10 خرداد 1393- توضیح انقلاب اسلامی : متنی که در زیر می خوانید گفتگوی محمد رضا پهلوی با خبرنگاران امریکایی در حضور هانری کیسینجر است که در سال 1355 صورت گرفته است. مصاحبه طولانی است و بخش اول آن مربوط به مسئله خرید اسلحه از سوی رژیم شاه و سیاست اتمی ایران می باشد که از نظر خوانندگان می گذرانیم. در زمینه اسلحه، شاه بعنوان کشوری که نیاز به اسلحه دارد درخواست 3 برابر کردن خرید اسلحه را از امریکا می کند. یکی از نگرانی هایی که ابراز می شده این است که اگر نظام تغییر بکند اسلحه ها بدست که خواهد افتاد. در زمینه اتمی جالب است که مسئله ای که امروز در باره آن بحث است در 38 سال پیش نیز بنوعی دیگر مطرح بوده است. شاه بنام تولید انرژی هسته ای خواستار برنامه ای بزرگ بود که سعی می کرد برای دفاع از آن به غربی ها تضمین بدهد. از جمله می بینیم که همان موقع نیز در باره بازفراآوری سوخت راکتورهای هسته ای سئوال مطرح می شده است زیرا با بازرفراآوری می توان از سوخت اتمی، پلوتونیوم بدست آورد و بکار ساختن بمب از آن استفاده کرد. نکته جالب اینجاست که شاه به نفت بعنوان کالایی برای وادرات اسلحه یاد می کند و از سوی دیگر سعی در تولید انرژی از طریق ساختن 10 راکنور اتمی در ایران را داشت. استبداد، شاه و شیخ نمی شناسد و قوانین خود را دارد….
کنفرانس مطبوعاتی شاه ایران و هانری کیسینجر- نوشهر-ایران
یادداشت: این نوشته می تواند در دسترس مطبوعات قرار گیرد، اما نمی تواند انتشار پیدا کند. بجز جوابهای وزیر امور خارجه [کیسینجر]. نوشته زیر ترجمه کلمه به کلمه یک کنفرانس مطبوعاتی است که اعلیحضرت شاهنشاه و وزیر امور خارجه کیسینجر با عده ای از نمایندگان مطبوعات امریکایی بعد از ظهر داشته اند.
سئوال : با تشکر از شما که ما را بحضور پذیرفتید ما خوشحالیم که شما ما را برای یک مباحثه در باره روابط ایران و امریکا بحضور پذیرفته اید و از پذیرایی که در کشورتان از ما بعمل آمده است خوشحال و سپاسگزاریم. اولین سئوال اینکه دوست دارم از شما اعلیحضرت بکنم مربوط می شود به فروش اسلحه امریکا به ایران. همانطور که مستحضر هستید در اوائل این هفته سنا گزارشی را منتشر کرده است که نسبت به جنبه های مختلف برنامه فروش اسلحه به ایران کاملا اعتراضی است. خصوصا گزارش حاکی از آنست که ایران بیش از آنچه توانایی جذب اسلحه دارد اسلحه خریده است و این برنامه خوب مدیریت نشده است و خارج از کنترل است. خوشحال می شوم که پاسخ شما را نسبت به ایرادات بشنوم.
شاه : تا آنجا که من خبر دارم ما بسادگی و حتی خیلی ساده توانائی جذب تمامی این اسلحه ها را داریم. همچنین توانائی جذب تسلیحاتی که در آینده خواهیم خرید را نیز داریم. شاید در ابتدای خرید ما مجبور شویم چند نفر کارشناس غیرنظامی را از کمپانی های سازنده این تسلیحات مثل گرومن یا بل کمپانی هلی کوپتر و غیره استخدام کنیم. اما به تعداد نظامی های امریکایی که در اینجا با ما همکاری می کنند به تعداد کارمندان در سال گذشته بهیجوجه افزوده نشده است. تا آنجا که من اطلاع دارم.
سئوال: اما این گزارش تائید بر این دارد که یک همچون برنامه تسلیحاتی احتیاج به حجم زیادی از نگهداری و حفاظت دائم دارد و پیش بینی می کند که تا سال 1980 ،نیاز به حضور 50 هزار کارشناس امریکائی در ایران دارد. این موضوع برای امریکا نگران کننده است. ایا ایران قصد دارد در منطقه وارد یک درگیری شود؟
شاه: قبل از هر چیز من فکر می کنم عددی که شما می گوئید زیاد صحیح نباشد. این عدد می تواند از طرف امریکائی ها و یا ایرانیان مقیم واشنگتن به شما داده شده باشد. احتمالا خیلی کمتر است و آنچه آنها می گویند احتمالا مردان و زنان و کودکان آنها را نیز در بر می گیرد. اما من در جواب یک سئوال از شما دارم. ایا امریکا و یا دنیای غیرکمونیست حاضر است ایران را از دست دهد؟ شما چه خواهید کرد اگر ایران روزی در خطر از هم پاشیدگی قرار گیرد. آیا شما انتخاب دیگری دارید؟
آقای کیسینجر: اعلیحضرت من هم به این باورم و نفهمیدم که این عدد بکار برده شده شامل کارکنان غیرنظامی در پروژه های غیر نظامی و نه در پروژه های نظامی، نیز می شود؟
شاه : این حقیقت دارد و من فکر می کنم که مهم باشد تذکر داده شود.
سئوال: وقتی شما سئوال را به این شکل طرح می کنید آیا بدین ترتیب سئوالات مشروع می شوند و به این موضوع می رسیم که 25 ، 30 یا 50 هزار امریکای در ایران هستند و داشتن تمام تسلیحات پیشرفته خریداری شده از سوی شما یا از هم پاشیدگی ایران؟ آیا بین این دو افراط است؟ صحیح است؟
شاه: قبل از هر چیز این تعداد صحیح نیست. این مسلما یک امر واقع است. دوما من فکر میکنم که شما به سیاست حمایت از دوستانتان که پول خودشان را خرج می کنند و حاضرند خون خودشان را نیز برای منافع کشورشان بدهند، ادامه نمی دهید. و این حتمی است. ولی اینها در اصل در منافع کشورهایی است که غیر کمونیست نامبرده می شوند. آیا شما آلترناتیو دیگری دارید؟ آیا به جز اتم و یا هولوکوست و یا ویتنام چیزدیگری در دست دارید؟
سئوال: اعلیحضرت دلیل سئوال من اینست که آیا مقدار تسلیحاتی که شما خریده اید برای ایران لازم است؟
شاه: بله می فهمم.
سئوال: سئوال اینست که خطر کجاست؟ بیاد دارم که دفعه قبل که اینجا بودیم شما از شوروی صحبت کردید، آیا خطرهای دیگری در 18 ماه گذشته بیشتر شده است!
شاه: صحبت اینجاست که من نمی توانم از هیچ کشور خارجی نام ببرم. صحبت از دفاع از کشور است. ایا شما توجه دارید که بعضی از کشورهائی که با ما هم مرز هستند و کمتر از یک سوم جمعیت ما جمعیت دارند همانقدر هرکرافت و تانک دارند که ما داریم.
من می خواهم بشما بگویم که ما کمتر از یک سوم آنچه که باید داشته باشیم اسلحه داریم. توجه داشته باشید که از اطراف ما M16، M23 یا M25 هواپیما در پروازند.
سئوال: تا چه اندازه تکنسین های غیر نظامی که شما از کمپانی های گروlم یا لاک هید به استخدام درآورده اید در عمل مزدور شما هستند و شما فکر می کنید برای کاربرد تسلیحات خریداری شده، لازم هستند؟
شاه: آنها بهیچوجه مزدور نیستند. آنها می توانند هر وقت اراده کنند ایران را ترک کنند. یکی از شرایط استخدام آنها این است که اگر ما وارد جنگی شدیم آنها مجبور نیستند هیچگونه سرویسی بما بدهند.
سئوال: ایا این یکی از شرایط قرارداد آنهاست؟
شاه: این یکی از شرایط قرارداد یا یک تفاهم بین ما و آنهاست.
سئوال: ولی آنها می توانند در موقیعت گروگان قرار گیرند اگر کشوری فرضی که من از آن حرف می زنم وارد جنگ شود. فشار بر امریکایی ها بالا می رود و مایه نگرانی امنیت شان می شود.
شاه: گروگان به چه معنا. اگر کشور من کاملا اشغال شده باشد پس 34 میلیون ایرانی هم گروگان خواهند شد و من نمی دانم که مردم شما گروگان گرفته خواهند شد یا نه. اگر شما روابط عادی سیاسی با نیروهای اشغالگر داشته باشید آنها نمی توانند آمریکاییها را به گروگان بگیرند.
سئوال: اعلیحضرت آیا شما نگران گرایش سیاسی ای در آمریکا هستید که چنین گزارشی از کمیته روابط خارجی سنا صادر کند؟
شاه: گزارش آنقدر بد نیست که بعضی ها می خواهند غیر سری باشد. صحبت اینست که آیا ما یک کشور مستقل هستیم؟ ما نگران دفاع از کشورمان هستیم همانطور که شما، همانطور که روسها، فرانسوی ها، آلمانی ها و غیره. اجازه بدهید این را بشما بگویم تا 10 یا 12 سال ما آنچه فرانسه یا آلمان یا انگلیس امروز هستند خواهیم شد. بنابراین ما همان حقوق اساسی را خواهیم داشت که شما دارید که از کشومان دفاع کنیم.
ما تنها خودمان قاضی خودمان هستیم که بتوانیم تشخیص بدهیم که به چه چیز احتیاج داریم یا نه. اگر چیزهایی که احتیاج داریم در دستمان قرار بدهید، بسیار خوب. ما بسیار خوشحال خواهیم شد. و از شما خیلی خیلی راضی خواهیم بود. با روابط خوبی که سالهای دراز با شما داریم ما بشما اعتماد می کنیم. اگر منابع شما برای ما حاضر نیستند، منابع دیگری در جهان وجود دارند. پس صبر کنید تا ما برویم از آنها خرید کنیم.
سئوال: اعلاحضرت، شما چند دقیقه قبل اشاره کردید که شما سالهای درازی هست به سه برابر تسلیحاتی که الان در اختیار دارید، احتیاج داشته اید. آیا من جواب شما را درست فهمیده ام؟
شاه: من گفتم شما اگر از من بپرسید که آیا به این حجم از تسلیحات نیاز دارید، جواب من آری است، چونکه کشورهایی که یک سوم ما جمعیت و وسعت دارند، تقریبا همانقدر تجهیزات دارند.
سئوال: شما می گویید که یک سوم آنچه را که احتیاج دارید، دارید؟ ایا واقعا نظرتان کاملا همین است.
شاه: اگر شما می خواهید مقایسه ای نسبت به تعداد افراد بکنید. بله
سئوال: اعلاحضرت برنامه شما برای خرید کالا با کالا، نفت به ازا اسلحه که برنامه آنرا دارید چیست. آیا موضوع همین امروز هم برای شما اهمیت حیاتی دارد؟
شاه: براستی همینطور است. نفت برای ما وسیله ای برای تهیه کالا شده است. ما نفت می فرشیم و با آن کالا می خریم. چرا که نه.
سئوال: آیا شما برای این معامله به مشکل برخورد کرده اید؟
شاه: نمی توانم بگویم با مشکل برخورد کرده ایم اما گفتگوها ادامه دارند.
سئوال: آیا شما برای تحقق اینکار حمایت ایالت متحده را دارید؟
شاه: آنها در این مسئله دخالت ندارند. دولت آمریکا وارد این قضیه نشده است. این خصوصی است.
سئوال: ولی همیشه این امکان وجود دارد که کنگره آمریکا این معامله برایش جالب شود و به دنبال این باشد که در اینکار دخالت کند. بنابراین من فکر نمی کنم که می شود گفت دولت آمریکا در اینکار دخالت نمی کند.
شاه: خواهیم دید. اولا در حیطه امور حقوقی شما که اقتصاد آزاد خوانده می شود نیست که دولت امریکا در اینکار دخالت کند. اما اگر بکند، خواهیم دید که به چه طریق کنگره اینکار را خواهد کرد. و دولت آمریکا به چه طریق عکس العمل نشان خواهد داد. اگر این دخالت رضایت ما را جلب کند، چه بهتر و گرنه دوباره تکرار می کنم ما انتخاب زیادی داریم.
سئوال: آیا شما این احساس را دارید که این معامله پایان موفق خواهد داشت و شما می توانید آنرا کامل کنید؟ در همچون معامله ای قیمت چگونه تعیین می شود؟
شاه: مسلما قیمت، فیمت اعلام شده خواهد بود.
سئوال: شما می خواهید در یک معامله پا به پای فیمت اعلام شده را بخواهید؟
شاه: ما نمی توانیم کار دیگری بکنیم.
سئوال: ایا این خطر وجود دارد که امریکا بیش از پیش در ایران بخاطر برنامه های نظامی دخالت کند؟
شاه: این چیزی است که مردم خود شما باید به آن جواب دهند. سئوال من دو مرتبه همین است. ایا آمریکا و بقیه جهان آزاد حاضر است ایران را که یک کشور آزاد می باشد، از دست بدهد؟
سئوال: اعلاحضرت آیا دولت شما تسلیحاتی به افریقا جنوبی و یا رودزیا تا کنون داده، فرستاده و یا فروخته است؟
شاه: من وقتی این موضوع را در یک روزنامه امریکایی خواندم بسیار تعجب کردم. نمیدانم چگونه آنها این داستان را ساخته اند. این کاملا بی اساس است و حقیقت ندارد. ثانیا اساس سیاست ما در افریقا، حکومت اکثریت است. همه کس از آن اطلاع دارد و ما این موضوع را بطور رسمی اظهار داشته ایم. بنابراین چطور آنها همچون داستانی را ساخته اند، من از این موضوع خیلی متعجب شدم. یک داستان ساختگی صرف است.
سئوال: اعلاحضرات می توانید راجع به برنامه انرژی هسته ای و خواست شما برای خرید 8 راکتور از ایالت متحده صحبت کنید؟ و خصوصا مسئله مهمی که با ایالت متحده امریکا در باره امنیت و نگهداری و بازفراآوری سوخت آن دارید، توضیح دهید.
شاه: بله، 8 تا 10 تای که باید راجع به آنها صحبت شود. حداکثر برنامه ما بین 23 تا 25000 مگاوات برق از انرژی اتمی است. ما یکی از امضا کنندگان قرارداد NPT هستیم. و قصد داریم به آن متعهد باشیم چون بهیچوجه برنامه اتمی شدن نظامی نداریم، بهیچوجه. ما در هر برنامه ای که در جهان برای جلوگیری شدن از گسترش بمب اتمی در هر کشوری باشد شرکت خواهیم کرد. این واقعا دیوانگی است اگر تعداد زیادی از کشورها بخواهند صاحب دو و یا 3 بمب کوچک شوند. بنابراین ما موافقیم اگر یک کارخانه بازفراآوری در منطقه لازم باشد، چند میلیتی باشد. این باعث رضایت ماست.
سئوال: اما راجع به تضمینات دیگر چه؟ که مطمئن باشیم سوخت بازفرآوری و پلوتونیم تبدیل به اسلحه اتمی نشود؟
شاه: خب، گرچه ما یکی از امضاکنندگان معاهده NPT هستیم ولی هر تضمینی که باید داده شود، اگر تجاوز به حاکمیت ملی و حقوق ملی نباشد، ما بسادگی به آن رضایت خواهیم داد.
سئوال: این به این معنی است که همه چیز برای یک توافق اتمی آماده است و می تواند بکار بیفتد؟ من اطلاع یافتم که یک تاخیری به علت مسئله چند ملیتی بودن استفاده از کارخانه بازفراآوری سوخت هسته ای وجود دارد می توانیم منتظر یک توافق سریع باشیم؟
شاه: من واقعا مطمئن نیستم که این دلیلش است. برای اینکه معامله راجع به کارخانه بازفراآوری سوخت صحبت نمی کند. معامله فقط به غنی سازی اورانیوم اشاره دارد. من فکر می کنم باید دو موضوع را از هم جدا کرد.
سئوال: آیا این بدین معناست که معامله نزدیک به پایان است؟
شاه: من نمی توانم این را بگویم چون فکر می کنم فردا مذاکرات شروع خواهند شد. [کسینجر: این صحت دارد].
سئوال: اعلاحضرت میزان ضمانتی که گذشتن از آن مرز فکر کنید تجاوز به حاکمیت ملی شماست چقدر است؟
شاه: هر چیزی که از کشوری خواسته می شود اگر بر اساس اصول بین الملل باشد، ما با آن موافق هستیم. چطور می شود که شما فقط برای مثال کشور ما را انتخاب کرده اید و از ما می خواهید این ضمانتها را به شما بدهیم در صورتیکه ما قبلا معاهده NPT را امضا کرده ایم. اما هر خواسته ای که تجاوز به حاکمیت ملی ما نباشد ما با رقبت آن را خواهیم پذیرفت. چرا که نه.
سئوال: ایا الان موانع خاصی وجود دارند؟
شاه: خب، بگذارید ببینم دور بعد مذاکرات من و شما چه نتیجه خواهند داد. می دانم پیشرفتهایی حاصل شده است بگذارید ببینم دور آخر مذاکرات چه میشود و بعد نظر جدید راجع موضوع خواهیم داشت.
سئوال: آیا می توانم بطور مختصر به معامله پایاپای برگردم؟ آیا ایران بطور مستقیم و یا غیر مستقیم تخفیفی در قیمت نفت خواهد داد که بتواند قیمت برای کمپانی های امریکایی جالب باشد؟
شاه: اولا که ما خودمان در این معامله پایاپای دخالت نداریم. ما پول قرض می دهیم به کشورها برای کمک به آنها و این یک واقعیت است. ما خودمان را خیلی متعهد کرده ایم به کشورهای مصر، هند و دیگر کشورهای افریقایی و از صمیم قلب به آنها کمک می کنیم. و برای اینکه به تعهدات خود جامع عمل بپوشانیم شاید مجبور شویم خودمان برویم و پول قرض کنیم. ما اینکار را با خوشحالی و رضایت خواهیم کرد. چون میدانم که ظرف سالهای آینده، می توانیم ثروتهای هنگفت بدست آوریم که هم برای ما و هم دوستانمان کافی خواهد بود. ولی فعلا اینقدر بی پول نشده ایم که مجبور شویم هر قیمتی را با شانتاژ بپردازیم اما اینقدر هم پولدار نیستیم که هر قیمتی را متحمل شویم.
سئوال: شما فکر می کنید که کمبود ذخیره برای جلب کمپانی های امریکایی کافی است که قیمت ها سودآور نباشند؟
شاه: مطمئنا. و همینطور منبع مطمئنی خواهد بود. می دانید کشور من هیچگاه در هیچ تحریمی شرکت نداشته است.
سئوال: با توجه به تجربه ایالت متحده امریکا در انگولا و ویتنام، نگران این نیستید که امریکا به تعهدات خود در سایر نقاط دنیا بدون توجه به امنیت بین المللی بپردازد؟ اصلا آیا نگران هستید شما روزی در موقعیتی سخت قرار بگیرید و ایالت متحده امریکا نتواند انطور که شما انتظار دارید به شما کمک کند.
شاه: من اینطور فکر نمی کنم، من به خود شخصا اجازه نمی دهم حتی یک لحظه شک کنم. بدینخاطر که امریکا تعهدی دارد و یا خیر. و یا برای اینکه شما امکان آن را دارید که اینکار را بکنید یا نه. بلکه به مثابه امریکا و دوست، تا به امروز دوستی خود را با کشور شما ستایش کرده ایم.
سئوال: وقتی به مبارزات سیاسی در امریکا نگاه می کنید برای اینده آن چه پیش بینی می کنید. آیا اگر دولت عوض شود تغییری در سایت خارجی امریکا بوجود می آید؟
شاه: مطمئنا این یک سئوال نیست که برای یک خارجی راحت باشد بدان جواب دهد. اما من شک نمی کنم که یک قدرت بزرگ بتواند دو یا سه و یا 4 و 5 سیاست متفاوت داشته داشت. برای اینکه مسئولیتها خیلی بزرگ هستند. واین سیاستها طی سالهای دراز گذاشته شده و توسعه پیدا کرده است و پایه این سیاستها آنقدر مشروع، عمیق و عاقلانه است که تغییر آنها به مثابه تغییر کامل چهارچوب فکری و ذهنی امریکاست. این می تواند نتایج غیرقابل پیش بینی و مهمی بوجود آورد. من اگر به این موضوع فکر کنم حتی بخود می لرزم.
سئوال: آیا فکر می کنید طرح یک مذاکرات در خاورمیانه در آینده نزدیک وجود خواهد داشت؟
شاه: بله و نه. بستگی دارد که اوضاع چگونه پیش برود . امیدوارم، ظاهرا مذاکرات صلح وجود خواهد داشت. چون تا به امروز سیاست ما این بوده که با مذاکرات صلح بر اساس قطعنامه های 242 و 338 سازمان ملل متحد اوضاع بهبود یابد. بنابراین من همیشه امیدوارم و برای موفقیت آن کار و تلاش می کنم. اما این موضوع به خیلی چیزها بستگی دارد. به حوادث کوچک در اینجا و آنجا. من نمی توانم مطمئن باشم ولی در هر حال، این آرزوی من است.
قسمت دوم این گزارش در روزهای آینده منتشر میشود