مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مقامات ایران را فراخواند تا اقدامات “مشخص” برای کمک به تقویت همکاری‌ها انجام دهند. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از توافق طرفین برای تجدید همکاری در چهارچوب سند مارس ۲۰۲۳ خبر داد.
رافائل گروسی در یک کنفرانس خبری در اصفهان گفت که او در گفتگو با مقامات ایرانی پیشنهاد کرده است که آنها “روی اقدامات بسیار مشخص، بسیار عملی و ملموس که می‌تواند برای تسریع در همکاری‌ها اجرا شود، تمرکز کنند”.
مقامات جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه ۷ مه (۱۸ اردیبهشت) گفتند که ایران و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان در حال مذاکره بر سر چگونگی اجرای توافق منعقد شده در سال گذشته برای گسترش بازرسی‌ها از برنامه هسته‌ای در حال پیشرفت جمهوری اسلامی هستند.
به گزارش آسوشیتدپرس، اظهارات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی، چالش‌هایی را نشان می‌دهد که بازرسان وی سال‌ها پس از تعلیق توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی و تنش‌های گسترده‌تر خاورمیانه بر سر جنگ جاری اسرائیل و حماس، با آن مواجه هستند.
گروسی پیش از این هشدار داده بود که تهران به اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده تا حد نزدیک شدن به درجه تسلیحاتی در اختیار دارد تا در صورت تمایل “چندین” بمب هسته‌ای بسازد. او اذعان کرده است که آژانس نمی‌تواند تضمین کند که هیچ یک از سانتریفیوژهای ایران احتمالاَ برای غنی‌سازی مخفیانه جدا نشده باشند.
گروسی در برابر خبرنگاران گفت: «آنچه ما به دنبال آن هستیم، اقدامات مشخصی است که می‌تواند این [نظارت] را اجرایی کند.»
رافائل گروسی و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نشست خبری مشترک خود در دومین روز کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای ایران در اصفهان، اظهار داشتند که هیچ توافق جدید فوری در طول این دیدار منعقد نخواهد شد. آنها به بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ به عنوان مسیری رو به جلو برای همکاری میان آژانس و ایران اشاره کردند.
بیانیه ۲۰۲۳ شامل تعهد ایران برای حل و فصل مسائل پیرامون سایت‌هایی بوده که بازرسان درباره فعالیت‌های هسته‌ای احتمالی اعلام‌نشده ایران پرسش‌های تاکنون بی‌پاسخی دارند و به آژانس اجازه می‌دهد “فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت مناسب بیشتری را اجرا کند”.
گروسی و اسلامی در اظهارات خود جزئیات کمی از بحث‌های جاری ارائه کردند، اگرچه گروسی گفت که تیم‌های فنی دو طرف در حال صحبت بر سر جزئیات هستند.
به گزارش ایسنا، گروسی در سخنان خود گفت: «ما در مرحله حساسی هستیم و این شروع فعالیت‌های جدید میان ایران و آژانس است.»
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران هم گفت که طرفین توافق کرده‌اند که سند همکاری مارس ۲۰۲۳ ادامه پیدا کند و “مفاد آن معتبر است”.
گروسی گفت: «پیشنهادی را به ایران دادم که شامل گام‌های عملیاتی است و تیم‌های طرفین در نشست جداگانه، در حال تعریف این گام‌های عملیاتی دو طرفه هستند.»
مدیرکل آژانس در پاسخ به این سوال که آیا امروز الحاقیه تازه‌ای به متن بیانیه مشترک مارس ۱۴۰۱ اضافه شد؟ گفت: «همان طور که گفتم قصد ما این نیست سند جدیدی را ایجاد کنیم و مبنای ما همان سند مارس سال گذشته است. مهم است که بیانیه مشترک را بدون تغییر ادامه دهیم چون ظرفیت حل مسائل را دارد که به مسائل جاری و حل مسایل پادمانی و گام‌های اضافی توجه دارد و ما امروز در مذاکرات بر برداشتن گام‌های مشخص در این راستا توافق کردیم.»
مدیرکل آژانس در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در مورد نقش اسرائیل نگرانی‌هایی وجود دارد و اسرائیل نقش مخربی را ایفا می‌کند، شما چه اقدامی را در این باره انجام می‌دهید؟ گفت: «ما به بازیگران خارجی توجه نمی‌کنیم؛ مخاطب ما ایران است و نقش ایران را در نظر می‌گیریم. در امنیت و صلح منطقه منافعی است که گاهی اوقات متعارض خواهند بود. از همه چیز آگاه هستیم، ولی در مسیر صحیحی با همکاری ایران پیش خواهیم رفت.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این نشست خبری ضمن اشاره به پیشرفت در مذاکرات در چهارچوب بیانیه مارس ۲۰۲۳ گفت: «به دلیل برخی موضوعات، حرکات و روند تعاملات دو طرف کُند شده است ولی امروز با مروری که بر بیانیه مشترک داشتیم این امیدواری ایجاد شد که این خط مبنا را ادامه دهیم.»
تهیه پیش‌نویس در سه حوزه
محمد اسلامی در مورد برخی مسائل گذشته به سه بخش مذاکرات اشاره کرد و گفت: «بخش اول صحبت‌های ما موارد گذشته‌ای است که در قالب برجام تحت عنوان پی‌ام‌دی بسته شده بود و آغشته با موضوعات سیاسی و پیرامونی هست و همواره با الزامات خودش مورد پیگیری قرار می‌گیرد و نباید به دیگر بخش‌ها تسری پیدا کند. در این بخش موضوع مهم بحث دو مکان باقیمانده است و خوشبختانه دو مکان بسته شده و موضوع ناترازی مواد نیز بسته شده است و دو مکان از چهار مکان باقیمانده است.»
اسلامی افزود: «بخش دوم مرتبط با وضعیت موجود است که در چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی و ملاحظاتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد، برای کاستی‌ها و انتظاراتی که وجود دارد اقداماتی متقابل و هماهنگ را انجام بدهیم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: «بخش سوم گام‌های آینده و انتظارات متقابل و نقشی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد است که می‌تواند برای برداشتن موانعی که عمدتا سیاسی است تاثیرگذار باشد.»
به گزارش خبرگزاری ایرنا، اسلامی افزود: «توافق کردیم برای تهیه پیش‌نویس این سه بخش، معاونین دو طرف بر روی زمانبدی‌ها و آیتم‌های این سه بخش گفت‌وگو داشته باشند؛ این آغاز یک فرایند است.»
اسلامی تأکید کرد: «باید مراقب بود که اقدامات خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران که اسرائیلی‌ها منشأ آن هستند… بر تعاملات ایران و آژانس تاثیری نداشته باشد.»
گروسی در پاسخ تاکید کرد که روابط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تهران تحت تأثیر طرف‌های خارجی قرار نمی‌گیرد.
تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سال ۲۰۱۸، زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا به طور یکجانبه آمریکا را از توافق هسته‌ای تهران با قدرت های جهانی خارج کرد، افزایش یافته است. از آن زمان، ایران تمام محدودیت‌های قراردادی را که برای برنامه‌اش وضع کرده بود کنار گذاشته و اورانیوم را با خلوص ۶۰درصد، نزدیک به سطح تسلیحاتی ۹۰درصدی غنی‌سازی می‌کند.
در حالی که دوربین‌های نظارتی آژانس مختل شده‌اند، ایران ورود برخی از با تجربه‌ترین بازرسان آژانس را ممنوع کرده است. مقامات ایرانی همچنین به طور فزاینده‌ای تهدید کرده‌اند که قادر به تولید سلاح هسته‌ای هستند.
منبع: دویچه وله