خبرگزاری هرانا: آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی فروردین ماه ۱۴۰۳ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش، تصویری گسترده و تکان‌دهنده از نقض حقوق بشر در ابعاد مختلف ارائه می‌دهد. از اجرای حکم اعدام تا نقض آزادی‌های فردی و اجتماعی، از خشونت نظامی و قضایی تا مشکلات کارگری و اعتراضات، همگی نشان‌دهنده چالش‌های جدی در زمینه رعایت حقوق بشر در ایران هستند. این گزارش همچنین بر میزان بالای اعدام‌ها، بازداشت‌ها و محکومیت‌های سنگین بر اساس اتهامات مختلف تاکید دارد و نشان می‌دهد که این رویدادها در سراسر کشور گسترده‌اند.
خلاصه اجرایی:
در طول فروردین ۱۴۰۳، شاهد گستره‌ای از نقض‌های حقوق بشر در سراسر ایران بودیم. با ارزیابی‌های دقیق و گزارش‌های دریافتی، مجموعاً صدها مورد نقض حقوق بشر شناسایی و ثبت شده است که شامل نقض حقوق زندانیان، آزادی بیان، حق تحصیل، حقوق کودک، خشونت‌های خانگی، خشونت مبتنی بر جنسیت، بهداشت و محیط زیست، حقوق کار، و خشونت نظامی و قضایی میشود.
یافته‌های کلیدی این گزارش عبارت‌اند از:
⚫️ اجرای حکم اعدام در مواردی که فرآیندهای عدالتی منصفانه رعایت نشده است.
⚫️ سرکوب گسترده آزادی بیان و بازداشت‌های خودسرانه.
⚫️ نقض گسترده حق تحصیل از طریق تعلیق دانشجویان.
⚫️ خودکشی‌های ناشی از فشار و ناامیدی در بین کودکان و نوجوانان.
⚫️ افزایش نگران‌کننده قتل‌های ناموسی و خشونت علیه زنان.
⚫️ تداوم نقض حقوق کار و شرایط کاری ناعادلانه.
⚫️ استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای انتظامی و امنیتی
دوره گزارش‌دهی این گزارش ماه فروردین ۱۴۰۳ است و تعداد کل موارد نقض گزارش شده بیانگر یک وضعیت نگران‌کننده و فوریت برای توجه جامعه بین‌المللی و دولت ایران به این مسائل است.
مقدمه:
هدف از تهیه و انتشار این گزارش، افزایش آگاهی و فراهم آوردن شواهد مستدل برای تاثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات ملی و بین‌المللی به منظور مقابله با نقض حقوق بشر در ایران است. مجموعه فعالان حقوق بشر بر این باور است که نظارت دقیق و مستمر بر وضعیت حقوق بشر و انتشار گزارش‌هایی از این دست، زمینه‌ساز ایجاد تغییر و پاسخگویی در برابر نقض‌های رخ داده است. از این رو، ما بر اهمیت اطلاع‌رسانی مستقل و دقیق تاکید داریم تا از طریق آگاهی‌بخشی و فشارهای بین‌المللی، شاهد بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران باشیم.
تحلیل تفصیلی نقض [حقوق] بشر:
حق حیات (اعدام):
تعریف اجمالی: حق اساسی هر فرد برای داشتن زندگی، بدون تهدید به مرگ به دست دیگران یا دولت. این حق شامل حمایت از افراد در برابر اعمالی است که می‌تواند منجر به مرگ غیرقانونی شود، از جمله قتل عمد، مرگ‌های ناشی از نادیده گرفتن معیارهای ایمنی، و اعدام‌های بدون دادرسی منصفانه است.
گزارش تخلفات: هرانا در فروردین۱۴۰۳، ۲۴ مورد را ثبت کرد که شامل ۲۰ اجرای حکم و ۱۵ محکومیت و تایید حکم اعدام است.
نمونه‌ها:
🔲 روز دوشنبه ششم فروردین ماه، حکم یک زندانی که پیشتر از بابت اتهامات مرتبط با جرائم مواد مخدر به اعدام محکوم شده بود، در زندان تبریز به اجرا در آمد.
🔲 فرمانده سابق نیروی انتظامی بندر انزلی به اتهام قتل مهران سماک، از کشته شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، توسط دادگاه نظامی یک قزوین به اعدام محکوم شد. پیشتر حکم اعدام این متهم توسط دیوان عالی کشور نقض و پرونده وی جهت رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض ارسال شده بود.
🔲 یک زندانی زن در تهران از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم و این حکم در دیوان عالی کشور تایید شد. همزمان یک زندانی دیگر در این شهر به اعدام محکوم شد.
تأثیر: نقض حق حیات می‌تواند پیامدهای ویرانگری برای جامعه داشته باشد، از جمله ایجاد حس ناامنی و بی‌ثباتی. این نقض‌ها می‌توانند به فرهنگ خشونت دامن بزنند و اعتماد عمومی به دستگاه‌های حکومتی و قضایی را کاهش دهند. هنگامی که حق حیات تضمین نمی‌شود، افراد ممکن است در سایه هراس از بهره برداری از حقوق دیگر خود خودداری کنند.
آزادی اندیشه و بیان:
آزادی بیان: حق ابراز آزادانه اندیشه و عقاید از طریق گفتار، نوشتار و سایر اشکال ارتباط بدون ترس از انتقام یا مجازات قانونی است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۹۴ مورد نقص آزادی بیان را ثبت کرد که شامل ۴۹ مورد بازداشت، ۲۱ مورد اجرای حکم حبس، صدور ۱۱۹۰ ماه حبس، ۱۴۴ ضربه شلاق، ۳,۳۱۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال جزای نقدی برای ۳۰ شهروند، ۲۴ مورد احضار به مراجع قضایی و امنیتی و محاکمه ۴ نفر است.
نمونه ها:
🔲 دینا قالیباف در تهران، مصلح جعفری رمشتی در مرز رازی واقع در خوی و فرزاد معظمی گودرزی در بروجرد بازداشت شدند.
🔲 حسین رزاق به ۷۴ ضربه شلاق، سحر زکریا به شش ماه منع فعالیت در فضای مجازی و فروغ سمیع نیا، سارا جهانی، یاسمین حشدری، شیوا شاه سیاه، نگین رضایی، آزاده چاوشیان، زهرا دادرس، متین یزدانی، زهره دادرس، هومن طاهری و جلوه جواهری مجموعا به بیش از ۶۰ سال و ۶ ماه حبس محکوم شدند.
🔲 سید حسین حسینی بازیکن تیم استقلال به دنبال در آغوش کشیدن دختر جیمی جامپ و ماجراهای پس از آن، توسط کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال به پرداخت جریمه نقدی و محرومیت از حضور در جلسه تمرین محکوم شد.
🔲 روز پنجشنبه ۳۰ فروردین ماه، جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات توماج صالحی در شعبه اول دادگاه انقلاب اصفهان برگزار شد.
🔲 سمانه اصغری، هستی امیری و ضیا نبوی و علیرضا قنبری و جواد محمدی فرد جهت تحمل حبس بازداشت به زندان های اوبن و ارومیه منتقل شدند.
🔲 روز جمعه سوم فروردین ماه، مراسم نوروزی در روستای کله جوب بخش فیروزآباد کرمانشاه به دستور فرمانداری و با حضور نیروهای انتظامی با محدودیت هایی مواجه شده و ناتمام ماند. از سوی دیگر رسانه هایی که اخبار مناطق کردنشین را پوشش میدهند؛ از برخوردهای امنیتی با برگزاری مراسم های نوروزی در مناطق غرب کشور از جمله برگزاری مراسم در نزدیکی آرامگاه مهسا (ژینا) امینی در شهرستان سقز نیز خبر داده بودند.
تاثیر: این نقض‌ها نه تنها صدای افراد را سرکوب می‌کند، بلکه فضایی از ترس ایجاد کرده و مانع از بحث‌های آزاد و انتقادی میشود که برای یک جامعه سالم ضروری است.
زندان:
حقوق زندانیان: تضمین کرامت و حقوق اساسی افراد زندانی، از جمله دسترسی به درمان مناسب و عدالت. این شامل حمایت از زندانیان در برابر شکنجه، بی‌عدالتی و شرایط نامناسب نگهداری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۹۲ مورد نقص حقوق را در بخش زندانیان ثبت کرد که شامل ۱ مورد مرگ بازداشتی، ۱ مورد خودکشی زندانی، ۱۸ مورد بی خبری از سرنوشت بازداشت شده، ۷۰ مورد بلاتکلیفی، ۱۰ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۳ مورد اعتصاب غذا، ۴۱ مورد عدم رسیدگی پزشکی، ۳۵ مورد عدم تفکیک جرایم زندانی و ۱۳ مورد مرخصی استعلاجی است.
نمونه ها:
🔲 رسانه های نزدیک به نهادهای دولتی با انتشار گزارشی مدعی شدند فردی که به دلیل ارتکاب اعمال خشونت آمیز در فروردین ماه دستگیر شده بود، در زمان بازداشت در بازداشتگاه وزرا جان باخته است.
🔲 یک زندانی در زندان تالش در تاریخ دوازدهم فروردین ماه از طریق بلعیدن قرص دست به خودکشی زد و جان خود را از دست داد.
🔲 سپیده قلیان در زندان اوین و شاکر بهروز در زندان ارومیه دست به اعتصاب غذا زدند.
🔲 ابوالحسن منتظر و مهدی افشارنیک در زندان اوین و یکتا فهندژ سعدی در زندان عادل آباد شیراز در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرند.
🔲 رضا (غلامرضا) اقدسی و داود رضوی در زندان اوین از رسیدگی مناسب پزشکی و اعزام به مراکز درمانی خارج از زندان محروم مانده اند.
🔲 سعید مدنی، نویسنده و جامعه شناس که در حال تحمل دوران محکومیت خود در زندان اوین بود، روز سه شنبه چهاردهم فروردین ماه، به زندان دماوند تبعید شد.
تأثیر: نقض حقوق زندانیان می‌تواند به تضعیف حاکمیت قانون و اعتماد به نهادهای عدالت منجر شود. این نقض‌ها می‌توانند بر سلامت و بهبود زندانیان تأثیر منفی گذارده و چشم‌انداز بازگشت موفقیت‌آمیز آنها به جامعه را کاهش دهند.
اقلیت های ملی:
حقوق اتنیک ها: حفاظت از اقلیت‌های قومی یا اتنیک ها در برابر تبعیض و ارتقاء حقوق برابر برای آنها. این شامل حفظ فرهنگ، زبان و هویت آنها است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۱ مورد نقص را در بخش اقلیت های ملی و مذهبی ثبت کرد که شامل بازداشت و احضار است.
نمونه ها:
🔲 در پی برافراشتن پرچم جمهوری آذربایجان در جریان بازی فوتبال تیم های تراکتور و سپاهان در تبریز، دو تماشاچی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
🔲 علیرضا فرشی، فعال ترک (آذربایجانی) با دریافت ابلاغیه ای به شعبه چهار دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان مرند احضار شد.
تأثیر: چنین نقض‌هایی می‌تواند منجر به از دست دادن زمین، استحاله فرهنگی، به حاشیه رانده شدن، فقر و درگیری شود و بافت اجتماعی و هویت جوامع بومی را از بین ببرد.
آزادی مذهب:
حقوق اقلیت‌های مذهبی: حقوق اقلیت‌های مذهبی: تأمین آزادی مذهبی و حمایت از افراد برای پیروی از اعتقادات مذهبی خود بدون ترس از تبعیض یا آزار.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۵ مورد نقص را در این بخش ثبت کرد که شامل ۱۳۲ ماه حبس، ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ۳ریال جزای نقدی برای ۵ نفر و ۱ مورد احضار به دادگاه است.
نمونه ها:
🔲 نسیم ثابتی، شهروند بهائی، ساکن مشهد، جهت اجرای حکم حبس به شعبه اجرای احکام دادسرای مشهد احضار شد.
🔲 حکم ۹ سال حبس، شش سال محرومیت از حقوق اجتماعی و پرداخت جزای نقدی کیوان رحیمیان، شهروند بهائی توسط شعبه سی و شش دادگاه تجدیدنظر استان تهران عینا تایید شد.
🔲 لاله ساعتی، نوکیش مسیحی محبوس در زندان اوین، توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به دو سال حبس و منع خروج از کشور محکوم شد.
🔲 گروهی از هواداران حکومت ایران با تجمع در مقابل مقبره استرومردخای (همسر یهودی خشایار شاه)، از اماکن مقدس یهودیان در همدان، اقدام به سردادن شعار و آتش زدن پرچم کردند.
تأثیر: نقض آزادی مذهبی می‌تواند منجر به شکاف اجتماعی، درگیری و به حاشیه‌نشینی جوامع مذهبی شود. این امر اصول تنوع و مدارا را در جامعه تضعیف می‌کند.
حق تحصیل:
حق تحصیل: دسترسی برابر و فراگیر به آموزش با کیفیت برای همه افراد، بدون تبعیض. این حق همچنین شامل دسترسی به آموزش ابتدایی رایگان و اجباری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۳ مورد نقص را در این بخش ثبت کرد که ۵ مورد مصدومیت و ۱ مورد ضرب و شتم دانش آموز و ۱ مورد تعلیق از تحصیل را شامل می شود.
نمونه ها:
🔲 زهرا جعفری، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران با رای کمیته تجدیدنظر انضباطی این دانشگاه به محرومیت از تحصیل به مدت دو نیمسال با احتساب سنوات محکوم شد.
🔲 یک دانش آموز پایه اول دبستان در سراوان و یک دانش آموز دوره متوسطه اول در مرزن آباد توسط معلمشان مورد ضرب و شتم و تنبیه بدنی قرار گرفتند.
🔲 روز یکشنبه نوزدهم فروردین، یک مدرسه کانکسی در یکی از روستاهای مراغه، در پی وقوع گردباد به دلیل متصل نبودن کانکس به زمین تخریب شد. در این واقعه پنج دانش آموز و یک معلم مصدوم شدند.
تأثیر: محرومیت از آموزش می‌تواند بر رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه تأثیر منفی گذارد، فقر را تشدید کند و مانع از رسیدن افراد به پتانسیل کامل خود شود. آموزش نقش کلیدی در توسعه شهروندان آگاه و مسئول دارد.
حق کودک:
حق سلامت و امنیت کودکان: اطمینان از حمایت و حفاظت کودکان از هرگونه آزار، بهره‌کشی و خطرات بهداشتی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۰ مورد نقص را در بخش حقوق کودک ثبت کرد که شامل ۳ مورد بازداشت، ۳ مورد کودک آزاری، ۱ مورد مرگ و ۲ مورد مصدومیت کودک کار و ۹ مورد مصدومیت کودک در پی سهل انگاری مسئولان است.
نمونه ها:
🔲 شامگاه یکشنبه پنجم فروردین ماه، یک کولبر پانزده ساله، بر اثر سرمازدگی در مناطق مرزی شهرستان سقز جان خود را از دست داد.
🔲 برخلاف تعهدات بین المللی ایران تحت عنوان الحاق به پیمان نامه حقوق کودک و بخش عدم به کارگیری کودکان در امور نظامی، پنجاه و هشت دانش آموز از ایلام به اردوی موسوم به “راهیان نور” در مناطق عملیاتی بانروشان میانه اعزام شدند.
🔲 فرمانده انتظامی شهرستان فیروزآباد، از شناسایی و بازداشت یک متهم به آزار و اذیت دو کودک در این شهرستان خبر داد.
تأثیر: عدم تأمین سلامت و امنیت کودکان می‌تواند تأثیرات ماندگاری بر رشد و توسعه آنها داشته باشد، مانع از دستیابی به پتانسیل کامل آنها شود و به چرخه‌های فقر و بی‌عدالتی دامن بزند.
قتل های ناموسی:
قتل‌های ناموسی: حفاظت از افراد، به ویژه زنان و دختران، در برابر خشونت و قتل به بهانه‌های ناموسی و حفظ حیثیت خانوادگی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه ۲ مورد قتل زنان ناشی از خشونت خانگی یا قتل ناموس را ثبت کرد.
نمونه ها:
🔲 مردی هفتاد و پنج ساله در یکی از روستاهای آبادان، دختر بیست و یک ساله خود را با انگیزه ناموسی از طریق خفه کردن به قتل رساند.
🔲 بامداد یکشنبه نوزدهم فروردین ماه، یک زن در اهواز با انگیزه ناموسی توسط برادران خود با ضربات چاقو به قتل رسید.
تأثیر: قتل‌های ناموسی نه تنها جان افراد را می‌گیرند بلکه نشان‌دهنده عمیق‌ترین سطوح تبعیض جنسیتی هستند، ترس و محدودیت‌های شدیدی بر زنان و دختران تحمیل می‌کنند و به نقض فراگیر حقوق بشر منجر می‌شوند.
خشونت خانگی:
خشونت‌های خانگی: پیشگیری از خشونت در خانه و محافظت از قربانیان آن. شامل حمایت قانونی و اجتماعی برای زنان، کودکان و سایر اعضای آسیب‌پذیر خانواده است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه ۳ مورد قتل زنان و ۱ مورد قتل مردان ناشی از خشونت خانگی را ثبت کرد.
نمونه ها:
🔲 مردی در سمنان، همسر خود را به دلیل اختلافات خانوادگی با ضربات چاقو به قتل رساند. متهم که پس از این اقدام دست به خودکشی زده بود، به بیمارستانی در تهران منتقل شد و تحت درمان قرار گرفت.
🔲 یک زن ۵۹ ساله در شهرستان خمین توسط همسر خود به قتل رسید. متهم پس از بازداشت، انگیزه قتل را اختلافات خانوادگی عنوان کرد.
🔲 بعد از ظهر روز دوشنبه بیست و هفتم فروردین، مردی در میاندوآب پس از شلیک به همسرش دست به خودکشی زد. این زن توسط عوامل اورژانس به بیمارستان منتقل شد.
🔲 مردی در اراک توسط همسرش به قتل رسید. متهم پس از بازداشت دلیل این اقدام را اختلافات خانوادگی عنوان کرد.
تأثیر: خشونت خانگی می‌تواند پایه‌های اساسی خانواده و جامعه را تضعیف کند، باعث آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت بر قربانیان شود و الگوهای خشونت‌آمیز را برای نسل‌های آینده تکرار کند.
زنان:
خشونت مبتنی بر جنسیت: خشونت علیه فرد به دلیل جنسیت او یا خشونت که عمدتاً بر افراد با جنسیت خاص تأثیر می‌گذارد.
گزارش تخلفات: علاوه بر نقض های سیستماتیک ناشی از وجود قوانین تبعیض آمیز، هرانا در این ماه، ۴ مورد نقص را در این بخش ثبت کرد که شامل ۴ مورد بازداشت زنان معترض، ۲ ماه حبس تعلیقی برای ۱ نفر ، ۱ مورد خودکشی و پلمپ ۹ محل کسب در رابطه با حجاب اجباری است.
نمونه ها:
🔲 نسرین شاکرمی، مادر نیکا شاکرمی، از جانباختگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، از بازداشت دخترش آیدا شاکرمی به دلیل عدم رعایت حجاب اجباری توسط پلیس امنیت تهران خبر داد.
🔲 روز چهارشنبه پانزدهم فروردین ماه، یک دختر نوزده ساله در قزوین قصد خودکشی از طریق پریدن از روی پل عابر پیاده را داشت که با دخالت نیروهای انتظامی از این اقدام او ممانعت به عمل آمد.
🔲 روز شنبه بیست و پنجم فروردین ماه، نفیسه لطیفیان و نگار عابدزاده همسر و دختر احمدرضا عابدزاده پیشکسوت فوتبال ایران به دلیل عدم رعایت “حجاب اجباری” در تهران بازداشت و پس از ساعاتی آزاد شدند.
🔲 براساس تصاویر منتشر شده در شبکه های اجتماعی، یک زن جنب ایستگاه متروی شیرازی تهران توسط ماموران انتظامی همراه با خشونت بازداشت شد.
تأثیر: این نقض می‌تواند منجر به آزار و اذیت فیزیکی، جنسی، روانی یا رنج، از جمله تهدید، اجبار و محرومیت خودسرانه از آزادی، چه در ملاء عام و چه در زندگی خصوصی شود. این امر نابرابری جنسیتی را تداوم می‌بخشد، مانع توسعه میشود و می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت شود.
بهداشت و محیط زیست:
بهداشت و محیط زیست: در معرض قرار دادن ناعادلانه جوامع در برابر خطرات زیست‌محیطی و انکار حق دسترسی به منابع طبیعی، اغلب بر اساس نژاد یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۶۳ مورد نقص را در بخش بهداشت و محیط زیست ثبت کرد که شامل ۱۳ مورد عدم حفاظت از منابع طبیعی، ۷۶ مورد حیوان آزاری، ۳ مورد مجروح شدن مامور حفاظت منابع طبیعی است.
نمونه ها:
🔲 روز شنبه چهارم فروردین ماه، دو مامور یگان حفاظت منابع طبیعی در منطقه طولارود شهرستان تالش توسط متخلفان محیط زیستی با استفاده از سلاح سرد مورد ضرب و شتم قرار گرفته و از ناحیه سر و دست مصدوم شدند. یکی از قاچاقچیان بازداشت شد.
🔲 رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نور از مصدومیت یک جنگلبان بخش چمستان در درگیری با چند متخلف خبر داد.
🔲 روز دوشنبه سیزدهم فروردین ماه، شماری از شهروندان در پارک قیطریه تهران، در اعتراض به قطع درختان برای ساختن مسجد در این پارک، دست به تجمع زدند.
تاثیر: بی‌عدالتی زیست‌محیطی می‌تواند منجر به مشکلات بهداشتی، نابرابری‌های اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این امر به طور نامتناسبی جوامع به حاشیه رانده شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نابرابری‌ها را تشدید می‌کند و آنها را از حق داشتن محیط زیستی سالم و ایمن محروم می‌کند.
حقوق کار:
حقوق کار: نقض حقوق کارگران، از جمله شرایط کاری ناایمن، دستمزد ناعادلانه، ساعات کاری غیرمنطقی و انکار حق سازماندهی و چانه‌زنی جمعی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۳۳ مورد نقص را در بخش کارگران و اصناف ثبت کرد که شامل ۱۷ مورد مرگ به دلیل نبود ایمنی در محیط کار و ۴۸ مورد مصدومیت کارگر، ۱ مورد خودکشی، ۲۵۵ ماه معوقات مزدی برای ۳۳۲۰ نفر، ۲۲ مورد اخراج و تعدیل، ۳۹ مورد پلمب محل کسب و همچنین ۵۹ مورد تجمع است.
نمونه ها:
🔲 مرگ و مسمومیت ۷ کارگر در سبزوار و شیراز و مصدومیت هفت تن از کارگران شاغل در شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه اشاره کرد.
🔲 کشاورزان اصفهان، کامیون داران در زابل و کارگران اخراجی کارخانه سیمان خوزستان و جمعی از بازنشستگان صنایع فولاد در اصفهان، تهران و اهواز و شماری از بازنشستگان تامین اجتماعی در شوش، اهواز، اراک و دزفول و بازنشستگان شرکت معادن زغال سنگ کرمان دست به تجمع زدند.
🔲 کارگران کارخانه سیمان لردگان و کارگران شرکت فولاد پارس هفت تپه دست به اعتصاب زدند.
🔲 پیتزا فروشی داود در تهران، هفت واحد صنفی در جیرفت و محل کسب و کار «عمو حسن» در گرگان پلمب شدند.
🔲 یک کارگر ساکن پیرانشهر، در پی از دست دادن منبع درآمد خود به زندگی‌اش پایان داد. به گفته برخی از منابع کارگری، کانکس کفاشی این کارگر اخیرا توسط ماموران سد معبر شهرداری تخریب و مصادره شده بود.
تاثیر: نقض حقوق کار می‌تواند منجر به استثمار، فقر و نابرابری شود. این امر سلامت، عزت نفس و توانایی کارگران برای حمایت از خود و خانواده‌شان را تضعیف می‌کند.
خشونت نظامی و امنیت شهروندان:
استفاده بیش از حد پلیس یا مرزبانی از زور و سلاح: اطمینان از اینکه نیروهای اجرایی قانون در استفاده از زور متناسب و مسئولانه عمل کنند، به منظور حفاظت از حقوق شهروندان.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۴۶ گزارش از نقص را دراین بخش ثبت کرد که شامل ۶ مورد مرگ کولبر، ۳۳ مورد مجروحیت کولبر، ۷ مورد مرگ سوختبر، ۸ مورد زخمی شدن سوختبر، ۲۰ مورد قتل شهروندان و ۶ مورد زخمی شدن شهروندان بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی است. همچنین، ۴ مورد مرگ کولبر و ۱۳ مورد مجروحیت کولبر بر اثر سقوط از ارتفاع و تعقیب و گریز به ثبت رسیده است.
نمونه ها:
🔲 قرارگاه امنیتی جنوب شرق نیروی زمینی سپاه با انتشار اطلاعیه ای از اتمام درگیری‌های مسلحانه میان نیروهای نظامی و گروه جیش العدل در استان سیستان و بلوچستان که از ساعات اولیه بامداد روز پنجشنبه شانزدهم فروردین ماه آغاز شده بود، خبر داد. در این درگیری‌ها ده‌ها نفر از نیروهای هر دو طرف زخمی و کشته شدند.
🔲 روز پنجشنبه دوم فروردین ماه، تیراندازی بی ضابطه نیروهای امنیتی در یکی از پارک های شهرستان کرمانشاه، به زخمی شدن دو شهروند انجامید.
🔲 هفت کولبر در پی تیراندازی نیروهای نظامی و انفجار مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق در مناطق مرزی نوسود، بانه و سردشت زخمی شدند.
🔲 روز چهارشنبه پانزدهم فروردین ماه، یک کولبر در پی سقوط از ارتفاعات مرزی هورامان، زخمی شد.
تأثیر: استفاده بی‌رویه از زور توسط پلیس یا مرزبانی می‌تواند به نقض گسترده حقوق بشر منجر شود، اعتماد عمومی به نهادهای اجرایی قانون را کاهش دهد و منجر به نارضایتی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این عملکردها ضرورت بازبینی در رویه‌ها و آموزش‌های نیروهای اجرایی را نشان می‌دهد.
واکنش های دولتی و نهادی:
در پاسخ به افزایش نقض حقوق بشر گزارش‌شده در فروردین ۱۴۰۳، موضع رسمی و اقدامات دولت ایران و نهادهای آن متفاوت بوده است، هرچند عمدتاً در رسیدگی به ریشه‌های مشکلات یا تضمین پاسخگویی ناکافی بوده‌اند.
علی خالقی، حقوق‌دان و دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران، ضمن بررسی نواقص حقوقی طرح موسوم به “نور” که در راستای تحمیل فشار مضاعف به شهروندان از تاریخ بیست و پنجم فروردین ماه به اجرا در آمده است، اظهار داشت که در نخستین روز از اجرای طرح مذکور در تهران، دستکم پانصد زن و دختر به دلیل عدم رعایت حجاب بازداشت شده اند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در اولین جلسه سال ۱۴۰۳، ضمن تصویب سند ملی”سبک پوشش اسلامی-ایرانی” بر الزام رعایت عفاف و حجاب تاکید کرد.
واکنش های بین المللی:
روز پنجشنبه شانزدهم فروردین ماه، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در پنجاه و پنجمین نشست خود در ژنو، قطعنامه ماموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر این سازمان در امور ایران و کمیته حقیقت یاب سازمان ملل را با بیست و چهار رای مثبت، برای مدت یکسال دیگر تمدید کرده است. این قطعنامه با تاکید بر اهمیت ماموریت کمیته حقیقت یاب برای بررسی نقض حقوق بشر در رابطه با اعتراضات شهریور ۱۴۰۱ به ویژه در مورد زنان و کودکان، دولت جمهوری اسلامی ایران را به همکاری کامل با این نهادها دعوت کرده است.
کمیته حقیقتیاب شورای حقوق بشر سازمان ملل نسخه خلاصه فارسی گزارش در خصوص نقض حقوق بشر و جرائم علیه بشریت، به خصوص تعقیب جنسیتی علیه زنان و دختران در جریان اعتراضات “زن، زندگی، آزادی را در بیست و یک صفحه منتشر کرد.
فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران گزارش سالیانه خود از وضعیت نقض حقوق روزنامه نگاران ایرانی در سال ۱۴۰۲ را منتشر کرد. این گزارش به بررسی آماری مواردی از سرکوب روزنامه نگاران در یک سال گذشته همچون بازداشت، اخراج از محل کار، احضار به مراجع قضایی و محکومیت روزنامه نگاران به حبس، پرداخته است.
اسکایلر تامپسون، مدیر ترویجگری و پاسخگویی جهانی مجموعه فعالان، در نشست ۵۵ شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو در مورد آزار و تبعیضی که زنان و دختران در ایران با آن مواجه هستند و اهمیت پاسخگو نگه داشتن حکومت ایران برای نقض حقوق بشر صحبت کرد.
دیده بان حقوق بشر، در گزارش خود آزار و اذیت و سرکوب سیستماتیک بهائیان در ایران به دلیل تعلق مذهبیشان را “جنایت علیه بشریت” عنوان کرده است. در بخشی از این گزارش با اشاره به برخی از آزارهای سیستماتیک مانند “تخریب قبرستان های بهائیان، دستگیری های خودسرانه، مصادره اموال، محدودیت های تحصیلی و شغلی و محرومیت از دفن آبرومندانه”، آمده است: این سرکوب که شامل استفاده از قوانین امنیت ملی برای برچسب زدن بهائیان به عنوان اقلیتی غیرقانونی میشود، توسط نیروهای امنیتی و قضایی ایران اجرا میشود.
سازمان عفو بین الملل در گزارشی از افزایش “هولناک” اعدام ها در ایران به عنوان “روشی برای ایجاد رعب و وحشت و تثبیت قدرت توسط حکومت” انتقاد کرد و نوشت “زندان های ایران به محل کشتارهای جمعی تبدیل شده است.” این سازمان اعلام کرد که در سال ۲۰۲۳ میلادی، دستکم ۸۵۳ نفر در زندان های ایران اعدام شده اند که حداقل ۴۸۱ مورد مربوط به جرائم مواد مخدر بوده است. گفته میشود که این میزان “بالاترین آمار اعدام های صورت گرفته در زندان های ایران طی هشت سال اخیر است.” عفو بین الملل اعدام کودکان را اوج نقض حقوق بشر ارزیابی کرد، همچنین در این گزارش اعدام های صورت گرفته در میان اقلیت ها به ویژه اقلیت بلوچ و همچنین افزایش اعدام ها در میان معترضان و مخالفان حکومت نیز به شدت مورد نکوهش قرار گرفته است.
نتیجه گیری:
گزارش ماهانه وضعیت حقوق بشر در ایران برای فروردین ۱۴۰۳، که توسط مجموعه فعالان حقوق بشر تهیه شده است، تصویری تکان‌دهنده و نگران‌کننده از وضعیت موجود ارائه داده است. در این گزارش، شاهد شواهدی مبنی بر نقض گسترده حقوق بشر، از جمله اعدام‌های بی‌دادرسی، سرکوب آزادی‌های بیان و تجمع، خودکشی‌های ناشی از فشارهای اجتماعی و اقتصادی، خشونت‌های خانگی و ناموسی، و استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای امنیتی بوده‌ایم.
این وضعیت بحرانی بر ضرورت توجه و اقدام فوری جامعه بین‌الملل و مقامات داخلی برای مقابله با این نقض‌ها و حمایت از قربانیان تأکید می‌کند. یافته‌های این گزارش نشان‌دهنده نیاز به تقویت مکانیزم‌های نظارت و پاسخگویی بین‌المللی و داخلی است تا از طریق آنها بتوان به حفظ کرامت انسانی و حقوق بنیادین شهروندان ایرانی پرداخت.
در نهایت، این گزارش نه تنها آگاهی را در مورد وضعیت فعلی حقوق بشر در ایران افزایش می‌دهد، بلکه به عنوان یک فراخوان برای عملکرد مسئولانه‌تر دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی عمل می‌کند تا با پیگیری قاطعانه‌تر، شرایط بهتری را برای آینده ایران رقم زنند.