هفت ماه پس از آغاز جنگ، نیروهای اسرائیلی دوباره در شمال نوار غزه در حال جنگ هستند، در مناطقی که قرار بود ماهها پیش پاکسازی شده باشند و این امر سوالات فزایندهای درباره هدف اعلام شده دولت نتانیاهو برای از بین بردن حماس را برجسته میکند.
با آغاز حرکت تانکها به سمت شهر جنوبی رفح، جایی که ارتش میگوید چهار گردان آماده حماس در آنجا سنگر گرفتهاند، در منطقه زیتون در شهر غزه و اطراف جبالیا در شمال، که ارتش سال گذشته کنترل آنها را به دست گرفت، جنگ شدیدی در جریان بوده است.
تجدید درگیریها در آنجا همزمان با فشارهای بینالمللی برای آتشبس نگرانیها در اسرائیل را تقویت کرده است که نبود یک برنامه استراتژیک روشن برای غزه، حماس را در کنترل موثر بر این منطقه که از سال ۲۰۰۷ تحت حاکمیت آن بوده، باقی نگه خواهد داشت.
در حالی که اسرائیل یکی از غمانگیزترین روزهای استقلال خود را در روز سهشنبه جشن میگیرد، پایان واضحی برای جنگ همچنان دور از ذهن به نظر میرسد.
هرچند اعضای گروه حماس در شبکه گستردهای از تونلهای در زیر ویرانههای شهر غزه پنهان شدهاند اما به نظر میرسد این گروه همچنان از حمایت گستردهای در میان جمعیتی که بیش از ۳۵ هزار نفر از آنها توسط اسرائیلیها کشته و بیشتر آنها از خانههای خود رانده شدهاند، برخوردار است.
مایکل میلشتاین، یک افسر پیشین اطلاعات نظامی اسرائیلی در این خصوص به خبرگزاری رویترز میگوید: «اگر ما به یک استراتژی فرسایش مداوم یا عملیاتهای نابودی حماس تکیه کنیم، به هدف فروپاشی سیاسی و یا نظامی این گروه نخواهیم رسید.»
در همین رابطه کرت کمپل معاون وزیر خارجه ایالات متحده روز دوشنبه اعلام کرد که واشنگتن تردید دارد که اسرائیل بتواند «پیروزی گستردهای در میدان نبرد» به دست آورد.
متحدان راستگرای افراطی
دو مقام امنیتی اسرائیلی به خبرگزاری رویترز گفتهاند که در چند هفته گذشته، مقامهای کابینه اسرائیل، نتانیاهو را ترغیب کردهاند تا یک سیاست روشن برای فردای پس از جنگ در غزه تدوین کند.
با این حال، نتانیاهو تاکنون بر پیروزی کامل اصرار داشته و همچنان ترجیح داده حمایت متحدان راستگرای تندروی خود مانند ایتامار بن گویر، وزیر امنیت و بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی را که برای حفظ ائتلاف حاکم خود به آنها نیاز دارد، همراه داشته باشد.
علیرغم فراخوانهای بینالمللی برای احیای تلاشها برای یافتن راهحلی برای این درگیری چند دههای، همچنان دولت اسرائیل که سالهاست با هرگونه تلاش برای تشکیل دو دولت مخالفت میورزد تمام این ایدهها را رد میکند. این امر باعث شده که اسرائیل مجبور به دنبال کردن یک راهحل صرفاً نظامی شود و این ایده هم پس از گذشت هفت ماه هنوز نتوانسته اسرائیل را به اهداف اعلامی خود نزدیک کند.
این هفته، اخبار کانال ۱۳ اسرائیل گزارش داد که فرمانده ارتش هرزی هالوی به نتانیاهو گفته است که بدون یک تلاش جدی برای ساختن یک دولت فلسطینی جایگزین در غزه، ارتش با تلاشی بیپایان و بیفایده برای شکست حماس درگیر خواهد بود.
مقامهای اسرائیلی قبلا درباره استفاده از رهبران محلی یا قبیلهای که با حماس یا تشکیلات خودگردان فلسطینی در کرانه باختری مرتبط نیستند به عنوان یک جایگزین صحبت کردهاند. با این حال، به گفته میلشتاین، چنین تلاشهایی بینتیجه بوده است. چرا که به باور او حماس هنوز قدرت مسلط در غزه است، از جمله در بخشهای شمالی این باریکه.
بعد از رفح چه اتفاقی میافتد؟
در مقابل اما اهداف استراتژیک یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه، به نظر واضح میرسد: زنده در آمدن از این جنگ با قدرت کافی برای بازسازی پس از جنگ. رویکردی که میتوان آنرا در اصرار او بر خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه به عنوان هرگونه پیششرط برای توافق آتشبس مشاهده کرد.
یک مقام فلسطینی که با حماس مرتبط نیست و به جریان مذاکرات آتش بس متوقف شده در مصر و قطر نزدیک است در این خصوص به خبرگزاری رویترز میگوید: «اینها تاکتیکهای بقای حماس هستند و به زودی اسرائیل خود را مجبور به پاسخگویی به سوال ‘بعد از رفح چه میشود؟’ خواهد یافت.»
تعداد جنگجویان حماس و دیگر گروههای مسلح در غزه که کشته شدهاند هنوز نامشخص است. ارقام تلفات منتشر شده توسط وزارت بهداشت غزه بین غیرنظامیان و جنگجویان تمایزی قائل نیست.
نتانیاهو خود این هفته رقمی در حدود ۱۴ هزار نفر ارائه کرد که در صورت صحت حدودا نیمی از کل جنگجویان این گروه فلسطینی بر اساس تخمینی است که اسرائیل در ابتدای جنگ تخمین زده بود. اما این اعداد به نظر اغراق آمیز میآیند و ناظران بر این باورند که دولت نتانیاهو برای پاسخ دادن به افکار عمومی خشمگین اسرائیل چنین آمارهای غیرواقعی را ارائه میدهد. حماس نیز گفته است که تخمینهای اسرائیلی تعداد کشتهها را اغراقآمیز نشان میدهند.
علیرغم فشار شدید ایالات متحده برای عدم حمله به رفح که جمعیت آن با صدها هزار فلسطینی آواره افزایش یافته است، فرماندهان اسرائیلی شروع به نفوذ بیشتر به داخل این دومین شهر بزرگ غزه کردهاند. هنوز به وضوح مشخص نیست که اگر حملهای تمام عیار را آغاز کنند، در خیابانهای باریک آن با چه چیزی روبرو خواهند شد.
هنوز مشخص نیست که اسرائیل تا چه حد آماده است. نظرسنجیها همچنان نشان میدهد که حمایت گستردهای از ادامه جنگ در میان جمعیتی که از این درگیری آسیب دیدهاند وجود دارد. جنگجویان حماس در حمله ۷ اکتبر خود حدود ۱۲۰۰ اسرائیلی را کشتند و بیش از ۲۵۰ نفر را گروگان گرفتند و به غزه منتقل کردند.
با این حال برخی از این حمایتها برآمده از نگرانی خانوادههایی است که عزیزانشان همچنان در بند حماس در اسارت هستند. یوسی مکلبرگ، یکی از همکاران برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس در لندن در این رابطه میگوید: «هق هق نتانیاهو و برخی از وزرای او در مراسم روز یادبود کشتهشدگان جنگ اسرائیل نشان میدهد که چقدر روحیه عمومی در این کشور ناخوشایند به نظر میرسد.»
.
یورونیوز