محور مقاومت بیش از ۲۰ گروه را در برمی‌گیرد
ایران در منطقه خاورمیانه یک استثنا محسوب می‌شود؛ ایران شیعه و فارسی زبان در منطقه‌‌‌‌ای قرار گرفته با اکثریت سنی و زبان عربی. امروز ایران به دلیل تحریم‌‌‌‌های غرب در وضعیت خوبی به سر نمی‌‌‌‌برد. با این حال، ایران موفق شده است که قدرت نظامی خود را در پهنه وسیعی از خاورمیانه به نمایش بگذارد. قدرت آن با مراکز سنتی قدرت مانند مصر و عربستان سعودی اگر نگوییم کمتر، برابر است. به گزارش نیویورک‌تایمز اکنون، با شروع جنگ در نوار غزه، گروه‌‌‌‌های مسلحی که ایران در ۴۵ سال گذشته پرورش داده است، به طور همزمان برای اهداف مشابه بسیج شده‌اند: کاهش قدرت اسرائیل و مقابله با نزدیک‌ترین متحدش ایالات متحده.ایران با جست‌وجوی جمعیت‌‌‌‌های شیعه و ارائه آموزش و تسلیح آنها و همکاری با دولت سوریه، تلاش کرده است از موقعیت خارجی خود استفاده کند.

جنگ در سایه بین اسرائیل و ایران طی هفته گذشته آشکار شد؛ زمانی که اسرائیل به محوطه سفارت ایران در سوریه حمله کرد و منجر به جان باختن هفت مستشار نظامی ایرانی شد. این اتفاق، نگرانی‌‌‌‌ها در خصوص درگیری گسترده‌‌‌‌تر را دوباره افزایش داد. ایران قول داده است که تلافی کند، اما محاسبات دشوار است: ایرانی‌‌‌‌ها می‌‌‌‌خواهند از شعله‌‌‌‌ور شدن یک جنگ تمام عیار که ممکن است ایالات متحده را درگیر و بقای ایران را تهدید کند، اجتناب کنند. در مجموع، ایران اکنون بیش از ۲۰ گروه را در خاورمیانه به طور مستقیم یا غیرمستقیم با ترکیبی از کمک‌‌‌‌های تسلیحاتی، آموزشی و مالی حمایت می‌‌‌‌کند. ایالات متحده آنها را به عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی طبقه بندی کرده است و بسیاری از رهبران آنها مانند تهران تحت تحریم قرار گرفته‌‌‌‌اند. در حالی که این جریانات اغلب در کنار هم قرار می‌‌‌‌گیرند و در واقع در بسیاری از اهدافشان با ایران مشترک هستند، اما از منافع کاملا محلی نیز برخوردارند و به استثنای چند مورد، ایران به طور کامل آنها را تحت کنترل ندارد. در اینجا نگاهی به برجسته‌ترین گروه‌‌‌‌های شبه‌‌‌‌نظامی و نیابتی مورد حمایت ایران می‌‌‌‌اندازیم.
حماس

حماس یک متحد نزدیک به شمار می‌‌‌‌رود و موجب پیوند مستقیم تهران با مبارزات فلسطینی‌‌‌‌ها شده است؛ هدفی که در سراسر جهان عرب طنین‌‌‌‌انداز شده است.حماس بر مبارزه چریکی فلسطینی‌‌‌‌ها علیه اسرائیل تسلط دارد و شاخه سیاسی این جریان که در غزه مستقر است، در سال ۲۰۰۷ کنترل آن منطقه را به دست گرفت.

اقدامات اخیر: در ۷ اکتبر، نیروهای حماس از سمت نوار غزه به اسرائیل حمله کردند و به گفته مقامات اسرائیلی، حدود ۱۲۰۰ نفر بر اثر این حمله کشته و بیش از ۲۰۰ نفر گروگان گرفته شدند. حماس از زمان تاسیس خود در سال ۱۹۸۷ حملات متعددی را علیه اسرائیل انجام داده است؛ حماس اغلب با یک گروه شبه‌نظامی دیگر تحت حمایت ایران به نام جهاد اسلامی فلسطین همکاری می‌‌‌‌کند. در سال ۲۰۲۱، این دو گروه در یک دوره ۱۱ روزه ۴۰۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کردند.

چگونه با ایران مرتبط هستند؟: مقامات آمریکایی این باور را ندارند که ایران در شروع حمله حماس نقش داشته یا حتی از قبل در مورد آن مطلع شده است. اما بر اساس گزارش وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۰، حماس و جهاد اسلامی فلسطین جمعا بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در سال از تهران کمک دریافت می‌‌‌‌کنند. این سوای از سلاح و آموزش‌‌‌‌ از سمت ایران است. اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس طی مصاحبه‌‌‌‌ای در سال ۲۰۲۲ گفت که حماس سالانه ۷۰ میلیون دلار دریافت می‌‌‌‌کند. ایران نه تنها به حماس و جهاد اسلامی فلسطین تسلیحات و آموزش ارائه کرده است، بلکه به حماس آموزش داده که سلاح‌‌‌‌های خود را از منابع محلی بسازد و جمع کند. اگرچه حماس و دیگر گروه‌‌‌‌های فلسطینی از شاخه سنی اسلام پیروی می‌‌‌‌کنند و جهت‌‌‌‌گیری سیاسی متفاوتی با ایران دارند، اما در خصومت با اسرائیل و خشم نسبت به میراث استعمار غرب شریک هستند. ارتباط ایران با حماس در اوایل دهه ۱۹۹۰ پس از آنکه اسرائیل صدها فلسطینی از جمله رهبران حماس را مجبور کرد به لبنان بروند، آغاز شد. در لبنان، طرفداران حماس به سرعت با اعضای حزب الله، مسلمانان شیعه‌‌‌‌ای که پیوندهایشان با ایران به خوبی برقرار بود، روابط برقرار کردند. حماس از طریق حزب الله به ایران متصل شد. با این حال، گاهی اوقات، این رابطه از هم گسسته شده است.در جریان بهار عربی سال ۲۰۱۱، حماس از نیروهای ضد دولتی در سوریه حمایت کرد در حالی که ایران از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه حمایت کرد و در سال ۲۰۱۵، حماس به حمایت از عربستان سعودی در برابر نیروهای حوثی در یمن متمایل شد. اما از آن زمان، هم بین رهبری حماس و اسد و هم بین حماس و حوثی‌‌‌‌ها روابط نزدیکی برقرار شده است.

قابلیت‌‌‌‌های نظامی:در بیشتر موارد، حماس به سلاح‌‌‌‌های نسبتا پیچیده مجهز است؛ می‌توان گفت کمیت چیزی را جبران می‌‌‌‌کند که زرادخانه گروه از نظر کیفیت فاقد آن است. قبل از جنگ، حماس هزاران موشک میان‌برد و کوتاه‌برد داشت که می‌توانستند حداقل ۱۲۵ مایل را طی کنند. برخی از آنها می‌توانند از غزه به شهرهای اسرائیلی ایلات و حیفا و همچنین بیت‌المقدس و تل‌آویو برسند. این گروه همچنین دارای تعداد زیادی موشک ضد تانک قابل حمل ساخت روسیه است که به گفته کارشناسان تسلیحاتی، در ماه‌‌‌‌های اخیر از آنها علیه نظامیان اسرائیلی در غزه استفاده کرده است. همچنین دارای پهپادهایی است که از آنها برای حمله به تانک‌‌‌‌ها و پیوندهای ارتباطی اسرائیل استفاده کرده است. در داخل غزه، حماس توانایی ساخت و مونتاژ حداقل برخی از این تسلیحات را با استفاده از قطعاتی از ایران و همچنین چین و روسیه دارد. مشخص نیست که این کشورها آن تجهیزات را تامین کرده‌‌‌‌اند یا از طریق ایران و حزب الله به دست آمده‌‌‌‌اند.
حزب‌‌‌‌الله

حزب‌‌‌‌الله بزرگ‌ترین، قدیمی‌‌‌‌ترین و آموزش دیده‌‌‌‌ترین گروه تحت حمایت ایران در خاورمیانه محسوب می‌شود. حزب الله یک سازمان شیعی است که به قدرت سیاسی و نظامی غالب در لبنان تبدیل شده است. این گروه، دشمن دیرینه اسرائیل، پس از آغاز جنگ غزه در ۷ اکتبر، شروع به افزایش فشار بر مرزهای اسرائیل کرد و حملاتی را در سراسر مرز انجام داد. اسرائیل نیز اقدام به ضدحمله کرد و بسیاری از غیرنظامیان در دو سوی مرز مجبور به ترک خانه‌‌‌‌های خود شده‌‌‌‌اند. طولانی‌‌‌‌ترین درگیری بین حزب‌‌‌‌الله و اسرائیل در سال ۲۰۰۶ بود. این نبرد روشن کرد که نیروهای حزب‌‌‌‌الله چقدر قدرتمند شده‌‌‌‌اند، اما تلفات عمیقی بر لبنانی‌‌‌‌ها وارد کرد و بیش از‌هزار نفر، عمدتا غیرنظامیان، کشته شدند و بیش از ۹۰۰هزار نفر آواره شدند.

نحوه ارتباط با ایران: حزب‌‌‌‌الله حمایت مالی قابل‌توجهی از ایران دریافت می‌‌‌‌کند، هرچند تعیین میزان دقیق آن دشوار است. یکی از مقامات آمریکایی که در سال ۲۰۱۸ مدعی شد که این شامل مبلغ ۷۰۰ میلیون دلار است اما هیچ مدرکی برای این رقم ارائه نکرد. با این حال، حمایت نقدی ایران از حزب‌‌‌‌الله در طول زمان کاهش یافته است که نشان‌‌‌‌دهنده تاثیر تحریم‌‌‌‌های بلندمدت همراه با تحریم‌‌‌‌های شدیدتر اخیر است که به دستور رئیس‌‌‌‌جمهور دونالد ترامپ صادر شد و رئیس‌جمهور بایدن آن را حفظ کرد. ایران با وجود این توانسته است به طرق دیگر از حزب‌الله حمایت کند. برای مثال، نه تنها تسلیحات، بلکه دانش فنی پیشرفته را نیز فراهم می‌‌‌‌کند تا مهندسان حزب‌‌‌‌الله بتوانند سلاح‌‌‌‌های محلی تولید کنند. توانایی تولید سلاح، حزب‌الله را به یکی از شبه‌نظامیان مجهز در خاورمیانه تبدیل کرده است. کارشناسان استراتژی نظامی ایران می‌‌‌‌گویند که تهران، نیروهای حزب الله لبنان را به عنوان خط اول دفاعی خود در صورت حمله اسرائیل به ایران می‌‌‌‌دانند. روابط ایران با حزب‌‌‌‌الله به جنگ داخلی ۱۵ ساله لبنان برمی‌‌‌‌گردد که در سال ۱۹۷۵ آغاز شد. در سال ۱۹۸۰، مسلمانان شیعه لبنان، تا حدی با الهام از ایران، مبارزه مسلحانه‌‌‌‌ای را علیه حضور نظامی اسرائیل در جنوب لبنان آغاز کردند. به گفته تحلیلگران، دلایل زیادی برای کمک ایران به نیروهای نیابتی‌‌‌‌اش در منطقه وجود دارد، اما یکی از مهم‌ترین آنها این بود که چنین اقداماتی، فرصتی را برای تهران فراهم کرد تا خود را به بافت سیاسی خاورمیانه عرب بازگرداند. جنگ با عراق، منجر به قطع ارتباط ایران با بسیاری از کشورهای منطقه و به‌ویژه حاکمان مسلمان سنی که نسبت به رهبران ایران محتاط هستند، شده بود.

قابلیت‌‌‌‌های نظامی: برآوردهای ارتش و کارشناسان تسلیحاتی ایالات متحده نشان می‌‌‌‌دهد زرادخانه حزب الله، در حدود ۱۳۵۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰۰ راکت و موشک را شامل می‌شود. دیگران تخمین می‌‌‌‌زنند که حتی بیش از این است. این موشک‌‌‌‌ها با بردی تا ۲۰۰مایل یا بیشتر، به نیروهای حزب‌‌‌‌الله این امکان را می‌‌‌‌دهد تا به اهدافی در عمق اسرائیل شلیک کنند. تحلیلگران تخمین می‌‌‌‌زنند که در میان این تسلیحات، بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ موشک به تازگی مجهز شده با سیستم‌‌‌‌های هدایت دقیق وجود دارد که می‌توانند برنامه‌ریزی شوند تا در فاصله چند متری اهداف خود فرود آیند. این فناوری عمدتا ایرانی و روسی است، اگرچه گاهی اوقات توسط کارشناسان تسلیحاتی حزب‌‌‌‌الله اصلاح شده است. تحلیلگران نظامی، نیروی رزمی حزب‌‌‌‌الله را منضبط‌‌‌‌تر، آموزش دیده‌‌‌‌تر و سازماندهی‌شده‌‌‌‌تر از اکثر ارتش‌‌‌‌های خاورمیانه ارزیابی می‌‌‌‌کنند. ارتش حزب‌‌‌‌الله از حدود ۳۰هزار سرباز و ۲۰هزار نیروی ذخیره تشکیل شده و به گفته تحلیلگران، این کشور از طریق نقش خود به عنوان یک قدرت سیاسی و ارائه دهنده خدمات اجتماعی در بسیاری از جوامع لبنانی، توانایی جذب و آموزش سریع هزاران سرباز پیاده جدید را دارد.
حوثی‌‌‌‌ها

این شبه‌‌‌‌نظامیان که اخیرا به شبکه متحدان ایران اضافه شده‌‌‌‌اند، به کشتی‌‌‌‌ها در دریای سرخ و خلیج عدن، یک مسیر اصلی کشتیرانی، حمله می‌‌‌‌کنند.حوثی‌‌‌‌ها پس از به دست گرفتن کنترل پایتخت در یمن در سال ۲۰۱۴ به حاکمان واقعی یمن تبدیل شدند. به گفته مقامات آمریکایی، آنها اکنون حدود یک‌سوم این کشور را در اختیار دارند که ۷۰ تا ۸۰‌درصد جمعیت آن را در خود جای داده است.

اقدامات اخیر: حمله حوثی‌‌‌‌ها در ۶ مارس در دریای سرخ به یک کشتی باری منجر به کشته شدن سه ملوان شد و چهار نفر دیگر زخمی شدند؛ همچنین این کشتی باری با پرچم باربادوس آنچنان آسیب دید که غرق شد. سایر حملات حوثی‌‌‌‌ها، کشتی‌‌‌‌های متعلق به بریتانیا و یونان را هدف قرار داده‌‌‌‌اند. به گزارش سرویس تحقیقات کنگره، از زمان آغاز جنگ غزه، حوثی‌‌‌‌ها با ابراز همبستگی با فلسطینی‌‌‌‌های غزه، بیش از ۶۰ حمله موشکی و پهپادی علیه کشتی‌‌‌‌های عبوری از دریای سرخ و خلیج عدن از روز آغاز جنگ در غزه انجام داده‌‌‌‌اند. این حملات بر تجارت در سراسر جهان تاثیر گذاشته است. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، حمل‌ونقل از طریق دریای سرخ و کانال سوئز حداقل ۵۰‌درصد کاهش یافته است. برخی از تحلیلگران صنعت می‌‌‌‌گویند این کاهش نزدیک به ۸۰‌درصد است. بنادر کشورهای مدیترانه جنوبی به شدت خسارات را احساس می‌کنند. موشک‌‌‌‌های حوثی‌‌‌‌ها بندر ایلات در جنوب اسرائیل را نیز هدف قرار داده‌‌‌‌اند. قبل از جنگ، حوثی‌‌‌‌ها به اهدافی در امارات متحده عربی و عربستان سعودی حمله کرده بودند. در بیشتر موارد، حوثی‌‌‌‌ها به جای حمایت مستقیم مالی از ایران، سلاح و آموزش دریافت می‌‌‌‌کنند، اما کارشناسان مدعی هستند ایران برخی از فرآورده‌‌‌‌های نفتی را که قابل فروش هستند نیز در اختیار آنها قرار می‌‌‌‌دهد تا پول نقد مورد نیاز حوثی‌‌‌‌ها تامین شود. در دسامبر ۲۰۲۳، خزانه‌‌‌‌داری آمریکا افراد و مبادلات پولی در ایران، ترکیه و یمن را که در انتقال میلیون‌‌‌‌ها دلار از ایران به حوثی‌‌‌‌ها دست داشتند، تحریم کرد. حوثی‌‌‌‌ها در پایبندی ایران به اسلام شیعی و همچنین ضدیت آن با عربستان سعودی نگاه مشترک دارند. در طول جنگ داخلی یمن، ایران و حزب‌‌‌‌الله به حوثی‌‌‌‌ها کمک کردند تا علیه دولت یمن و حامیان سعودی آن مبارزه کنند.

قابلیت‌‌‌‌های نظامی; برآوردها در مورد نیروی انسانی شبه‌نظامیان حوثی و اندازه زرادخانه آن بسیار متفاوت است. کارشناسان می‌‌‌‌گویند حدود ۲۰هزار جنگجوی آموزش دیده دارد، اما رهبران حوثی در مصاحبه‌‌‌‌ها ادعا کرده‌‌‌‌اند که ۲۰۰هزار جنگجو دارند و سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ تعداد آنها را حدود ۷۵۰۰۰ نفر اعلام کرد.آنچه بر اساس حملات اخیر مشخص شد که حوثی‌‌‌‌ها دارای یگان‌‌‌‌های بسیار آموزش‌‌‌‌دیده در عملیات پهپادهای پیشرفته و همچنین موشک‌‌‌‌های بالستیک ضد کشتی و موشک‌‌‌‌هایی هستند که برای اهداف ثابت در خشکی در نظر گرفته شده‌‌‌‌اند. اکثر موشک‌‌‌‌ها و پهپادهای ضد کشتی توسط کشتی‌‌‌‌های جنگی آمریکا یا بریتانیا رهگیری شده‌‌‌‌اند یا بدون آسیب در دریا سقوط کرده‌‌‌‌اند.البته حوثی‌‌‌‌ها با این هدف اهداف خود را به کرات مورد اصابت قرار داده‌‌‌‌اند تا خطرات و هزینه‌‌‌‌های بیمه را افزایش دهند و این مساله باعث شده بسیاری از کشتیرانان اصلی از مسیر دریای سرخ اجتناب کنند. تردد کانتینری از طریق دریای سرخ ۷۰ تا ۸۰‌درصد کاهش یافته است. این به معنای کاهش قابل‌توجه تجارت در برخی بنادر اروپایی است. غول‌‌‌‌های کشتیرانی اروپایی مرسک، مستقر در دانمارک، و هاپاگ-لوید، مستقر در آلمان، به‌رغم زمان و هزینه اضافی تحویل، بیشتر محموله‌‌‌‌های خود را از اطراف دماغه امید نیک عبور می‌‌‌‌دهند. آن دسته از کشتی‌‌‌‌های شرکت‌هایی که به عبور از دریای سرخ ادامه می‌‌‌‌دهند، در درجه اول برای حفاظت به نیروی دریایی ایالات متحده و اروپا متکی هستند. بر اساس گزارش اخیر آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده و گزارش سازمان ملل، بسیاری از تسلیحات حوثی‌‌‌‌ها یا ایرانی هستند یا تغییراتی نسبت به مدل‌‌‌‌های ایرانی دارند. آنها از موشک‌‌‌‌های بالستیک و کروز برای هدف قرار دادن اهدافی در جنوب اسرائیل در فاصله بیش از ۱۰۰۰ مایلی استفاده کرده‌‌‌‌اند.
گروه‌‌‌‌های مسلح عراقی

ایران نفوذ گسترده‌‌‌‌ای بر همسایه خود دارد؛ یعنی هم در سیاست و هم در خصوص کسب و کار و تجارت، ایران در عراق قدرت زیادی دارد.

نزدیک به ۲۰ سال، عراق بستری برای رشد روزافزون گروه‌‌‌‌های شبه‌نظامی شیعه بوده است. در حالی که آنها کمتر از القاعده یا دولت اسلامی شناخته شده‌‌‌‌اند، به همان اندازه مصمم به حمله به اهداف ایالات متحده بوده‌‌‌‌اند. به طور خاص چهار گروه و جریان در تعدادی از حملات در سال‌‌‌‌های اخیر نقش داشته‌‌‌‌اند که عبارتند از کتائب حزب‌‌‌‌الله، حرکت النجبه، کتائب سید الشهداء و عصائب اهل الحق.

اقدامات اخیر: با شعله‌‌‌‌ور شدن جنگ در غزه در ماه اکتبر، دو گروه از این جریانات شبه‌‌‌‌نظامی عراقی، حملاتی را علیه مواضع آمریکا در عراق انجام دادند. به گفته سخنگوی پنتاگون، کتائب حزب الله و حرکت النجبه ۱۶۶ حمله به تاسیسات نظامی آمریکا در عراق و سوریه داشتند. حملات اولیه منجر به مجروح شدن حدود ۷۰ سرباز شد که بیشتر آنها جراحات نسبتا جزئی داشتند. اما در ۲۸ ژانویه، حمله به یک پایگاه تدارکاتی در مرز اردن و سوریه، باعث کشته شدن سه سرباز آمریکایی و زخمی شدن بیش از ۳۴ نفر شد.

نحوه ارتباط با ایران: ارتباط گروه‌‌‌‌های عراقی با ایران به دو دهه قبل برمی‌‌‌‌گردد و طی سال‌ها تهران به آنها پول، سلاح و آموزش داده است. امروز ایران همچنان قطعات آموزشی و تسلیحاتی و همچنین پشتیبانی فنی و استراتژیک را به آنها ارائه می‌‌‌‌کند. با این حال، گروه‌‌‌‌های شیعه اکنون بخشی از دستگاه امنیتی دولت عراق زیر چتر حشد الشعبی هستند که شامل بیش از ۳۵ گروه مسلح است. دولت عراق حقوق اکثر افراد درجه یک را پوشش می‌‌‌‌دهد. مشخص نیست که آیا ایران حقوق فرماندهان گروه‌‌‌‌ها را تامین می‌کند یا خیر.اما این باور وجود دارد که ایران اهداف گروه‌‌‌‌ها یا زمان حملات آنها را دیکته نمی‌‌‌‌کند، اما در متقاعد کردن آنها به تاخیر در انجام عملیات نقش دارد. این همان چیزی است که پس از حمله مرگبار به پایگاه تدارکاتی ایالات متحده در ژانویه اتفاق افتاد. گزارش شده است که ایران به شدت بر گروه‌‌‌‌ها در عراق فشار وارد کرده است تا حملات خود را به کمپ‌‌‌‌ها و تاسیسات آمریکایی متوقف کنند. گروه‌‌‌‌ها با اکراه موافقت کردند، اگرچه برخی از آنها به انجام حملات گاه به گاه در سوریه و اسرائیل ادامه داده‌‌‌‌اند.

قابلیت‌‌‌‌های نظامی: تحلیلگران تخمین می‌‌‌‌زنند که کتائب حزب‌‌‌‌الله بین ۱۰هزار تا ۳۰هزار جنگنده دارد؛ به گفته فرماندهی مرکزی ایالات متحده، این جریان از پهپادها، راکت‌ها و موشک‌‌‌‌هایی با برد تا حدود ۷۰۰ مایل استفاده می‌‌‌‌کند. با کمک ایران، این گروه توانایی بازسازی موشک‌‌‌‌ها را برای دقیق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر کردن آنها به دست آورده است. همچنین کتائب حزب‌‌‌‌الله دارای انواع پهپادهای تهاجمی از جمله پهپادهایی است که می‌توانند تا ۴۵۰ مایل را طی کنند. در حمله به پایگاه تدارکاتی که منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی شد، از یک پهپاد استفاده شد. حرکات النجبه و کتائب سید الشهداء تعداد سربازان کمتری دارند – تحلیلگران تعداد سربازان آنها را نزدیک به ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ تخمین می‌‌‌‌زنند – اما آنها نیز از سلاح‌‌‌‌های مشابه استفاده می‌‌‌‌کنند.
گروه‌‌‌‌های مسلح سوریه

ایران در هیچ کجا به اندازه سوریه که بیش از یک دهه درگیر جنگ بوده، به یک دولت منطقه‌‌‌‌ای منابع نداده است.تهران منابع خود را به طور گسترده در آنجا گسترش داده و از عناصر مسلح هم در خارج و هم در داخل دولت سوریه حمایت می‌‌‌‌کند.

برخلاف لبنان، جایی که ایران تلاش‌‌‌‌های خود را بر یک نهاد مسلح غیردولتی متمرکز کرده است، در سوریه این حمایت از سوی بازیگران مسلح دولتی و غیردولتی صورت گرفته است. دو گروه نیابتی در سوریه متشکل از مبارزانی هستند که در ایران استخدام شده‌‌‌‌اند و کاملا تحت کنترل نیروی قدس، سرویس نظامی و اطلاعاتی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند. برخی دیگر نیروهای محلی هستند که از مسلمانان شیعه، سنی‌‌‌‌ها یا ترکیبی از مذاهب سنی، شیعه، علوی و مسیحی تشکیل شده‌‌‌‌اند. نحوه ارتباط با ایران: ایران به طرق مختلف به حمایت از رئیس‌جمهور بشار اسد پرداخته است. سپاه پاسداران همچنین حداقل دو گروه شبه‌نظامی را در سوریه مستقر کرده‌‌‌‌ است: تیپ فاطمیون متشکل از پناهجویان افغان و تیپ زینبیون متشکل از پناهجویان پاکستانی. بنا بر گزارش‌‌‌‌ها، آنها حقوق کمتری به سایر نیروهای مسلح دریافت می‌‌‌‌کنند. نفوذ ایران در سوریه درست به بعد از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ بازمی‌گردد؛ زمانی که سوریه از دولت جدید در تهران حمایت کرد، زیرا دیگران از آن فاصله می‌‌‌‌گرفتند. از آن زمان ایران، سوریه را به عنوان یک شریک راهبردی می‌‌‌‌بیند که به آن اجازه دسترسی زمینی به حزب‌‌‌‌‌‌‌‌الله لبنان را می‌‌‌‌دهد.

قابلیت‌‌‌‌های نظامی: سوریه همچنین جایی است که نیروهای تحت حمایت ایران تسلیحاتی را بازسازی، تولید و ذخیره می‌‌‌‌کنند و سپس ایران آن را بین گروه‌‌‌‌های مسلح در سوریه و اطراف منطقه، به‌ویژه حزب‌‌‌‌الله، توزیع می‌‌‌‌کند. بر اساس گزارش‌‌‌‌های دفاعی و اطلاعاتی اسرائیل، طی ۱۲ تا ۱۵ سال گذشته، به دستور ایران، دولت سوریه برخی از تاسیسات تسلیحاتی خود را در مراکز تولیدی برای تقویت موشک‌‌‌‌ها و موشک‌‌‌‌های میان‌‌‌‌برد با سیستم‌‌‌‌های هدایت دقیق، تغییر داده است.