادگراهای سنی رادیکال «سلفی‌ها، اخوان‌المسلمین و القاعده (داعش کنونی) نیروهای اصلی هستند که شورشیان سوریه را هدایت می‌کنند.»
این گروه‌ها با استفاده از پول‌های آمریکا و کشورهای خلیج فارس اعتراضات مسالمت‌آمیز علیه بشار اسد را به «جنگ مذهبی شیعه-سنی» بدل کردند. این گزارش یادآور می‌شود که مناقشه به جنگ داخلی مذهبی که «قدرت‌های مذهبی و سیاسی» سنی از آن حمایت می‌کنند بدل شده بود. گزارش مناقشه سوریه را جنگی جهانی بر سر داشتن کنترل منابع منطقه توصیف می‌کند که در آن «غرب، کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه از مخالفان اسد حمایت می‌کنند و روسیه، چین و ایران از رژیم اسد». به نظر می‌رسد که نویسنده گزارش پنتاگون پیش‌بینی پیدایش خلافت داعش را تأیید کرده است: «اگر شرایط تغییر نکند احتمال دارد که حکومت سلفی رسمی یا غیررسمی در سوریه شرقی (الحسکه و دیرالزور) تشکیل شود و این دقیقاً چیزی است که قدرت‌های حامی مخالفان می‌خواهند تا رژیم سوریه را منزوی کنند.» گزارش پنتاگون هشدار می‌دهد که ممکن است این حکومت جدید از مرز عراق بگذرد و به موصل و الرمادی وارد شود و «دولتی اسلامی با اتحاد با دیگر گروه‌های تروریست در سوریه و عراق تشکیل دهد.»
البته که این پیش‌بینی پنتاگون دقیقاً همان چیزی است که اتفاق افتاده است. اینکه منطقه تحت اشغال داعش در سوریه دقیقاً همان مسیر خط لوله نفت قطری است، تصادفی نیست.
اما در سال ۲۰۱۴، نایبان سنی ما با گردن‌زدن‌ها و هدایت میلیون‌ها مهاجر به‌سوی اروپا آمریکایی‌ها را وحشت‌زده کردند. تیم کلمنت (Tim Clemente)، مسئول نیروی مشترک ضد تروریسم اف.بی.ای در سالهای ۲۰۰۴-۲۰۰۸ و رابط بین اف.بی.ای، پلیس ملی عراق و ارتش آمریکا در عراق، در مصاحبه‌ای به من گفت: «استراتژی که بر پایه تفکر «دشمن دشمن من دوست من است» باشد ممکن است کورکورانه باشد. ما همین اشتباه را وقتی‌که مجاهدین افغانستان را آموزش دادیم هم مرتکب شدیم. از لحظه‌ای که روسیه افغانستان را ترک کرد، دوستان فرضی ما تخریب آثار باستانی، برده‌کردن زنان، قطع اعضای بدن افراد و شلیک به ما را آغاز کردند.»
وقتی‌که داعش شروع به قتل زندانیانش در تلویزیون کرد، کاخ سفید تغییر سیاست داد و کمتر درباره برکناری اسد صحبت کرد و بیشتر روی ثبات منطقه تأکید کرد. دولت اوباما شروع کرد به فاصله انداختن بین خود و شورشیانی که روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده بود. کاخ سفید انگشت اتهام را به سمت متحدانمان گرفت. سوم اکتبر ۲۰۱۴، معاون اول رئیس‌جمهور، جو بایدن، در نشست جان اف.کندی در انستیتو سیاست دانشگاه هاروارد به دانشجویان گفت۲: «متحدانمان در منطقه بزرگ‌ترین مشکل ما در سوریه هستند.» او توضیح داد که ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحد عربی «به‌شدت خواهان سرنگون کردن اسد بودند» و «جنگی نیابتی بین شیعه و سنی» راه انداختند و «صدها میلیون دلار پول و ده‌ها هزار تن اسلحه به هرکسی که علیه اسد می‌جنگید از جمله القاعده و جبهه النصره، دو گروهی که در سال ۲۰۱۴ با هم ادغام شدند و داعش را تشکیل دادند» کمک کردند. بایدن به نظر از این موضوع عصبانی بود که نمی‌توانیم به «دوستان» مورد اعتمادمان برای پایبندی‌شان به اهدافمان اعتماد کنیم.
در سرتاسر خاورمیانه، رهبران عرب معمولاً آمریکا را به ایجاد داعش متهم می‌کنند. برای بیشتر آمریکایی‌ها، این دست اتهامات احمقانه به نظر می‌رسد. هرچند که برای بیشتر عرب‌ها، شواهد حضور آمریکا آن‌قدر زیاد است که نتیجه بگیرند کمک ما به داعش عامدانه بوده است.
درواقع بیشترجنگجویان و رهبران داعش از نظر ایدئولوژیکی و سازمانی پیرو جهادگراهایی هستند که سیا آن‌ها را برای بیشتر از ۳۰ سال از سوریه و مصر تا افغانستان و عراق پرورش و توسعه داده بود.
پیش از تجاوز آمریکا القاعده‌ای در عراق صدام وجود نداشت. رئیس‌جمهور جرج دبلیو.بوش دولت سکولار صدام را نابود کرد و فرستاده‌اش پال برمر (Paul Bremer) با سوءمدیریت وحشتناکش عملاً ارتش سنی‌هایی را خلق کرد که امروز داعش نامیده می‌شود. برمر شیعیان را به قدرت رساند و حزب حاکم بعث صدام را غیرقانونی اعلام کرد. او ۷۰۰ هزار کارمند دولت و افسر حزب، بیشتر سنی‌ها را از پست‌هایشان در وزارتخانه‌ها تا مدارس برکنار کرد. سپس ۳۸۰ هزار نفر از مردان ارتش که ۸۰ درصدشان سنی بودند را اخراج کرد. کارهای برمر میلیون‌ها سنی عراق را از جایگاه، اموال، رفاه و قدرتشان محروم کرد و گروهی از سنی‌های افسرده، عصبانی، تحصیل‌کرده، توانمند، آموزش‌دیده و به‌شدت مسلح با جایگاه اجتماعی پایین‌تر که دیگر چیزی برای از دست‌دادن نداشتند را بر جای گذاشت. سنی‌های شورشی خود را القاعده عراق نامیدند. در ابتدای سال ۲۰۱۱، متحدان ما حمله جنگجویان القاعده به سوریه را تأمین مالی کردند. در آوریل ۲۰۱۳ پس از ورود به سوریه القاعده نام خود را به داعش تغییر داد. بر اساس نوشته دکستر فیلکینز (Dexter Filkins) در نیویورکر: «داعش را شورایی از ژنرال‌های پیشین عراقی اداره می‌کنند. …بیشترشان عضو حزب سکولار بعث صدام بوده‌اند که در زندان‌های آمریکا به اسلام‌گرایان رادیکال بدل شده‌اند.» ۵۰۰ میلیون دلار کمک نظامی که اوباما به سوریه فرستاد یقیناً به این جهادگراهای نظامی رسیده است و به نفع آنان تمام شده. تیم کلمنت، مسئول نیروی مشترک ضد تروریسم اف.بی.ای، به من گفت که تفاوت مناقشه عراق و سوریه میلیون‌ها مرد در سن جنگ است که به‌جای اینکه بمانند و برای جامعه‌شان بجنگند از جنگ به اروپا می‌گریزند. توضیح بدیهی این اقدام این است که ملی‌گرایان میانه‌رو از جنگی می‌گریزند که جنگ آن‌ها نیست. آن‌ها می‌خواهند از له‌شدن بین سندان ظلم اسد که روسیه از آن حمایت می‌کند و چکش استبداد جهادگرایان سنی بگریزند. شما نمی‌توانید آن‌ها را به خاطر استقبال‌نکردن از نقشه‌ای که برای ملتشان کشیده شده است، چه واشنگتن طراحش باشد چه مسکو، سرزنش کنید. ابرقدرت‌ها هیچ گزینه‌ای برای آینده‌ای ایده‌آل برای سوریه باقی نگذاشته‌اند که ممکن باشد سوری‌های میانه‌رو حاضر به جنگیدن برای آن باشند؛ و هیچ‌کس نمی‌خواهد به خاطر خط لوله گاز جانش را از دست دهد.
راه‌حل چیست؟
اگر هدفمان صلحی پایدار در خاورمیانه، تشکیل دولت‌هایی تحت کنترل ملت‌های عرب و امنیت ملی در خانه است، برای هر تجاوز جدید به خاورمیانه باید با چشمی کاملاً باز به تاریخ بنگریم و برای آموختن از درس‌های تاریخ مشتاق باشیم. تنها وقتی‌که ما آمریکایی‌ها زمینه تاریخی و سیاسی این مناقشه را بفهمیم می‌توانیم تصمیم رهبرانمان را دقیقاً موشکافی کنیم. رهبران سیاسی ما با استفاده از همان تخیلات و ادبیاتی که برای قانع‌کردن آمریکایی‌ها برای حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ به کار بردند، آمریکایی‌ها را قانع کردند که تجاوز ما به سوریه جنگی ایده‌آلیستی علیه ظلم، تروریسم و تعصبات دینی است. ما مکرراً دیدگاه اعرابی را که بحران فعلی را تکرار نقشه قدیمی خط لوله و ژئوپولتیک می‌دانند به بهانه اینکه این دیدگاه بی‌اعتمادی محض است نادیده می‌گیریم؛ اما اگر قرار است که سیاست خارجی تأثیرگذاری داشته باشیم، باید این موضوع را به رسمیت بشناسیم که مناقشه سوریه جنگی است بر سر داشتن کنترل منابع، به‌مانند همه بی‌شمار جنگ‌های نفتی مخفی و غیررسمی که برای ۶۵ سال در خاورمیانه داشته‌ایم؛ و فقط زمانی که این مناقشه را جنگی نیابتی بر سر خط لوله ببینیم حوادث و وقایع فهمیدنی می‌شوند. این تنها پارادایمی (سرمشقی) است که توضیح می‌دهد چرا جمهوریخواهان کنگره و دولت اوباما هنوز رفتن اسد را به ثبات منطقه ترجیح می‌دهند، چرا دولت اوباما هیچ سوری میانه‌رویی را برای مبارزه در این جنگ پیدا نمی‌کند، چرا داعش هواپیما مسافری روسیه را منفجر کرد، چرا سعودی‌ها رهبر مذهبی شیعه را اعدام کردند تا سفارتشان در تهران به آتش کشیده شود، چرا روسیه جنگجویان غیر داعشی را بمباران می‌کند و چرا ترکیه پایش را از گلیمش درازتر کرد و جنگنده روسی را سرنگون کرد. میلیون‌ها مهاجری که هم‌اکنون به اروپا سرازیر شده‌اند آوارگان جنگ بر سر خط لوله و حماقت سیا هستند.
کلمنت داعش را با فارک کلمبیا (Colombia’s FARC)،۳ کارتل مواد مخدری که ایدئولوژی انقلابی برای انگیزه‌دادن به افرادش داشت، مقایسه می‌کند. او می‌گوید: «شما باید داعش را یک کارتل نفت ببینید. در انتها، پول تصمیمات و باورها را هدایت می‌کند. ایدئولوژی اسلامی تنها وسیله‌ای برای انگیزه‌دادن به سربازها برای جان‌دادن در راه کارتل نفت است.»
هنگامی‌که پوشش بشردوستانه مناقشه سوریه را دور بریزیم و بپذیریم که این مناقشه جنگی نفتی است، استراتژی سیاست خارجی‌مان مشخص و واضح می‌شود؛ مانند سوری‌ها که به اروپا گریختند هیچ آمریکایی هم نمی‌خواهد فرزندش را برای کشته‌شدن به خاطر خط لوله نفت به جنگ بفرستد. به‌جای این جنگ‌ها الویت اول ما باید چیزی باشد که تابه‌حال هیچ‌کس به آن اشاره‌ای نکرده است، آمریکا باید در تأمین انرژی مستقل‌تر شود، سپس لازم است که پروژه‌ها و دخالت‌هایمان در خاورمیانه را به‌شدت کاهش دهیم. به‌جز مسئله کمک‌های بشردوستانه و تضمین امنیت مرزهای اسرائیل حضور آمریکا در این مناقشه هیچ دلیل منطقی دیگری ندارد. ۴ درحالی‌که واقعیات نشان می‌دهند که ما در ایجاد بحران‌ها نقش داشتیم، تاریخ نشان می‌دهد که قدرت کمی برای حل آن‌ها داریم.
وقتی به تاریخ نگاه می‌کنیم این نتیجه نفس‌گیر و مبهوت‌کننده را می‌گیریم که اکثر دخالت‌های خشونت‌آمیز ما در خاورمیانه از جنگ جهانی دوم به بعد، به بدبختی و نتایج وحشتناک ختم شده است. گزارش وزارت دفاع آمریکا در سال ۱۹۹۷ به این نتیجه رسید که: «رابطه مستقیم آشکاری بین دخالت‌های آمریکا در خارج از مرزهایش و افزایش حملات تروریستی علیه آمریکا وجود دارد.»
بگذارید روراست باشیم آنچه ما «جنگ با ترور» می‌نامیم در حقیقت جنگ نفتی دیگری است. از زمانی که رجل نفتی دیک چنی در سال ۲۰۰۱ اعلام «جنگ طولانی» کرد، ما ۶ تیلیارد دلار برای سه جنگ خارجی و ایجاد شرایط جنگی در خانه برای تأمین امنیت ملی هدر دادیم. تنها برندگان این تفکر پیمان‌کاران نظامی و شرکت‌های نفتی که سودی تاریخی را به جیب زده‌اند، آژانس‌های اطلاعاتی که رشدی تصاعدی در قدرت و تأثیرشان در ضربه‌زدن به آزادی‌هایمان داشته‌اند و جهادگرایانی که تجاوزهای ما همیشه بهترین ابزار جذب نیروی‌شان بود، هستند. ما بر سر ارزش‌هایمان معامله می‌کنیم، جوانان خودمان را سلاخی می‌کنیم، صدها هزار انسان بی‌گناه را می‌کشیم، آرمان‌های خودمان را نابود می‌کنیم و منافع ملی خود را هدر می‌دهیم تا در خارج از کشورمان ماجراجویی‌های بی‌ثمر و پرهزینه‌ای کنیم. درنتیجه ما به بدترین دشمنانمان کمک کرده‌ایم و آمریکایی را که زمانی روشنگر راه آزادی در جهان بود را به دولتی تبدیل کردیم که در امنیت ملی جاسوسی می‌کند و در سطح جهانی از نظر اخلاقی همه از آن نفرت دارند.
پدران بنیان‌گذار آمریکا در سخنان جان کوئینسی آدامز (John Quincy Adams) به آمریکایی‌ها درباره ارتش‌های متحد و روابط خارجی پیچیده هشدار داده بودند: «به خارج از مرزها بروید و هیولاها را پیدا و نابود کنید.» آن مردان خردمند می‌دانستند که امپریالیسم خارجی با دموکراسی و حقوق مدنی در خانه ناسازگار است. منشور آتلانتیک پژواک ایده‌آل‌های ابتدایی آن‌ها بود که معتقد بودند هر ملتی باید حق حکومت‌کردن بر خود را داشته باشد. در طول هفت دهه گذشته، برادران دالس، دار و دسته چنی، نئوکان‌ها و امثال آن‌ها این اصول بنیادین آرمانی آمریکایی را ربودند و ارتش و تجهیزات اطلاعاتی‌مان را برای منافع تجاری شرکت‌های بزرگ مخصوصاً شرکت‌های نفتی و پیمان‌کاران نظامی که رسماً از این مناقشه کشتار راه انداختند، به کار گرفتند.
زمان آن رسیده است که آمریکایی‌ها آمریکا را از این امپریالیسم جدید دور سازند و به راه آرمان‌گرایی و دموکراسی بازگردند. ما باید بگذاریم عرب‌ها خود بر کشورهایشان حکومت کنند و انرژی‌مان را صرف ساختن کشورمان کنیم. ما نیاز داریم که این روند را هم‌اکنون آغاز کنیم، البته نه با تجاوز به سوریه، با پایان‌دادن به اعتیاد مخربمان به نفت که برای بیش از نیم‌قرن سیاست خارجی آمریکا را با ایده‌های ناخوشایند و نامتعارف تغییر داده است.
پی نوشت ها :
۱ . منشور آتلانتیک نام بیانیه مشترکی است که وینستون چرچیل و فرانکلین روزولت در آگوست ۱۹۴۱ منتشر کردند. مفاد این منشور عبارت است از: ۱. امضاکنندگان در پی تصرف سرزمین‌های جدید و گسترش مرزهایشان نخواهند بود؛۲. آن‌ها خواهان این هستند که تغییرات مرزی کشورها مطابق خواسته‌های آزادانه ابرازشده مردم هر کشور باشد؛ ۳. آن‌ها به خواست مردم کشورهای مختلف برای تعیین نحوه حکومتشان احترام می‌گذارند و خواستار این هستند که حاکمیت و استقلال مردمانی که به‌زور از آن‌ها محروم شده‌اند به آن‌ها بازگردانده شود؛ ۴. آن‌ها ضمن متعهدماندن به تعهدات موجودشان، برای دسترسی مساوی تمام کشورها- از کوچک و بزرگ و پیروز و شکست‌خورده- به تجارت و مواد خام لازم برای پیشرفت اقتصادی، تلاش خواهند کرد؛ ۵. آن‌ها بالاترین سطح ممکن همکاری بین کشورها در زمینه‌های اقتصادی، برای تضمین بهبود شرایط کاری، پیشرفت اقتصادی و امنیت اجتماعی برای همگان را خواهان‌اند؛ ۶. پس از نابودی نهایی ظلم و ستم نازی‌ها، آن‌ها خواهان ایجاد صلحی هستند که برای تمام ملل جهان، امکان اقامت در سرزمین‌هایشان را بدهد و اجازه دهد که تمام مردمان آزادانه و بدون ترس و نیاز زندگی کنند؛ ۷. در زمان صلح، تمام مردمان خواهند توانست بدون مانع در دریاها و اقیانوس‌ها تردد کنند؛ ۸. آن‌ها معتقدند که تمام ملل جهان، بنا به دلایل منطقی و معنوی، باید به استفاده از نیروی نظامی پایان دهند، زیرا صلح پایدار زمانی که کشورهای متهاجم [آلمان و ژاپن] تسلیحات زمینی، هوایی یا دریایی را برای تهدید در خارج از مرزهایشان به کار می‌برند ممکن نیست؛ ۹. آن‌ها معتقدند تا ایجاد یک سیستم سرتاسری و همیشگی امنیتی، خلع سلاح این کشورها [آلمان و ژاپن] ضروری است؛ ۱۰. آن‌ها همچنین از دیگر تلاش‌های اجراشدنی که بار سهمگین تسلیحات را بر مردمان صلح‌دوست کاهش می‌دهد، حمایت می‌کنند.
۲ .» پشت گاف جو بایدن یک نگرانی واقعی از نقش متحدانش در گسترش داعش وجود دارد«، ترجمه صبا نائلی، چشم‌انداز ایران، شماره ۸۸، آبان و آذر ۹۳، صص ۱۸۲-۱۸۳.
۳ . فارک با نام کامل نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا، یک سازمان چریکی انقلابی مارکسیست-لنینیستی است. دولت کلمبیا آن را گروهی تروریستی می‌داند.
۴ . علی‌رغم این گزارش واقع‌بینانه رابرت کندی یا غافل است یا خود را به‌غفلت می‌زند که منشأ تمامی این ناآرامی‌های خاورمیانه اسرائیل غاصب و اشغالگر است که قریب به ۱۰ سال است که آپارتاید و تبعیض نژادی آن روشن‌تر است خورشید شده است.
منبع: نشریه چشم انداز ایران –شماره 97