کاترینا خینکولوا و اوله چرنیش: هفته ها پس از عملیات غافلگیرانه روسیه در شمال شرقی اوکراین و پیش بینی ها مبنی بر اینکه کی یف بزودی قلمروهای بیشتری را از دست خواهد داد، شکل خط مقدم نبرد تا حد زیادی بدون تغییر باقی مانده است. اما چه کسی در این جنگ برتری واقعی دارد؟
در اواسط ماه مه، روسیه حمله غافلگیرانه ای را از شمال شرق به اوکراین انجام داد و به سمت منطقه خارکوف پیشروی کرد و برخی از مناطقی را پس گرفت که در در مراحل اولیه تهاجم تمام عیار اشغال کرده اما بعداً رها کرده بود.
بعضی از تحلیل‌گران این وضعیت را حمله‌ای توصیف کرده‌اند «هنگامی که دنیا مشغول چرت زدن بوده است».
درگیری شدیدی در اطراف شهر ووفچانسک که در ۵ کیلومتری مرز روسیه و اوکراین قرار دارد درگرفت. چشم‌انداز آینده اوکراین تیره و تار بود: به نظر می‌رسید روسیه آماده پیشروی به سمت خارکوف و احتمالاً تصرف آن است. این شهر دومین شهر بزرگ اوکراین است که جمعیت آن پیش از جنگ ۱.۴ میلیون نفر بود.
به دلیل اینکه فرآیند‌های تصمیم‌گیری کشورهای غربی برای ارسال کمک‌ها چند ماه به طول انجامیده بود، ارسال کمک‌ها به اوکراین با تأخیر مواجه شده بود و در نتیجه اوکراین با کمبود مهمات مواجه بود.
به نظر می‌رسید که روسیه از اشتباهات قبلی درس گرفته بود و مرحله بعدی جنگ می‌توانست یک حمله موفق تابستانی باشد. جک واتلینگ، تحلیلگر نظامی از مؤسسه خدمات متحد سلطنتی بریتانیا، می‌گوید که هدف این حمله نه تنها شمال شرق، بلکه «گسترش پیشروی روسیه در دونباس» بود. دونباس منطقه‌ای در شرق اوکراین است که بخش‌هایی از آن از سال ۲۰۱۴ تحت کنترل ارتش روسیه بوده است.
آیا عملیات اخیر روسیه موفقیت‌آمیز بوده است؟:
نزدیک به دو ماه بعد، نیروهای روسی در مناطق خاصی از خط مقدم پیشروی می‌کنند، اما نتوانسته‌اند به طور کامل شهرهای راهبردی ووفچانسک و چاسیو یار را تصرف کنند. این شهرها شاهد برخی از شدیدترین درگیری‌ها در شش هفته گذشته بوده‌اند. تصرف این شهرها با قطع خطوط تدارکاتی نظامی اوکراین و تسهیل دستیابی به اراضی گسترده‌تر، به روسیه مزیت قابل توجهی می‌دهد.
دلیل اصلی این عدم پیشرفت دو چیز بود: اول اینکه به نظر می‌رسید روسیه برای پیشبرد حمله قادر به آوردن نیروهای ذخیره نظامی کافی در زمان مناسب به مکان مناسب نیست. ثانیاً، اوکراین کمک‌های نظامی جدیدی از غرب دریافت کرد که توانایی‌های دفاعی آن را تقویت کرد و به این کشور کمک کرد تا در برابر پیشرفت‌های بیشتر مقاومت کند.
میکولا بیلسکوف، محقق مؤسسه ملی مطالعات راهبردی اوکراین می گوید که به دنبال تصویب بسته کمک نظامی ۶۱ میلیارد دلاری به اوکراین در ماه آوریل توسط کنگره ایالات متحده، روسیه عجولانه حمله خود را آغاز کرد.
«فرصت داشت از دست می رفت. بسته کمکی جدید برتری روسیه در قدرت زمینی را کاهش می‌داد. به همین دلیل است که با وجود اینکه اوکراین از نظر تسلیحات در وضعیت نامناسب و پایین‌تری قرار داشت، این فاصله با روسیه کاهش می‌یافت.»
در پایان ماه مه، تهاجم در منطقه خارکوف فروکش کرد. وبلاگ نویس نظامی روسی الکساندر کوتس نوشت که اوکراین نیروهای ذخیره فراوانی را به سمت ووفچانسک اعزام کرده است و «ما [نیروهای روسی] نباید انتظار پیش‌روی‌های قابل توجهی را در مدت زمان کوتاهی داشته باشیم. ما باید مواضع خود را تقویت کنیم و برای یک ضد حمله آماده شویم.»
اما علیرغم کاهش سرعت تهاجمی و سازماندهی مجدد نیروهای اوکراینی که توانستند مواضع خود را حفظ کنند، این به معنای شکست خوردن روسیه نبود. دو عامل مهم بر روند وقایع جنگ تأثیر گذاشتند.
عامل اول: بمب‌های سُرشی:
یکی از این عوامل، بمب‌های سُرشی است که یکی از موثرترین سلاح های روسیه در این جنگ تا به امروز بوده است. مقامات اوکراین می‌گویند که نیروی هوایی روسیه در هفته‌های اخیر روزانه تا ۱۰۰ بمب سرشی را پرتاب کرده است.
بمب‌های سرشی بمب‌های سقوط آزاد هستند که قدمت برخی از آنها به دوران شوروی و حتی جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. آنها با بالک‌ها و سیستم‌های ناوبری جی‌پی‌اس ارتقا یافته‌اند که این توانایی را به آنها می‌دهد تا برای رسیدن به هدف خود هدایت شوند. هواپیماهای روسی در حین پرواز در حریم هوایی روسیه این بمب‌های سرشی را پرتاب می‌کنند.
رهگیری بمب‌های سرشی که نسبتاً کوچک هستند و گرمای کمی از خود ساطع می‌کنند، با سامانه‌های پدافند هوایی تقریباً غیرممکن است. در حالی که این سامانه‌ها می‌توانند اغلب موشک‌ها و پهپادها را سرنگون کنند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در آخرین مصاحبه خود با یک روزنامه آمریکایی بر این موضوع تاکید کرد.
اوکراین برای جلوگیری از پرتاب بمب‌های سرشی توسط نیروی هوایی روسیه، به دنبال مجوز از متحدان غربی برای استفاده از تجهیزات خارجی برای حمله به اهدافی در داخل خاک روسیه، به ویژه هواپیماهای نظامی است. به گفته میکولا بیلسکوف، تحلیلگر، هدف قرار دادن فرودگاه‌های نظامی روسیه تنها راه برای «خنثی کردن برتری استفاده از بمب‌های سرشی» است.
عامل دوم: حمله علیه روسیه:
عقب‌نشینی‌های اوکراین در خط مقدم و همچنین حملات مداوم روسیه به زیرساخت‌های نیروی این کشور، ایالات متحده را بر آن داشت تا در موضع خود در مورد اجازه دادن به اوکراین برای استفاده از سلاح‌های کمک‌شده به این کشور، علیه خاک روسیه تجدید نظر کند.
در ابتدا، کی‌یف مجوز استفاده از تسلیحات ارائه شده توسط ایالات متحده را علیه اهداف نظامی در خاک روسیه در نزدیکی منطقه خارکوف دریافت کرد. در اواخر ژوئن، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، گفت که توافق با اوکراین در مورد استفاده از تسلیحات آمریکایی به «هر جایی که نیروهای روسی از مرز روسیه به طرف اوکراینی می‌روند تا مناطق بیشتری از اوکراین را تصرف کنند، گسترش می‌یابد».
این مجوز به آسانی صادر نشد، زیرا بسیاری در ایالات متحده و غرب مایلند از تنش مستقیم‌تر با مسکو اجتناب کنند. کرملین گفته بود که اجازه دادن به اوکراین برای استفاده از تسلیحات ارائه شده توسط ایالات متحده علیه اهدافی در روسیه، نشان دهنده «دخالت عمیق واشنگتن در این درگیری» است.حمله روسیه پیشرفت‌های ارضی مهمی تا کنون حاصل نکرده است ولی این وضعیت هر لحظه ممکن است تغییر کند.
تعداد نیروهای اوکراین از روسیه بسیار کمتر است. یک ژنرال ارشد اوکراینی می‌گوید که در جاهایی برتری روسیه به نسبت ۱۰ در برابر ۱ می‌رسد. در عین حال، روسیه همچنان متحمل خسارات سنگینی می‌شود. تحقیقات جاری بی‌بی‌سی روسیه در مورد تلفات نظامی تأیید شده نشان می‌دهد که در هفته‌های اخیر این تلفات افزایش یافته است، که ممکن است به دلیل آخرین حمله باشد.
از زمان آغاز حمله تمام‌عیار در فوریه ۲۰۲۲ خیلی چیزها طبق برنامه پیش نرفته‌اند ولی عزم مسکو برای ایستادگی در برابر حمایت غرب از اوکراین همچنان محکم باقی مانده است.
دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر سابق روسیه پس از تصویب بسته کمک‌های نظامی جدید توسط کنگره ایالات متحده به اوکراین نوشت: «البته که ما علیرغم شصت و یک میلیارد دلارِ به خون آغشته پیروز خواهیم شد. قدرت و حقیقت با ماست.»
فرانسیس دیرنلی یکی از سردبیران روزنامه تلگراف بریتانیا و مجری پادکست «اوکراین: آخرین خبرها» درباره اینکه جنگ در اوکراین چقدر ممکن است طول بکشد می‌گوید: «غرب بیشتر واکنشی عمل کرده است تا اینکه فعال باشد و واشنگتن – کلیدی‌ترین متحد زلنسکی – تسلیحات و مجوزهای استفاده از آنها را به طور قطره‌چکانی در اختیار اوکراین گذاشته است و حداقل‌ها را برای ادامه حیات به کی‌یف داده است ولی نه تا حدی که برنده قاطع باشد.»
«مصیبت این جنگ، خونین‌ترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، قرار است بسیار بیشتر از آنچه که لازم بود یا پیش‌بینی می‌شد، ادامه یابد.»
منبع: بی بی سی فارسی