شورای حقوق بشر سازمان ملل در جلسه روز پنجشنبه ۴ آوریل ماموریت کمیته حقیت‌یاب برای رسیدگی به سرکوب اعتراضات سراسری جنبش مهسا و نیز ماموریت جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران را تمدید کرد.
بالاترین نهاد حقوق بشر سازمان ملل روز پنجشنبه ۴ آوریل (۱۶ فروردین) در ژنو تشکیل جلسه داد. در این جلسه اعضای این نهاد با اکثریت آرا به تمدید ماموریت کمیته حقیقت‌یاب برای رسیدگی به سرکوب جنبش زن، زندگی، آزادی و نیز ماموریت جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای ایران رأی دادند.
از ۴۷ عضو این شورا، ۲۴ کشور به تمدید این دو ماموریت رأی موافق و تنها ۸ کشور رأی مخالف دادند. ۱۵ کشور نیز رأی‌شان ممتنع بود.
چین، کوبا، سودان، ویتنام، اندونزی، الجزایر، بروندی و اریتره به این قطعنامه رأی منفی دادند. بنگلادش، برزیل، هند، مالزی، قطر، آفریقای جنوبی و امارات منتحده عربی نیز جزو کشورهایی بودند که رأی ممتنع دادند.
در قطعنامه این شورا آمده، تمدید ماموریت جاوید رحمان برای “تداوم نظارت بر وضعیت جاری حقوق بشر، از جمله حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی” ضروری است.
شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنین تصمیم گرفت مأموریت کمیته حقیقت‌یاب را تمدید کند تا به آن اجازه دهد کار خود را تکمیل کند، “از جمله با اطمینان از اینکه حجم زیادی از شواهد نقض حقوق بشر مربوط به اعتراضات، به ویژه در مورد زنان و کودکان، به طور کامل وجود دارد و به طور مؤثر مستند، تأیید، تثبیت و حفظ شده است”.
در این قطعنامه همچنین تاکید شده که قضات کمیته حقیقت‌یاب به زمان بیشتری برای بررسی سرکوب معترضان در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ نیاز دارند.
این قطعنامه از ایران می خواهد که با گزارشگر و بازرسان بین المللی به طور کامل همکاری کند و “به آن‌ها اجازه دسترسی بدون مانع به کشور و ارائه تمام اطلاعات لازم” برای انجام وظایف‌شان را بدهد.
جمهوری اسلامی ایران تا کنون به هیچیک از گزارشگران حقوق بشر اجازه ورود به ایران را نداده است.
امکان محاکمه ناقضان حقوق بشر در خارج از ایران
با تمدید ماموریت کمیته حقیقت‌یاب و گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران، این پرسش مطرح است که آیا می‌توان کسانی را که از سوی این نهادها متهم به نقض حقوق بشر می‌شوند در خارج ایران محاکمه کرد؟
پگاه عدالتیان، معاون حزب سبز آلمان در گفت‌وگو با دویچه‌وله این اقدام را بسیار محتمل دانست و با اشاره به محکومیت یک شکنجه‌گر سوریه در دادگاهی در آلمان گفت: «وقتی فاکت‌ها و شواهد خیلی قوی باشند، این احتمال که بتوان از طریق راه‌های حقوقی عواقب را دنبال کرد خیلی زیاد است.»
او همچنین تاکید کرد که دولت آلمان همچنان در حال کار بر روی این است که سپاه پاسداران را در لیست گروه‌های تروریستی بین‌المللی قرار دهد.
عدالتیان همچنین گفت: «مهم است که نه تنها کشورهای به اصطلاح صنعتی بلکه کشورهای جنوبی نیز تلاش کنند تا اطمینان حاصل شود که رژیم ایران به کمیته حقیقت‌یاب اجازه ورود به کشور را بدهد و از بلوکه کردن این کمیته دست می‌کشد.»
پس از سرکوب گسترده اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ در ایران، شورای حقوق بشر سازمان ملل ۲۴ نوامبر سال گذشته در یک جلسه اضطراری با اکثریت آرا قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن از شورا خواسته شده بود تا کمیسیونی مستقل و حقیقت‌یاب برای بررسی موارد نقض حقوق بشر در جریان اعتراضات ایران تشکیل دهد.
نخستین گزارش این کمیته روز جمعه ۱۸ اسفند (۸ مارس) منتشر شد. کمیته حقیقت‌یاب در گزارش اولیه خود به شورای حقوق بشر سازمان ملل، اقدام جمهوری اسلامی در سرکوب اعتراضات زنان را “نقض جدی حقوق بشر” دانسته که مصداق “جنایات علیه بشریت” شمرده می‌شود.
پس از انتشار این گزارش، ۴۳ سازمان حقوق بشری ایران و جهان از شورای حقوق بشر خواستند ماموریت جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران و همچنین ماموریت کمیته بین‌المللی حقیقت‌یاب را تمدید کند.
منبع: دویچه وله