مجارستان در سال ۲۰۲۳ تقریبا به اندازه مجموع تمام کشورهای اروپایی دیگر، سرمایه‌گذاری خارجی از چین جذب کرد و به یکی از نزدیک‌ترین شرکای پکن در اتحادیه اروپا تبدیل شد.
این موقعیت مجارستان با سفر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین به بوداپست در ماه مه ۲۰۲۴ بیشتر در مرکز توجه قرار گرفت. دو کشور ۱۸ توافقنامه همکاری امضا کردند و رابطه آنها به «شراکت راهبردی جامع» ارتقا یافت.
رسانه‌های مجارستان به شدت بر سر افزایش نفوذ پکن در بوداپست دچار اختلاف شده‌اند و مطبوعات لیبرال نگرانی‌های جدی سیاسی، اقتصادی و زیست‌محیطی مطرح کرده‌اند.
چه اتفاقی افتاده است؟
روزنامه آنلاین لیبرال و پرخواننده پورتفولیو که یک روزنامه اقتصادی است، به نقل از خبرگزاری دولتی مجارستان نوشت که در سال ۲۰۲۳، این کشور تقریبا به اندازه «مجموع تمام کشورهای اروپایی دیگر» سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از چین دریافت کرده است.
به نوشته پورتفولیو «بر اساس تحقیقی که روز ۶ ژوئن از سوی موسسه مرکاتور برای مطالعات چین، مستقر در برلین، و گروه رودیوم منتشر شد، مجارستان سال گذشته ۴۴ درصد از سرمایه‌گذاری مستقیم چین در اروپا را به خود اختصاص داده» و سه اقتصاد بزرگ اروپا، یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا را به عنوان بزرگترین دریافت‌کنندگان سرمایه از چین، پشت سر گذاشته است.
روزنامه دولتی مگیار نمت به نقل از ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، که از ۸ تا ۱۰ مه میزبان شی جین‌پینگ در بوداپست بود، نوشت با «سه چهارم از کل سرمایه‌گذاری خارجی» در سال ۲۰۲۳ که از پکن می‌آید و به ۶۴۰۰ میلیارد فورینت (۱۷ میلیارد دلار) می‌رسد، «مجارستان قرن بیست و یکم را با کمک چین برنده خواهد شد».
به گزارش این روزنامه ویکتور اوربان در جریان بازدید رئیس جمهوری چین از مجارستان، از همکاری با پکن در زمینه‌هایی مانند تولید وسایل نقلیه الکتریکی، خط آهن و بخش فناوری اطلاعات استقبال کرد، و دو کشور توافق کردند «محصولات کشاورزی و غذایی مجارستان را صادر کنند و همکاری را به تمام بخش‌های صنعت هسته‌ای گسترش دهند».
این سفر واکنش‌های متفاوتی را در رسانه‌های مجارستان برانگیخت.
چرا این اتفاق افتاد؟
روزنامه لیبرال و چپ‌گرای نپزاوا می‌نویسد در اواخر دهه ۲۰۱۰ و اوایل دهه ۲۰۲۰، محیط کسب و کار مجارستان «به دلیل فساد دولتی و سیاست‌های دولتی موثر بر آن» جذابیت کمتری برای سرمایه‌گذاران اروپایی داشت. این روزنامه توضیح می‌دهد که این مسئله باعث شد سرمایه‌گذاری‌های جدید از طرف اروپا کاهش پیدا کند و اکنون سرمایه‌گذاران اتحادیه اروپا «اغلب ترجیح می‌دهند بیشتر سودهای به دست آمده در مجارستان را به کشورهای خودشان منتقل کنند تا اینکه دوباره آن را سرمایه‌گذاری کنند».
به نوشته این روزنامه «با دور شدن سرمایه‌گذاران کلاسیک از مجارستان، سرمایه چینی که به دنبال تولید در اتحادیه اروپا بود، خود را با برنامه‌های دولت مجارستان سازگار کرد».
این روزنامه می‌نویسد اگر سرمایه‌گذاری‌های چینی شروع به کار کنند، ارزش کل آنها به ۲۰حدود میلیارد یورو می‌رسد، و به این ترتیب اهمیت چین برای اقتصاد مجارستان با آلمان و اتریش برابری خواهد کرد.
هفته‌نامه لیبرال مگیار نارنکس نوشته است که روابط نزدیکتر با چین، بخشی از استراتژی «گشایش شرقی» ویکتور اوربان است که آن را در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد و هدف آن تبدیل مجارستان به یک «قدرت میانی» در اروپای مرکزی است، با ارتباط با غرب و شرق، به ویژه از طریق پروژه‌های خط آهن با سرمایه‌گذاری طرح «ابتکار کمربند و جاده» چین.
چین چگونه پروژه‌های خود را ترویج می‌کند؟
مقام‌های چینی برای ترویج پروژه‌ها و همکاری‌های خود از رسانه‌های طرفدار دولت مجارستان استفاده کرده‌اند.
پیش از سفر رئیس جمهور چین، مگیار نمت مقاله‌ای از شی جین‌پینگ منتشر کرد که در آن گفته بود: «امروز مجارستان یک شریک تجاری مهم و مقصد شماره یک سرمایه‌گذاری چین در اروپای مرکزی و شرقی است. همکاری بین دو کشور پربار و سرزنده است.»
هفته‌نامه مگیار نارنکس در سال ۲۰۲۳، روزنامه مگیار هیرلاپ را که طرفدار دولت است، به دلیل انتشار یک مصاحبه طولانی «تبلیغاتی» با چائو جانگ، کاردار سفارت چین، به سخره گرفت. این هفته‌نامه نوشت: «چائو جانگ در تکرار شعارهای دولت چین کم نگذاشت، چون به هر حال، کار او دقیقا همین است.»
سرمایه‌گذاری‌های مهم چین کدام است؟
پروژه‌های اصلی سرمایه‌گذاری چین در مجارستان شامل ساخت یک کارخانه باتری است که شرکت قطعات خودروی کانتمپ چین در شهر دبرسن می‌سازد و همین طور یک کارخانه خودروهای الکتریکی که شرکت خودروسازی بی‌وای‌دی در نزدیکی شهر سگد احداث می‌کند.
در حالی که وبلاگ خبری طرفدار دولت ماندینر، پروژه کارخانه باتری را به عنوان «یک سرمایه‌گذاری با مقیاسی بی‌سابقه در تاریخ اقتصادی مجارستان» ستوده است، رسانه‌های طرفدار مخالفان، زنگ خطر زیست‌محیطی را به صدا درآورده‌اند، و مگیار نارنکس درباره «تقاضای بالا برای آب و برق، که هر دو کمیاب هستند، و وجود مواد سمی بسیار زیاد» ابراز نگرانی کرده است.
ادامه پروژه نوسازی خط آهن بوداپست – بلگراد با تامین مالی چین، و اعلام تدارکات ساخت یک کمربند ریلی حمل بار به دور بوداپست و همین طور یک مسیر قطار به فرودگاه پایتخت در طول سفر شی -که سرمایه همه آنها از ابتکار کمربند و جاده چین تامین شده- انتقادهایی را برانگیخت.
پورتال وب ۲۴، به نقل از دیولا کرایزار، کارشناس امور چین، نوشته است که پروژه خط آهن بوداپست – بلگراد «سال‌ها پیش با انتظاراتی زیاد اعلام شد» اما تکمیل آن «حتی در افق هم نیست».
مگیار نارنکس هم نوشته است که «مزایای عملی این سرمایه‌گذاری بزرگ زیرساختی، ناچیز است». این نشریه در مقاله دیگری پرسیده «چند صد یا هزار سال» طول می‌کشد تا وجوه قرض گرفته شده برای ساخت «گل سرسبد سرمایه‌گذاری‌های چین» بازپرداخت شود.
هفته‌نامه پیشرو «هتی ویلاگازداساگ» گزارش داده است که که دو مسیر خط آهن جدیدِ برنامه‌ریزی شده، به شبکه حمل و نقل شهری یا ملی متصل نخواهند شد زیرا «چینی‌ها هنوز قادر به ساخت زیرساختی نیستند که با سیستم راه‌آهن مجارستان سازگار باشد» و به همین دلیل این پروژه‌ها با مقررات اتحادیه اروپا مغایرت خواهند داشت.
آیا مجارستان در خطر تبدیل شدن به «مستعمره» چین است؟
تعداد زیاد پروژه‌های مشترکی که بودجه آن از وام‌های چینی تامین می‌شود، نگرانی‌هایی در مورد احتمال وابستگی بیش از حد مجارستان به چین مطرح شده است.
وبلاگ ماندینر به نقل از بنسه توردای، سیاستمدار مخالف دولت نوشته است که سرمایه‌گذاری‌های «غیرمنطقی اقتصادی» که از سوی دو رهبر اعلام شد، «به منافع چین، و نه مجارستان» خدمت می‌کند و مجارستان را به «مستعمره چین» و بدهکار پکن تبدیل خواهد کرد.
اما روزنامه آنلاین لیبرال و میانه‌رو تلکس گفته است که «دلیلی برای ترس از اینکه ما وارد تله بدهی شویم وجود ندارد» زیرا سهم بودجه این پروژه‌ها در تولید ناخالص داخلی مجارستان «ناچیز خواهد بود حتی اگر چند پروژه جدید هم به پروژه بوداپست – بلگراد اضافه شود».
وبسایت روزنامه‌نگاری تحقیقی «دیرکت۳۶» گفته است که نگرانی در مورد بدهی‌ها در گذشته هم، در ارتباط با پروژه ۱/۵ میلیارد یورویی برای ساخت اولین پردیس اروپایی دانشگاه فودان شانگهای در بوداپست که در سال ۲۰۲۱ آغاز شد، ابراز شده بود و این پروژه -با ساخت و ساز یک شرکت چینی، با استفاده از مواد و نیروی کار چینی و تامین مالی با وام چینی- نگرانی‌هایی درباره «گسترش چینی با بودجه مجارستانی» به وجود آورد.
با این حال، دولت مجارستان به دلیل کمبود منابع، پروژه فودان را در سال ۲۰۲۳ متوقف کرد. نشریه هتی ویلاگازداساگ در سال ۲۰۲۳ گزارش داده بود که این پروژه ممکن است به دلیل نگرانی از جذب جاسوس برای چین در دانشگاه، متوقف شده باشد. این نشریه در ماه مه ۲۰۲۴ نوشت «به نظر می‌رسد این پروژه بالاخره به طور کامل لغو شده است».
مسئله کارگران مهاجر چینی نیز محل اختلاف بوده است. در فوریه ۲۰۲۴ شاندور پینتر، وزیر کشور مجارستان، توافقنامه همکاری امنیتی گسترده‌ای با چین امضا کرد که به گزارش هتی ویلاگازداساگ، به پلیس مجارستان و چین اجازه می‌دهد به طور مشترک در مناطق گردشگری شهرهای مجارستان گشت‌زنی کنند. این اتفاق با وجود آن رخ داد که دو «ایستگاه پلیس» غیرقانونی چینی در سال ۲۰۲۲ در مجارستان کشف و بسته شد. به گزارش این نشریه این ایستگاه‌ها بخشی از شبکه جهانی پلیس چین بودند که برای «آزار» جوامع مهاجران چینی استفاده می‌شدند.
این رسانه همچنین گفت که دولت مجارستان در حال بررسی اصلاح قانون به نفع کارگران مهاجر چینی و خانواده‌های آنها است که ورودشان با افزایش تعداد پروازها بین مجارستان و چین تسهیل خواهد شد.
وبسایت ۲۴ نوشته است: «اگرچه در سال‌های اخیر به دیدن یک سلسله از سرمایه‌گذاری‌های عظیم چینی در کشور عادت کرده‌ایم، هنوز مشخص نیست که کدام یک از پروژه‌های جدید واقعا به ثمر خواهند نشست» چون در حال حاضر آنها «هنوز وارد مرحله اجرا نشده‌اند».
.
بی بی سی