در سمیناری که بمناسبت ۱۳۵مین زادروز دکتر مصدق در شهر کلن برگزار شد، چند ده نفر از رهروان مصدق، نیروهای ملی و دموکرات ها حضور به هم رسانده و در دو پانل الف ـ اوضاع ایران و وظایف اپوزیسیون دموکرات، و ب ـ راهکارهای اتحاد نیروهای ملی و مصدقی به مثابۀ گامی بسوی اتحاد دموکرات های ایران به بحث و گفتگو پرداختند. در این گردهم آیی پیرامون انتخابات اخیر ایران، وضعیت بسیار بحرانی سیاسی ـ اقتصادی ـ اجتماعی کشور، ناتوانی بیش از پیش نظام ولایت فقیه و تنش آفرینی های ولی فقیه و آسیب پذیری جامعه در برابر تهدیدهای منطقه ای و فرامنطقه ای، گفتگو شد. در پنل دوم آقای همایون مهمنش، دیدگاه های خود را بصورت مقاله ای با عنوان اتحاد برای دموکراسی خواند. متن کامل این مقاله را اینجا بخوانید.
در بخش راهکارها، شرکت کنندگان به کمبودها و نارسایی های موجود در زمینۀ هماهنگی ها و اتحاد عمل ها اشاره داشتند و امر پراکندگی اپوزیسیون را بعنوان یکی از عوامل بسیار مهم بقای رژیم ولایت فقیه برشمردند. آنان به ضرورت ایجاد شکل های جدیدی از هماهنگی و برپایی کمیسیونی مشترک تأکید کردند، تا راه پیشبرد کنش های مشترکِ وسیع و پشتیبانی از حرکت ها و جنبش های اعتراضی دادخواهانه و دفاع از حقوق بشر و حقوق شهروندی، هموار گردد.
مراسم بزرگداشت ۱۳۵مین زادروز دکتر مصدق از ساعت پنج و نیم بعد از ظهر با سرود ملی ایران و ادای احترام حاضران آغاز گردید.
سپس خانم سهیلا ستاری بهمراه خوش آمدگویی، برنامه آئین را اعلام کرد.
سخنران آغازین، آقای ناصر کاخساز بود که در بارۀ «دولت حقوقی، میراث مصدق برای ایران»، سخنانی ایراد کرد. او اشاره نمود که «نیروی وسط که می توان آن را نیروی متحول از انقلاب مشروطیت و نهضت ملی تاکنون دانست، امکان ایفای نقش مؤثری را به سبب خفقان موجود نداشته است. در حالیکه چنین نیرویی در یک موقعیت دموکراتیک با توجه به سابقۀ تاریخی و ملی و موقعیت غیرایدئولوژیکی و سابقۀ تجربه شدۀ چند آوایی، شانس اصلی برای وفاق ملی و نجات ایران است. در غیبت این نیروی حدِ وسط و فرا اعتقادی، برای مردم راهی باقی نمانده است، جز آنکه درگیر و سرگرم اختلاف جناحی درون حاکمیت بشوند و همین امر است که وجدان مردم را از پرداختن به ضرورت اپوزیسیون برون حاکمیتی باز داشته است. باید به مردم خاطرۀ ملی را یادآوری کرد و در کنار عمل کردن بر تضاد جناح ها، از کوشش در جهت استقرار یک دولت حقوقی، بجای دولت دینی که در دوران دولت ملی دکتر مصدق به تجربه ای عینیت یافته تبدیل شده بود، باز نایستاد. آنچه امروز نجات ملی را تأمین می کند، دوستی با کشورهای منطقه و جهان، و از جمله کشورهای فلسطین و اسرائیل است. به رسمیت شناختن همۀ کشورهایی که در سازمان ملل به رسمیت شناخته شده اند، تنها راه و تنها شرط ورود به دیپلماسی جهانی و دوستی با همۀ دولت هاست. بدون این پیش شرط، تحقق ایرانی برای همۀ ایرانیان امکان نخواهد داشت».
متن کامل سخنرانی آقای ناصر کاخساز را اینجا بخوانید.
موضوع سخنان آقای پرویز دستمالچی، سخنران دیگر این آیین، « آشتی و وحدت ملی نیازمند نظمی دموکراتیک است»، بود. وی تأکید کرد که «مصدق، خواهان نظمی بود که در آن قوای حکومت ناشی از ملت و قانونگذاری ملتزم به حقوق بشر باشد. نظمی که در آن قوای حکومت تقسیم و کنترل متقابل و حقوق اقلیت ها تضمین شود. تساوی حقوقیِ همه در برابر قانون، به معنای رفع تبعیض های صوری قانونی، اساس راه مصدق است. از نگاه من، راه مصدق و راه خمینی ناقض یکدیگر اند. یکی ریشه در دوران مدرن دارد، و دیگری ریشه در پوسیدگی و عقب ماندگی. در نتیجه، یا جای این است، یا جای آن. آشتی و وحدت ملی را نمی توان بر روی تبعیض و نابرابری در آزادی ها و حقوق قانونی، بر روی نابرابری در شانس ها و فرصت ها و بدون تضمین آزادی ها، یا بدون تساوی حقوقی همه در برابر قانون، بنا کرد. آشتی ملی در جامعۀ ما، یعنی به رسمیت شناختن حقوق مساوی برای همه در برابر قانون. آشتی اهل سنت، یعنی به رسمیت شناختن حق انتخاب شدن اهل سنت در تمام نهادهای پیش بینی شده در قانون اساسی. آشتی زنان، به معنای بهره مندی آنها از حقوق مساوی با مردان در برابر قانون است. و آشتی ملت با فقها و مجتهدان، به معنای لغو کلیۀ حقوق ویژۀ روحانیان در اشغال مقامات و مناصب حکومت است. آشتی ملی، یعنی آزادی زندانیان سیاسی، یعنی آزادی اندیشه و بیان، یعنی آزادی فعالیت احزاب و سازمان های سیاسی یا جوامع مدنی، یعنی آزادی فعالیت سندیکاهای مستقل کارگری و غیر. آشتی ملی، یعنی لغو نظارت استصوابی بر انتخابات یا به رسمیت شناختن حقوق غصب شدۀ بهائیان و سایر اقلیت های دینی مذهبی یا سیاسی. آشتی و وحدت ملی، یعنی منتج شدن قوای حکومت از ارادۀ ملی و قانونگذاری بر اساس انسانِ خود بنیاد، با التزام به اعلامیۀ جهانی حقوق بشر است».
مشروح سخنان آقای دستمالچی را اینجا بخوانید.
سخنران بعدی آقای صادق محمودی بود که در بارۀ تاریخچۀ آیین های زادروز، سخن گفت. وی همچنین به فلسفۀ مبارزاتی دکتر مصدق درجهت رهایی از استعمار خارجی و نیز رهایی از استبداد داخلی اشاره کرد و تأثیر آنرا در منطقۀ خاورمیانه بر روی مبارزاتِ قوام نکرومه، جمال عبدالناصر، بومدین، سوکارنو، بورقیبه و ….، یادآور گردید”.
سپس فیلم فرازی از زندگی دکتر مصدق به کوشش آقای کامران پارسائی به نمایش درآمد.
پس از آن نوبت به آقای دکتر نعمت آزرم برای شعر خوانی رسید. ایشان شعر گذربان و غزل زیبای «ستاره جاوید» خود را، از کتاب «ستاره جاوید و پرتوهای بلندش» که به مناسبت آئین ۱۳۵مین زادروز دکتر مصدق منتشر کرده بود، بیاد مصدق بزرگ، برای حاضران خواند:
در آسمان وطن ای ستاره یکتائی میان آن همه اختر هنوز تنهائی
تو را چه نور به گوهر سرشته است زمان که هر چه دور شوی بیشتر هویدائی
متن کامل این غزل را اینجا بخوانید.
در قسمت بعدی، نشان مصدق رونمایی گردید و علی اصغر سلیمی متنی در این مورد را خواند. در قسمتی از این توضیحات آمده است: «نشان مصدق برگرفته از توان گستردۀ فکری – فرهنگی- اجتماعی و اخلاق مداری و فسادناپذیریِ این شحصیتِ سیاسیِ درخشانِ تاریحِ معاصرِ ایران، نمادی است برای ابرازِ سپاس و تقویتِ انگیزه و گسترش توان ملی برای بازآفرینی جامعه ای آزاد، خودبنیاد و نیرومند. جامعۀ ما دورانی سخت و ملتهب را می گذراند و در عین حال می تواند و استعداد آن را دارد که تغییر و تحولی دموکراتیک، دادخواهانه و مسالمت آمیز را به سعی و کوشش آزاد زنان و بیدار مردان و جوانان غیور و خردمند فرارو داشته باشد. نشان مصدق از هم اکنون به استقبال این تحول شگفت انگیز و گذار خردمندانه و رستاخیز میهنی برای حقوق شهروندی و ملی ایرانیان می شتابد».
متن کامل روند پیدایش نشان مصدق را اینجا بخوانید.
در قسمت بعدی آقای جهانگیر لقایی درباره «منافع ملی و امنیت ملی در ایران امروز» سخنانی ایراد کرد. آقای لقائی ابتدا اشاره نمود که منافع ملی بر سه پایه زیرین استوار است: الف- رفاه ملی، ب- امنیت ملی و پ- دفاع ملی. وی سپس اضافه کرد که مشکل اساسی رژیم ولایت فقیه، بحران پایه ای در کل سیستم اقتصادی و نظام سیاسی – اجتماعی تام گرا در ایران است. و اینکه کشوری که به لحاظ اقتصادی – مالی – بانکی این چنین ناتوان و آسیب پذیر است و از جایگاهی حاشیه ای در اقتصاد بین المللی برحوردار است، به لحاظ امنیت ملی، دفاع ملی و نهایتاً منافع ملی نیز آسیب پذیر خواهد ماند».
توضیحات بیشتری در مورد سخنان آقای جهانگیر لقائی را اینجا بخوانید.
پس از آن ویدئوی کوتاهی از رقص سنتی ایرانی به نمایش گذارده شد.
در قسمت بعدی آقای بهمن مبشری در بخش سخن و پیام های رسیده، پیام آقای مهندس عباس امیرانتظام را قرائت کرد. در قسمتی از این پیام آمده است: «یاران با وفا و همفکران گرانقدر، سلام گرم و مالامال از عشق و قدرشناسی خود را از این راه دور نثار یکایک شما عزیزان می نمایم. باری دیگر این شانس را دارم که همچنان باشم و بتوانم دقایقی چند مصدّع اوقات شما عزیزان در چنین مناسبت فرخندۀ تاریخی گردم. اگر شرح مختصری از حال این خدمتگذار کوچک وطن را خواسته باشید، باید بگویم که در ۲۷ آذرماه سال گذشته وارد سی و هشتمین سال سپری کردن محکومیت ناروای خود گردیدم. البته ۹ سال اخیر را به دلیل بیماری های عدیده، که برخی غیر قابل علاج هستند، به صورت مرخصی استعلاجی در منزل سپری نمودم. این مرخصی سالی یک بار و بر اساس گزارش پزشکان معالج از سوی دادگاه انقلاب اسلامی قابل تمدید بوده است! عزیزان، در اینجا اشاره ای کوتاه به انتخابات اخیر در کشورمان می نمایم: مطمئناً همگی شما در جریان برگذاری آن به تفصیل قرار دارید. من اما باید یادآوری نمایم که اینجانب طبیعتاً در این انتخابات، همچون سایر انتخابات، به استثنای دوران آقای خاتمی، شرکت نکردم. اما جهت پیشگیری از بروز هرگونه فاجعه ای مشابۀ سال ۱۳۸۸، به عزیزانی که از بنده رهنمود می خواستند، توصیه می کردم که آنها خود تصمیم گیر نهایی باشند، و با مراجعه به خرد و منطق خود گزینۀ مناسب را انتخاب نمایند. اگر آمرانه ارائه طریق می نمودم و خدای ناکرده حادثه ای برای هر یک از آنها پیش می آمد، با کدامین امکاناتم می توانستم امنیت این عزیزان را تأمین نمایم؟ هر چه باشد، حرفۀ مقدس آموزگاری هم دورانی دارد و نمی توان رسالت معلم جامعه بودن را تا ابد به عهده گرفت. بالاخره شاگردان، روزی بزرگ می شوند و با انجام آزمون و خطاها، تجربه به دست می آورند؛ و روزی می رسد که خط و مشی خود را یافته و تشخیص می دهند که چه چیز را می خواهند، و چه را نمی خواهند. پیروی کورکورانه از قهرمانانِ ذهنی، یک تحول ریشه ای و پایدار را به راحتی میسر نمی گرداند. ایجاد ثبات در روش و منش و نیز پایه ریزی تفکری ماندگار، قویاً نیازمند دو عنصر مهم زمان و فرصت می باشند. اما در کل آرزو می کنم که آن دسته از هموطنان عزیزم که با دنیایی امید و مثبت اندیشی به پای صندوق های رأی رفتند، پیگیر مطالبات خود باشند و ذکاوت و بیداری خود را مستمراً به دولتمردان یادآوری نمایند».
متن پیام آقای مهندس عباس امیرانتظام به مناسبت۱۳۵مین زادروز دکتر مصدق را اینجا بخوانید
در قسمت بعدی، آقای همایون مهمنش، پیام آقای حسین موسویان، رئیس هیئت اجرایی و مسئول تشکیلات جبهه ملی ایران را قرائت کرد. در قسمتی از این پیام آمده است: «برای این جانب بعنوان سرباز کوچکی از خیل عظیم پیروان دکتر محمد مصدق، موجب نهایت خوشوقتی و افتخار است که جشن یکصد و سی و پنجمین زاد روز آن بزرگ مرد تاریخ ایران را به حضار گرامی و برگزار کنندگان محترم سمینار تبریک و تهنیت عرض نمایم. مصدق در طول بیش از هفتاد سال مبارزات سیاسی و اجتماعی، با عمل کرد و اندیشه ها و مواضع خود مکتب و الگویی را به یادگار گذاشت که الهام بخش ایرانیان میهن دوست، چه برای نسل های معاصر، و چه برای نسل های آینده خواهد بود. اعتقاد واقعی به استقلال و آزادی و عدالت اجتماعی، صداقت و راستگویی، درستکاری و پاک دستی، شجاعت و فداکاری در راه حفظ منافع ملی، قانون گرایی و احترام به حقوق بشر و جدا دانستن دین از دولت، اهم پایه های فکری دکتر مصدق را تشکیل می دهند. او به ایجاد تشکل و سازمان برای نیل به اهداف ملی خود باور داشت و در هنگام انقلاب مشروطیت، در انجمن های سیاسی آن زمان، فعالانه شرکت نمود. و خود در سال ۱۳۲۸ برای دست یابی به اهداف وطن خواهانه اش، سازمان جبهه ملی ایران را بنیان نهاد».
متن کامل پیام آقای موسویان به مناسبت سمینار و جشن ۱۳۵مین زادروز دکتر مصدق را اینجا بخوانید.
زینت بخش این آیین نواهای دلنشین ساز تار، تمبک، کمانچه و گیتار بودند که در ۲ قسمت از برنامه، آهنگ های کلاسیک و پاپ فارسی را اجرا نمودند.
در لابلای برنامه، خانم ستاری اشعاری از محمد علی سپانلو و فریدون مشیری در ستایش قیام ۳۰ تیر و دکتر مصدق خواند. این آیین ملی که مورد استقبال گروه کثیری از ایرانیان مقیم آلمان ، سوئد، هلند، بلژیک و فرانسه قرار گرفته بود، در ساعت ۹ شب خاتمه یافت.
گزارش در تاریخ ٢٧ خرداد ۱۳۹۶، برابر با ۱۷ ژوئن ۲۰۱۷
***
منبع: سایت مصدق،