زنان کارگر ایران در دهه‌های اخیر مشکلات قابل ملاحظه‌ای در حوزه‌های مختلف معیشتی، اشتغال و کار داشته‌اند و این موضوع در کنار بی‌توجهی‌ها و تبعیض‌های مختلف، بخش مهم جامعه را دچار مشکلات متعددی بیش از مردان کارگر ساخته است.

فاطمه وحدت (رئیس اتحادیه زنان کارگر خانه کارگر) و عشرت ملکی (عضو هیات مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) در رابطه با موضوعات و مشکلات مرتبط با زنان ایرانی و کارگران زن در سال‌های اخیر موضوعات بسیاری را مطرح می‌کنند که این مشکلات شامل کلیه کارگران و جامعه ایرانی می‌شود. پیشنهاد تشکل‌های کارگری زنان از نگاه فعالان این تشکل‌ها برای حل این موضوعات، مشارکت فعال در انتخابات و رای به مسعود پزشکیان است.

انقلاب نکردیم تا به شرایط کنونی برسیم
فاطمه وحدت در این رابطه توضیح داد: مشکلاتی که زنان ایران و زنان کارگر ما دارند، مربوط به سه سال اخیر نیست بلکه مشکلات از سه دهه گذشته تشدید شده است. بنده به عنوان زنی که ۲۰ سال در محیط کارخانه کار کردم، اذعان می‌کنم که متاسفانه به نیروی زن در محیط کار و در فضاهای صنفی اهمیتی داده نمی‌شود. همواره نیروی کارگر زن را به‌عنوان یک ابزار دیده‌اند و گفته‌اند که نیروی زن کارایی بالایی دارد! ولی وقتی زنی می‌خواست در یک شورا حضور یابد، به او می‌گفتند که آیا مگر شما می‌توانید پس از ساعت کاری برای کارهای صنفی مربوط به شوراها بمانید؟ با همین نگاه از ورود زنان به مجامع این چنینی محدود می‌شد.

وی افزود: ما انقلاب نکردیم تا به شرایط کنونی برسیم. ما انقلاب کردیم که آزادی و آبادی و سرنوشت خود را در دست بگیریم اما به بخش زیادی از این اهداف هنوز نائل نشدیم. در این سه سال که زنان کارگر کاملاً مغفول واقع شدیم. در زمان آقای احمدی‌نژاد، محدودیت‌های قابل توجهی وجود داشت. در زمان آقای خاتمی اما اوضاع برای ما بهتر بود. ما چندین المپیاد ورزشی برای زنان کارگر داشتیم که حضور زنان در آن‌ها در این دوره محدود شده و اجازه ورود به ما ندادند.

رئیس اتحادیه زنان کارگر خانه کارگر تاکید کرد: ارتشیان و نظامیان و کارمندان در جای خودشان هستند، اما کارگران هم جایگاه خود را دارند. نبض هر جامعه‌ای با حرکت کارگران و کارفرمای آن می‌تپد اما به این موضوع تاکنون اهمیت لازم داده نشده است. بحث ما این است که ما اکنون شرایط خوبی نداریم.

وحدت تصریح کرد: امروزه به زنان ما در خیابان تعدی می‌شود، اینجا کشور ماست و من به عنوان زنی محجبه با زنی که حجاب درستی ندارد، با هم برابریم و وقتی به حقوق آن زن و حریمش تعدی می‌شود، به من هم می‌شود. شهدای ما برای این جان خود را ندادند که چنین وضعیتی برای ما پیش آید. آنان رفتند تا از خاک ما و نوامیس ما و آبروی ما صیانت کنند. چرا باید اتفاقاتی بیفتد که جامعه را ملتهب کند و اتفاقاتی بیفتد که می‌توانستیم از وقوع آن‌ها جلوگیری کنیم. چرا باید در انتخابات به این نقطه برسیم که درصد مشارکت پایین باشد؟ مگر ما مردم این کشور نیستیم و مگر ما جایی جز ایران می‌توانیم باشیم؟ این کشور خاک ماست و آبا و اجداد ما در اینجا زندگی کردند.

وی ادامه داد: بنده سال‌ها در محیط کارخانه کار کردم و تلاش کردم شرایط را تغییر دهم. اما با این اوصاف دیدم که بسیاری به فکر منافع خود هستند ولی بنده تلاش کردم جامعه نفس بکشد و زنان ایران رشد کنند. اکنون اما همه این امکان‌ها از دسترس ما خارج شده است. در زمان خانم جلودارزاده که رئیس اتحادیه زنان بوده و در مجلس نیز حضور داشتند، قوانین خوبی به نفع زنان و به ویژه زنان کارگر تصویب شد، اما کدام آن‌ها هم اکنون اجرا می‌شود؟ حقوق زنان خانه‌دار و زنان سرپرست خانوار و زنان کارگر آیا رعایت می‌شود؟

این فعال کارگری با اشاره به اینکه این روزها حداقل حقوق برخی زنان کارگر به چهار میلیون تومان نیز می‌رسد و قانون کار درباره آنان اجرا نمی‌شود، تاکید کرد: زنی که با دو فرزند زندگی می‌کند و این حقوق‌های اندک را با مالیات دریافت می‌کند، چطور می‌تواند صورت خود را حتی با سیلی سرخ نگهدارد؟ این درحالی است که کشور ما بسیار ثروتمند است و ما نباید به این نقطه می‌رسیدیم. آیا درست است که کسانی فساد کنند و ببرند و خون جوانان غواص ما که با دست از پشت بسته دسته جمعی زنده بگور شدند را پایمال کنند؟ مگر می‌شود چنین کسانی داعیه حکومت کردن هم داشته باشند؟ ما معتقدیم چنین وضعی نباید وجود داشته باشد. ما باید بر مردم تکیه کنیم و استواری یک کشور بر مردم است.

وحدت اضافه کرد: همه در حوزه‌های دیگر دنبال گرفتن پست و مقام هستند اما فضای کارگری دیگر فضای پست و مقام گرفتن نیست. تنها کسی که در این مدت حامی ما زنان کارگر بوده است، آقای محجوب و خانم جلودارزاده و آقای کمالی در زمان وزارتشان بوده‌اند.

به پزشکیان رای بدهید تا شبیه کره شمالی نشویم
رئیس اتحادیه زنان کارگر تصریح کرد: روی سخن امروز من با کارگران کشور است. هرکس می‌تواند باید جمعه در پای صندوق‌های رای حضور یابد زیرا ما نمی‌توانیم تحمل کنیم که کشور ما شبیه کره شمالی شود. در کشور ما باید سازندگی و توسعه ایجاد شود. باید کارفرمایان و سرمایه‌ها به کشور برگردد و از این دیوار کشیدن دور کشور رها شویم. صنعت کشور باید راه بیفتد. ما شاهد بودیم که در دوره‌های قبل چطور کارخانه‌های عظیم به ارزان‌ترین قیمت به نزدیکان فروخته شده و کارگران زمین‌گیر و منزوی شدند. در همین جاده مخصوص کرج ده‌ها کارخانه را می‌بینیم که بسته شدند و برخی از واحدهای خودی با واردات، مدعی صنعت خودرو هستند. مگر مردم ما چقدر خودرو می‌خواهند؟

وی در رابطه با ادعای دولت در زمینه رسیدگی به وضعیت زنان سرپرست خانوار از طریق توسعه مشاغل خانگی اضافه کرد: چنین ادعاهایی صحت ندارد. این افراد کسانی بودند که صندوق فرصت‌های شغلی را تعطیل کردند. این مبالغی که ادعا می‌شود را به چه کسانی دادند؟ ما در زمان آقای هاشمی رفسنجانی یک صندوق فرصت‌های شغلی داشتیم که اگر زنی بیکار می‌شد یا سرپرست خانوار بود، از این صندوق فوراً وامی را می‌گرفت و اگر آرایشگری، خیاطی و. . بلد بود با این وام وسایل کاری که بلد بود را تهیه می‌کرد. اما امروزه دیگر چنین چیزی را نداریم. امروز ما کل کارگران و زنان را در سطح کشور رصد می‌کنیم و می‌بینیم این شعارها و ادعاها حقیقت ندارد.

وحدت با بیان اینکه «بسیاری از زنان دستفروش شدند و این دستفروشان نه آینده و نه بیمه دارند» خاطرنشان کرد: مشکل ما بسیار بیش از این موارد است. من از همه کسانی که دلسوز کشور هستند می‌خواهم که دست از لج‌بازی بردارند و اگر مسئولیت دارند، ملت را از دست ندهند. ما همه در یک کشتی نشستیم. این دروغ است که ما از هم جدا هستیم. امروز فرد سالمی مثل آقای پزشکیان آمده و آبروی خود را کف دست گذاشته است. او می‌توانست در این صحنه حضور نیابد. آقای پزشکیان فرد صادقی است و از هیچ رانتی استفاده نکرده است.

این فعال صنفی بیان کرد: اگر دروغ گفتیم، دروغ خواهیم شنید. ما باید در مسیر انسانیت در عرصه سیاست حرکت کنیم. ما حتی وقتی خلافی را دیدیم، نباید آبروی کسی را ببریم، اما بجای این حفظ آبرو و امنیت، زنان را در خیابان می‌گیریم و آبروی آن‌ها را می‌بریم. اگر امنیت بخشی از جامعه را سلب کنیم، سایر بخش‌ها و حتی ثروتمندان نیز امنیت نخواهند داشت. وقتی کارگری بخاطر فقدان امنیت شغلی و اخراج بیکار می‌شود، سعی می‌کند به حق و یا ناحق از منافع خود دفاع کند.

زنان ما دچار تبعیض شغلی هستند
وی با بیان اینکه نفاق را باید از جامعه دور کرد و کارگر و کارفرما هر دو از فضای ریا و نفاق ضربه می‌بینند، افزود: در شرایطی که امروزه برای تهیه دارو مشکل داریم، زن و مرد، کارگر و کارفرما و پزشک و کارمند تلاش می‌کند که از کشور برود. این در شرایطی است که بازنشسته ما به اسم داشتن بیمه تکمیلی در درمان خود مشکل دارد و بخشی از هزینه خود را پس از هفت ماه پیگیری اداری باید دریافت کند.

او ادامه داد: ما در اتحادیه زنان در سال‌های گذشته ۵ المپیاد ورزش کارگری شرکت کردیم و ۳۳۰ زن کارگر غیرورزشکار را تا مرحله بردن مدال بالا بردیم. اما این فضا دیگر برای زنان کارگر ما وجود ندارد. بیکاری زنان بالاست. ما ۶۴ درصد سهم قبولی دانشگاه داشتیم اما شغلی وجود ندارد و بیکاری زنان بسیار بیشتر است. زنان ۵۰ساله و ۶۰ساله به ما برای کسب شغل مراجعه می‌کنند اما کاری برای آنان وجود ندارد. دخترانی لیسانس گرفتند تا وارد بازار کار شوند تا جهیزیه خود را تهیه کنند اما هنوز زندگی شان را پدر و مادرشان تامین می‌کنند.

وحدت اضافه کرد: بسیاری از زنان ما چنان دچار تبعیض شغلی هستند که در مطب کار می‌کنند اما نصف حقوق را دریافت یا ۱۵ روز ماه را بیمه دریافت می‌کنند زیرا تصور می‌کنند که زنان بی‌پناه‌تر هستند. خانمی را می‌شناسم که در سونوگرافی کار می‌کرد و با ۲۲ سال سابقه ۴ میلیون تومان در همین امسال دریافت می‌کرد. مسئولین وزارت کار ما در این شرایط کجا هستند؟

رئیس اتحادیه زنان کارگر با تاکید بر اینکه «اگر ثروت کشور درست تقسیم شود، هیچ فردی گرسنه نمی‌خوابد» گفت: افرادی به عنوان زنان مستمری بگیر بازمانده هستند که به قدری اوضاع مالی آنان خراب است و نمی‌توانند به فرزندان خود تکیه کنند که با مصیبت فراوان ۷ میلیون تومان حقوق می‌گیرند و یک اتاق کوچک اجاره می‌کنند و در کوچکترین بخش مخارج خود وامانده‌اند.

این مصیبت که زن بازمانده بالای ۶۰ سال برای بدست آوردن شغل به ما رجوع می‌کند را باید به چه کسی گفت؟

با کارهای نمادین نمی‌توان مدعی خدمت شد
وی تاکید کرد: من از همه مردم از زن و مرد و شهری و روستایی که روستاهایشان در حال تخلیه است و جوانان‌شان به شهر مهاجرت کردند، می‌خواهم که فکر اساسی کرده و اقدام کنند. شرایط سخت شده و برای رفع گسل‌ها باید در انتخابات مشارکت کرد. با کارهای نمادین نمی‌توان مدعی خدمت شد. در این شرایط هر کس در ایران و خارج ایران است و شناسنامه ایرانی دارد، آسیب خواهد دید. کسی که در خارج کشور دعوت به رای ندادن می‌کند، دلش برای ما نسوخته است و اکنون مطالبه‌گری و مشارکت به نفع فردی چون آقای پزشکیان، حق همه ماست. حتی اگر ایشان رای آورد، باز هم مطالبه‌گری حق و وظیفه ماست که به وعده خود عمل کند.

مزد ناکافی کارگران را به سمت شغل دوم برده است
عشرت ملکی (عضو هیات مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) نیز در این رابطه با تاکید بر اینکه در وضعیت بد معیشتی، زن و مرد هردو آسیب می‌بینند و زنان کارگر نیز به وضعیت بد معیشتی بدون تفکیک جنسیتی معترض هستند، گفت: ما امروز با صنعت تعطیل و نیمه تعطیل در کشور مواجه هستیم. بسیاری از کارخانه‌ها با ۳۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند.

وی افزود: ما در دهه شصت وقتی تازه فعال شده و کار می‌کردیم، در اوج جنگ شاهد بودیم که واحدهای تولیدی با تمام قوا کار می‌کردند. در زمان جنگ ما مشکل خاصی نداشتیم. ما روی حقوق خود محاسبه می‌کردیم و برنامه برای زندگی خود داشتیم. در همان زمان‌ها عضو خانه کارگر شده و تشکل صنفی و نماینده کارگری داشتیم. نماینده کارگری و بعداً شورای اسلامی کار، برای افزایش حقوق تلاش می‌کردند و تلاش خود را به ما کارگران اعم از زن و مرد اعلام می‌کردند. اما رفته رفته وضعیت بر هم ریخت. وضعیت این نبود که کسبه هر روز قیمت‌ها را تغییر دهند. اما اکنون چنین نیست که حقوق‌ها با قیمت‌ها منطبق شوند.

ملکی تصریح کرد: چرا باید کارگر ما بخاطر نامکفی بودن مزد به کار با تاکسی اینترنتی روی بیاورد؟ چرا واحدهای تولیدی ما خالی از کارگر شود و در بازارها با انبوه دستفروشی مواجه شویم که سابقاً کارگر بودند؟ این ناشی از افزایش بیکاری است و نه افزایش اشتغال! همین اشتغال نیز باعث حقوق بخور و نمیر می‌شود و نه یک زندگی معقول! شاید تنها بتوان زندگی‌ای داشت که در آن مرغ و گوشت و میوه در آن حذف شده است.

عضو هیات مدیره اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با تاکید بر گسترش مشاغل کاذب در کشور گفت: دولتمردان ما امروز بسیار سخن‌ور هستند. اما راهکارها محدود هستند. دولت می‌گوید همه چیز بسته به دلار نباید باشد اما هنوز همه چیز حتی قیمت مرغ و برنج ما نیز تابع قیمت دلار است. مگر ما حقوق خود را به دلار می‌گیریم و این صنایع و محصولات همه تابع دلار و واردات هستند؟

وی تاکید کرد: امروز ما مراجعی داشتیم که می‌خواست بخاطر آنکه مقرری بگیر پدرش بود و ۶ سال سابقه بیمه به میزان ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان حقوق می‌گرفت. ما به او گفتیم که کارت عضویت ما به درد شما نمی‌خورد و واقعا برای او کاری از دست ما بر نمی‌آید. شما باید به بهزیستی مراجعه کنید! چرا باید این خانم چنین وضعیتی داشته باشد؟ مگر نه اینکه قانون این بود که کسانی که مقرری بگیر زیر ۱۰ سال سابقه بیمه بودند، همان ۱۰ سال را حداقل بگیرند؟ ما امروز با عدم رعایت قانون مواجه هستیم. این وظیفه دولت است که چنین زنانی را تامین کند.

افول رفاه جامعه باید علاج شود
ملکی با بیان اینکه دولت در این سال‌ها خیلی در حق کارگران و فرودستان کم لطفی شده و کم کاری کرده اند، افزود: در گذشته حداقل حقوق بگیر می‌توانست زندگی کند و بیکار در شرایط خطر بود. امروز فرد شاغل حقوق بگیر نیز در خطر است. ما می‌گوییم که باید از بیماری پیشگیری کرد، اما حالا آیا می‌شود با این وضعیت تغذیه و بهداشت مردم از بیماری پیشگیری کرد؟ مگر نمی‌بینید این روند باعث افزایش بیماری‌ها شده است؟

این فعال کارگری تصریح کرد: بسیاری از جاده‌ها باید صاف شود تا بتوانیم کاری بکنیم. از دولت آینده نیز می‌خواهیم که به کل جامعه به یکسان فکر کنند. کاری نکنند که یک مدیر دیروز که روزی مستاجر در شهر بود، امروز به حاشیه شهر گسیل شود. این افول رفاه جامعه باید علاج شود!
.
ایلنا