ایلنا: استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در کدام قانون برنامه آمده که مشکل اساسی امروز ایران ساخت ورزشگاه است؟ البته گفته می شود این طرح با مشارکت چینی ها ساخته می شود، در حالی که ایران در ۱۰ سال گذشته رتبه ۲ تا ۷ پرتعداد ترین دانش آموختگان دنیا را داشته است و حالا که می خواهد سازه ای عظیم بسازد، باید چینی ها این پروژه را انجام دهند؟ وقتی با بحران های اقتصادی مواجهیم، ساخت چنین سازه ای از چه روی در اولویت است؟ چطور در تعیین دستمزد کارگر و کارمند، با بحران مالی رو‌برو هستیم، اما در ساخت سازه هایی مانند ورزشگاه و شهر بازی، این بحران را نداریم؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، فرشاد مؤمنی، اقتصادد دان و استاد دانشگاه، در نشست مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد با تمرکز بر موضوع برنامه و بودجه گفت: برنامه و بودجه حیاتی ترین و سرنوشت سازترین اسناد منتشر شده از سوی هر حکومتی هستند و اهمال در این اسناد، چشم انداز اقتصاد، جامعه، مردم، مشروعیت حکومت و تمامیت ارضی کشور را شکننده و آسیب پذیر می کند. در اقتصاد سیاسی، عبارات تکان دهنده ای وجود دارد: وقتی می گویند مالیۀ حکومتۀ خودِ حکومت است، یعنی این سند، ماهیت حکومت را نشان می دهد و گویای آن است که شعار و عمل حکومت تا چه اندازه همخوانی دارد.
مؤمنی تصریح کرد: بودجه، عریان ترین سندی است که رابطه واقعی موجود میان حکومت و مردم را به نمایش می‌گذارد. بودجه بر اساس قانون باید صرف امنیت، آموزش، سلامت، تغذیه و مسکن مردم شود. به همین دلیل است که می گویند، بودجۀ هر دولت، نشان دهندۀ میزان چسبندگی مردم با حکومت است و گویای آن است که حکومت مرکزی چه رابطۀ جدی با مناطق مرزی دارد. در ایران با ۱۵ منطقۀ مرزی، بودجه تنها یک سند دخل و خرج نیست، بلکه سندی تعیین کننده است. نبود چسبندگی کافی میان مردم با حکومت، به رقبای داخلی و خارجی، انگیزۀ فعالیت می دهد.
این اقتصاد دان اظهار کرد: حتی عالی ترین سطوح حکومتی بر نظام بودجه ریزی کنونی نقد وارد می دانند، در این شرایط، باید دید چه نیروهایی در کار است که علیه هر کوششی اصلاحی برای نظام مقاومت می کند. قابل ذکر است که از آغازِ امکان یافتن بودجه ریزی مبتنی بر تصویب پارلمان تا امروز، خشن ترین و فاجعه بار ترین مقاومت ها برای جلوگیری از اصلاح نظام بودجه ریزی در ایران از سوی قدرت های بزرگ خارجی صورت گرفته است.
رئیس مؤسسه دین و اقتصاد خاطرنشان کرد: مسأله بودجه ریزی و اصلاح آن، باید جدی گرفته شود، این نیروهای ضد اصلاحی چه کسانی هستند که می توانند بر قدرت رسمی ایران اعمال اراده کنند؟ اصلاح نظام بودجه ریزی منافع ملت، مشروعیت حکومت و آبروی کشور را تضمین می کند و اگر نهادهای نظارتی با کیفیت داشته باشیم، باید با مقاومت در برابر اصلاحات، برخورد کنند. در این میان زیان بینندۀ بزرگ پنهان کاری مردم و دولت و کشور هستند و رانت خوا رها و ربا خوارها و دلال ها هستند که از این موضوع سود می برند.
وی ادامه ادامه داد: وقتی گزارش تفریغ بودجه شرکت های دولتی داده شد، همه چیزی که انتشار عمومی پیدا کرد، کمتر از دو صفحه بود، اما همین دو صفحه نشان می داد که سیاست زدگی حاکم بر ساختار سیاسی ایران چه فاجعه ای در بدنۀ کارشناسی حکومت پدیدار کرده است.
این کارشناس اقتصادی افزود: اگر یک بار بر بودجه شرکت های دولتی تمرکز شود، می توان فهمید چند شرکت از این نوع به واقع زیانده هستند. تمام این گزارش، نه اینکه دروغ باشد، اما با حساب و کتاب گزینش شده و بخش های بی اهمیت، واقعیت را بیان می کند.
مؤمنی در ادامه گفت: گزارش مرکز آمار ایران گویای این است که دولت در ۱۱ زمینه به تورم شدت بخشیده است، اگر فضا باز و نقد پذیرانه باشد، علاوه برگزارش های مطلوب دولت، گزارش های دیگر هم به این نهاد می رسد. این بودجه و برنامه، از بیخ و بن شکل مناسکی پیدا کرده و تنها تظاهر به انتشار گزارش می شود، وگرنه چطور می شود که گفته شود از کل برنامه ششم توسعه، ۹ درصد آن محقق شده و هیچ کس به این امر اعتراضی نکند؟ این چه شیوۀ نظارتی است؟
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، یادآور شد: دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه ۱۴۰۱ وظیفه قانونی را برحسب اظهارات مقامات انجام و آن را تحویل مجلس داده و هیأت رئیسۀ مجلس باید پاسخ دهد که چرا تاکنون برای قرائت دیوان محاسبات از تفریغ بودجه، اجازه صادر نکرده است؟ آیین نامه داخلی مجلس می گوید که یک ماه پس از ارائۀ دیوان، گزارش تفریغ باید در صحن علنی خوانده شود، الان ۴ ماه است که گزارش ارائه شده، اما خوانده نشده است، و از زمانی که مجلس دهم سر کار آمده، قرائت تفریغ بودجه شرکت های دولتی در مجلس، متوقف شده است.
مؤمنی در ادامه از ساخت ورزشگاه جدید برای کشور در وضعیت اقتصادی کنونی انتقاد کرد و گفت: گفته شد که ورزشگاهی بزرگ برای کشور ساخته می‌شود. در کدام قانون برنامه آمده است که مشکل اساسی امروز ایران ساخت ورزشگاه است؟ و البته گفته می شود، این طرح با مشارکت چینی ها ساخته می شود، در حالی که ایران در ۱۰ سال گذشته، رتبۀ ۲ تا ۷ پرتعداد ترین دانش آموختگان دنیا را داشته است، حالا که می خواهد سازه ای عظیم بسازد، باید چینی ها این پروژه را انجام دهند؟ وقتی با بحران هایی اقتصادی مواجهیم، ساخت چنین سازه ای از چه روی در اولویت است؟ چطور در تعیین دستمزد کارگر و کارمند با بحران مالی رو‌برو هستیم، اما در ساخت سازه هایی مانند ورزشگاه و شه ربازی این بحران را نداریم؟
وی در نهایت بیان کرد: با پشت کردن به علم و قانون و برنامه، ساختار قدرت در ایران مبتلا به بیماری خطرناکی شده و به مرحله خودتخریبی وارد شده است؛ بالاترین سطح خودتخریبی این است که در حیاتی ترین عرصه های سرنوشت ساز برای اقتصاد کشور از حکومت به دست خود آن، حاکمیت زدایی می شود. بنابراین، ما به برنامه و بودجه با کیفیت نیاز داریم.