در سراسر جهان یک میلیارد انسان از سوء تغذیه شدید رنج می برند. ژان تسیگلر جامعه شناس می گوید، مقصرین کشورهای ثروتمند و سوداگران هستند. ژان تسیگلر جامعه شناس ۸۳ ساله سوئیسی از منقدان سرمایه داری جهانی و سیاست های نولیبرالیستی می باشد. او از سال ۲۰۱۳ معاون کمیسیون مشورتی شورای حقوق بشر سازمان ملل است …ژان تسیگلر جامعه شناس ٨٣ ساله سوئیسی از منقدان سرمایه داری جهانی و سیاست های نولیبرالیستی می باشد. او از سال ۲۰۱٣ معاون کمیسیون مشورتی شورای حقوق بشر سازمان ملل است. در سراسر جهان یک میلیارد انسان از سوء تغذیه شدید رنج می برند. ژان تسیگلر جامعه شناس می گوید، مقصرین کشورهای ثروتمند و سوداگران هستند.
تاتس: آقای تسیگلر، چند دهه پیش شما با یک جمله معروف شدید:” کودکی که در این لحظه از گرسنگی می میرد، به قتل می رسد”. اکنون سازمان ملل از بزرگترین بحران گرسنگی از زمان تأسیس خود هشدار می دهد.
ژان تسیگلر: در سطح جهان کمبود واقعی مواد غذائی وجود ندارد، این چه در گذشته و چه امروز صدق می کند. مسئله کمبود تولید نیست، بلکه عدم دسترسی و کمبود قدرت خرید است. این علت ساختاری گرسنگی، قتل عام روزانه ای است که ریشه در نظام اقتصادی کشورهای به اصطلاح توسعه نیافته دارد.
تاتس: به چه معنا؟
ژان تسیگلر: هر پنج ثانیه یک کودک زیر ده سال از گرسنگی جان می سپارد. آفریقا قاره ای است که در مجموع آماج شدیدترین ضربه ها است: از هر سه نفرِ، حدود یک میلیارد آفریقائی، یک نفر به طور مستمر دچار سوء تغذیه است. آما بیشترین تعداد قربانی در آسیا است: آنجا ۶۵۰ میلیون انسان به طور دائم گرفتار سوء تغذیه هستند. این عارضه در مجموع شامل یک میلیارد انسان است – یعنی یکی از هر هفت نفر ساکن این سیاره. آنها از همه چیز محرومند. آنها نا امید و مایوسند، آنها از فردای خود هراس دارند.
تاتس: به چه معنا؟چرا چنین است؟
ژان تسیگلر: کشاورزی امروز می توانست بدون مشکل ۱۲ میلیارد انسان را تغذیه کند – یعنی تقریباً دو برابر مردم کنونی جهان. اما به گرسنگی ساختاری، گرسنگی ناشی از وضعیت اقتصادی هم اضافه می شود. وضعیتی که اغلب در ضعیف ترین کشورها پیش می آید. این در حالتی است که اقتصاد به طور ناگهانی فرو می پاشد. کشاورزان نه می توانند بذر بکارند و نه محصولی به دست آورند، راه های حمل و نقل غیر قابل استفاده اند، کشور دچار آفت ملخ یا شبیه آن است.
تاتس: آیا این در مورد شرق آفریقا هم صادق است، جائی که اوضاع در حال وخیم تر شدن است؟
ژان تسیگلر: قحطی کنونی شرق آفریقا در سودان جنوبی، در سومالی، در شمال کنیا و در یمن به ویژه حاد است. این روزها مرگ ناشی از گرسنگی جان ۲٣ میلیون انسان را در آنجا مستقیما تهدید می کند. آنها تنها از گرسنگی رنج نمی برند، آنها اغلب به آب آشامیدنی سالم هم دست رسی ندارند. به علاوه جنوب سومالی و جنوب سودان دچار یک اپیدمی وهشتناک وبا است.
تاتس: به چه معنا؟چرا سازمانهای امدادی بین المللی نمی توانند علیه این وضعیت اقدام کنند؟
ژان تسیگلر: برنامه جهانی غذا(WFP ) عملاً فلج است. من هشت سال گزارشگر ویژه حق برخورداری از تغذیه مناسب بودم. من زیر و بم این به اصطلاح کنفرانس های pledging را می شناسم…
تاتس: به چه معنا؟کنفرانس های اهدا کنندگان…
ژان تسیگلر: …آنها یا در رُم ، جائی که مقر FAO [سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل] قرار دارد، یا در ژنو تشکیل جلسه می دهند. در این کنفرانس ها مسئولین برنامه جهانی غذا شرایط را توضیح داده و اعلام می کند که چه کمک هائی در اختیار کدام کشورها قرار می گیرد. پس از آن کشورهای صنعتی میزان کمک های خود را مشخص می کنند. در کنفرانس ۲٣ ماه مای برنامه جهانی غذا تقاضای چهار میلیارد دلار تا سپتامبر ۲۰۱۷ مطرح کرده و روشن کرد که این مبلغ کمترین مبلغی است که جهت پرتاب محمولات کمکی با چتر و یا ارسال آنها با کامیون مورد احتیاج می باشد. مسئولین فقط وعده ۲۶۲ میلیون دلار را دریافت کردند. به این ترتیب حکم اعدام میلیون ها انسان در روز ۲٣ مرتس صادر شد. اینکه در نهایت چه میزان از این مبلغ پرداخت شود، سؤال دیگری است – اغلب این مبلغ هم کاهش می یابد.
تاتس: به چه معنا؟چرا کشورهای غربی پول بیشتری نمی پردازند؟
ژان تسیگلر: کشورهای اهدا کننده ادعا می کنند که خود دارای مشکل هستند و نمی توانند یا نمی خواهند مبلغ بیشتری بپردازند. دلیل دوم این است که در بازار جهانی بهای مواد غذائی اصلی، ذرت، برنج و غله، که در مجموع سه چهارم غذای مصرفی را تشکیل می دهد، در ماه های گذشته به شدت افزایش یافته است. یک دلیل این امر سوداگرای با مواد غذائی در بورس است. من تا کنون به دلیل افشای این نکات گرفتار یک سری محاکمات قضائی بوده ام. با این وجود تکرار می کنم: صندوق های پوشش سرمایه( Hedgefond )، بانک های بزرگ، از جمله بانک آلمان(Bank Deutsche) از طریق سوداگری در بورس با مواد غذائی سودهای سرسام آوری به دست می آورند. این سوداگری‌ها قانونی هستند. اما زمانیکه قیمت ها بالا هستند، WFP قادر نیست ذخیره کافی تهیه کند. این امر اما مطلقاً ضروری است، چرا که سازمان ملل خود تولید کننده نیست، او فقط کالاها را به دست قربانیان می رساند.
تاتس: به چه معنا؟اغلب گفته می شود که امروزه جنگ ها مسبب واقعی فاجعه گرسنگی است.
ژان تسیگلر: در واقع ما شاهد جنگ تهاجمی وحشتناکی توسط عربستان سعودی در یمن هستیم، علاوه بر این در سودان جنوبی، جدیدترین عضو سازمان ملل، جنگی بین Nuer و Dinka در جریان است. قدرت های دارای حق وتو امکانات دخالت سازمان ملل در مناطق جنگی را کاملاً فلج می کنند. از این رو در آنجا از نیروهای چند ملیتی حفاظتی سازمان ملل با اختیارات گسترده خبری نیست. به علاوه ایجاد یک کریدور کمک های انسانی یا منطقه پرواز ممنوع بر فراز خانه های مسکونی ممکن نشده است. دلیل این امر وتوی چین است – یازده درصد واردات نفت مورد نیاز چین در سودان تولید می شود. از سوی دیگر تهدید آمریکا مانع منطقه پرواز ممنوع در یمن است. در یمن عربستان سعودی جنگ نابود کننده وحشتناکی علیه غیر نظامیان شیعه به پیش می برد. به دلیل وتوی آمریکا حضور سازمان ملل در اینجا هم غیر ممکن است.
تاتس: به چه معنا؟جامعه مدنی چگونه می تواند به طور جدی به وظایف انسانی خود در کشورهای ثروتمند عمل کند؟
ژان تسیگلر: جامعه مدنی متشکل از جنبش های گوناگون، کلیساها، سندیکاها و سازمانهای غیر دولتی است که در جبهه های مختلف علیه نظام غیر انسانی و خودسری دولتی مقاومت می کند – این جامعه مدنی سوژه نوین تاریخی است. امید بخش است. من دیگری هستم، دیگری من است – این تعیین ساده موتور قیام جامعه مدنی است.
تاتس: به چه معنا؟و علیه چه کسی می بایستی قیام کند؟
ژان تسیگلر: روسای دولت ها هدف حاشیه ای قیامند. بنا بر ارقام سال گذشته بانک جهانی ۵۰۰ کنسرن خصوصی کنترل بیش از نیمی از ثروت تولید شده جهانی را در اختیار داشته اند. در این کنسرن ها هر گونه کنترل دولتی، سندیکائی یا پارلمانی غایب است. البته آنها قابلیت های زیادی دارند – به طور نمونه تسلط در زمینه پیشرفت علمی و تکنولوژی. اما آنها تنها به یک اصل عمل کردی و یک استراتژی پایبندند: کسب حد اکثر سود در کوتاه ترین زمان ممکن. امروز این کنسرن ها دارای قدرتی هستند که پیشتر هیچ گاه یک امپراطور، یک پادشاه نداشته است؛ آنها قدرتمندتر از دولت ها هستند. قشر کوچکی از نخبگان که به وجهی باورنکردنی قدرتمندند. با این وجود اکنون در مقابل آنها یک سوژه تاریخی نو، یعنی جامه مدنی جهانی، قرار دارد. این جامعه در اعتراض به اجلاس گروه ۲۰ در ماه یولی در هامبورگ حضور خواهد داشت**. من هم آن جا خواهم بود و سخنرانی خواهم کرد. هامبورگ جائی است که مقاومت در آن شکل خواهد گرفت.
منبع فارسی: اخبار روز
** اشاره تسیگلر به تظاهرات سراسری است که در اعتراض به اجلاس گروه ۲۰ (در روزهای هفتم و هشتم ماه یولی آینده) در هامبورگ برگزار خواهد شد. جنبش ها و سازمان های جامعه مدنی آلمان از مدت ها پیش در تدارک این تظاهرات هستند.