نشریه اکونومیست به‌تازگی جدیدترین رده‌‌‌‌بندی ثروتمندترین کشورهای جهان در سال 2024 را منتشر کرد. این رده‌بندی براساس سه شاخص تولید ناخالص داخلی سرانه به دلار بازار آزاد (GDP per person at market exchange rates)، تولید ناخالص داخلی سرانه تعدیل‌شده براساس هزینه‌‌‌‌ها یا همان تولید ناخالص داخلی سرانه براساس برابری قدرت خرید (ppp/ Adjusted for cost differences) و تولید ناخالص داخلی سرانه تعدیل‌شده براساس هزینه‌‌‌‌ها و ساعت‌‌‌‌های کاری (Adjusted for costs and hours worked) انجام‌ شده است. براساس هر یک از این شاخص‌‌‌‌ها، ‌‌‌‌ کشورهای مختلف رتبه‌‌‌‌های متفاوتی می‌‌‌‌یابند؛ اما آنچه جلب توجه می‌کند، جاماندگی ایران از همسایگان و کشورهای هم‌سطح خود است. اکونومیست در گزارشی قابل‌توجه، با استفاده از سه‌شاخص مختلف به رده‌‌‌‌بندی تولید ناخالص داخلی در کشورهای مختلف جهان پرداخت.

بر این اساس، با استفاده از شاخص «تولید ناخالص داخلی سرانه به دلار بازار آزاد»، لوکزامبورگ، سوئیس و قطر در صدر قرار می‌‌‌‌گیرند. از سوی دیگر با استفاده از شاخص «تولید ناخالص داخلی سرانه براساس برابری قدرت خرید»، صدر این رده‌بندی به صورت لوکزامبورگ، سنگاپور و قطر تغییر می‌کند. در نهایت با استفاده از شاخص «تولید ناخالص داخلی سرانه تعدیل‌شده با هزینه‌‌‌‌ها و ساعت‌‌‌‌های کاری» این رده‌بندی در صدر جدول به صورت نروژ، لوکزامبورگ و قطر درخواهد آمد.

ایران کجاست؟

طبق آمارهای منتشرشده از سوی اکونومیست، براساس شاخص دلار بازار آزاد، هر ایرانی از سرانه تولید ناخالص داخلی 4هزار و 500دلاری برخوردار است. از سوی دیگر، براساس شاخص برابری قدرت خرید، هر ایرانی از سرانه تولید 17هزار و 900دلاری برخوردار است. در نهایت اگر سراغ شاخص سوم برویم و سرانه تولید ایرانی‌‌‌‌ها را با سطح قیمت و ساعات کار تعدیل کنیم، خواهیم دید که این عدد به 17‌هزار و 800دلار کاهش خواهد یافت.

جاماندگی از رقبا

«دنیای‌اقتصاد» برای پیداکردن درک بهتر نسبت به اعداد گفته‌شده، سراغ آمار همسایگان و رقبای ایران رفته است و با مقایسه سرانه درآمد کشور با چین، ترکیه و امارات متحده عربی در تلاش است تا تصویر روشن‌‌‌‌تری از وضعیت ایران ارائه دهد. بر این اساس، سرانه تولید ناخالص داخلی یک شهروند چینی براساس دلار بازار آزاد معادل 12‌هزار و 600دلار است که تقریبا سه‌برابر شهروند ایرانی به شمار می‌رود. این عدد در شاخص برابری قدرت خرید به 24‌هزار و 600دلار می‌رسد که تقریبا 50‌درصد از آمار ایران جلوتر است. در نهایت، شاخص تولید سرانه تعدیل‌شده با سطح قیمت‌ها و ساعات کار نشان می‌دهد که رفاه ایرانی‌‌‌‌ها بیش از چینی‌‌‌‌هاست. بر این اساس در حالی که عدد این شاخص برای ایران 17‌هزار و 800دلار ثبت شده، این عدد برای چین 17‌هزار و 600دلار به ثبت رسیده است.

دومین کشوری که مورد توجه قرار می‌گیرد، همسایه غربی ایران یعنی ترکیه است. بر این اساس، تولید سرانه ترکیه بر مبنای دلار بازار آزاد 13هزار دلار به ثبت رسیده است که تقریبا سه‌برابر این عدد در ایران است. از سوی دیگر، در شاخص برابری قدرت خرید این عدد در ترکیه به 44هزار و 200دلار می‌رسد که تقریبا 2.5برابر تولید سرانه ایران به این شاخص است. در نهایت، با در نظر گرفتن سطح قیمت‌ها و ساعات کاری، مشخص می‌شود که سرانه تولید در ترکیه به 61‌هزار و 400دلار می‌رسد که در مقایسه با آمار 17هزار و 800دلاری ایران، 3.5برابر بالاتر است.

در نهایت همسایه جنوبی ایران، یعنی امارات متحده عربی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، در شاخص تولید سرانه برمبنای دلار بازار آزاد، سرانه درآمد در امارات به 53هزار دلار می‌رسد که اختلاف معناداری با عدد این شاخص برای کشورمان دارد. با درنظر گرفتن شاخص برابری قدرت خرید اختلاف تا حدودی کم می‌شود و سرانه تولید اماراتی‌‌‌‌ها به 83‌هزار و 900دلار می‌‌‌‌رسد. در نهایت با در نظر گرفتن ساعات کار و سطح قیمت‌ها، سرانه تولید اماراتی‌‌‌‌ها به 69هزار و 200دلار می‌رسد و کمترین فاصله را با همسایه شمالی خود پیدا می‌کند.