هیچ‌کس فرصت خداحافظی با او را پیدا نکرد، همه فقط یک صحنه را دیدند؛ تنها دختر اردوگاه با مردان دیگر افغانستانی، سوار بر ماشین برای رد مرز راهی جاده شدند. دوستانش شروع به التماس و درخواست از مأموران کردند، اما بی‌فایده بوده و شاید تا فردا کبری تحویل حکومت طالبان داده شود.
هیچ‌کس فرصت خداحافظی با او را پیدا نکرد، همه فقط یک صحنه را دیدند؛ تنها دختر اردوگاه با مردان دیگر افغانستانی، سوار بر ماشین برای رد مرز راهی جاده شدند. دوستانش شروع به التماس و درخواست از مأموران کردند، اما بی‌فایده بوده و شاید تا فردا کبری تحویل حکومت طالبان داده شود. کبری غلامی، پژوهشگر اجتماعی اهل افغانستان و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا، در اقدامی غیرمنتظره، بعد از دریافت تذکر حجاب رد مرز شده است. ماجرایی که در روز گذشته توسط چند فعال اجتماعی در صفحات مجازی دست به دست شد. دختر جوانی که به‌عنوان فعال اجتماعی، همایش‌های متعددی را در زمینه حمایت از زنان و کودکان برگزار می‌کرده است و حالا خودش نیازمند کمک شده تا از رد مرز او جلوگیری شود.
«کبری غلامی تنها و بدون خانواده از کشور رد مرز شده است و طبق گفته‌های فعالان اجتماعی، او حتی نتوانسته با خانواده و عزیزانش صحبت یا خداحافظی کند. او دارای تمامی مدارک اقامتی بوده و در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه الزهرا تحصیل کرده است. رد مرز زنان بدون خانواده اقدامی نادر است. ما نگران امنیت کبری در مسیر و بعد از رسیدن به افغانستان هستیم».
روایت یکی از دوستان کبری غلامی، پژوهشگر اجتماعی اهل افغانستان، درباره رد مرز شدن این دختر جوان در گفت‌‌وگو با «شرق» این‌طور است: «با ما تماس گرفت و گفت در اردوگاه هستم، چون برایم اس‌ام‌اس حجاب آمده بود و برای تمدید کارت اقامت به اداره اتباع رفته بودم که بعد از دو ماه پیگیری، امروز تماس گرفتند که حضوری به آنجا بروم. وقتی رسیدم آنجا، همان موقع پاسپورتم را باطل کردند و گفتند چون حکم قضائی داری اخراج از کشور هستی. همه اینها را در پشت تلفن برایم تعریف کرد و من بعد از اتمام این تماس، ساعت حدود دو ظهر بود که خودم را به اردوگاه رساندم که سمت میدان استاندارد کرج بود. آنجا که هیچ‌کس جواب ما را نمی‌داد، فقط توانستم دستانش را از پشت میله‌ها بگیرم و کمی به مأموران آنجا التماس کنم که تأثیری نداشت. او را سوار ماشین کردند و بردند. تنها زنی که رد مرز می‌کردند، کبری بود. چون همه مرد بودند. حتی زن‌های دیگر افغانستانی که برای همسرانشان آنجا بودند، تعجب می‌کردند که چطور یک زن تنها را رد مرز می‌کنند. سربازهای آنجا اصلا وارد هیچ مکالمه‌ای با ما نمی‌شدند…».
این زن جوان با عجله همه چیز را در روایتش مرور می‌کند؛ از اتوبوسی که رفته تا نگرانی برای کبری جوان که تنها زن در بین این همه مرد رد‌مرز‌شده بوده است. دوست کبری روایت را از سر می‌گیرد و می‌گوید: «کبری در حال انجام کارهای فارغ‌التحصیلی دانشگاهش بود و همه مدارکش کامل بود؛ چون اگر کامل نبود اصلا نمی‌توانست کارهای اتمام دانشگاه و گرفتن مدرکش را انجام دهد».
حالا دختر فعالی که در حوزه اجتماعی کار می‌کرده، خودش نیازمند کمک شده و دوستانش درباره فعالیت‌های او این‌طور می‌گویند: «به‌جز حوزه پژوهش علوم اجتماعی، فعالیت‌های داوطلبانه‌ای نیز در سازمان‌های مردم‌نهاد انجام می‌داد. در حوزه سوادآموزی و کمک به زنان و کودکان افغانستانی در محله سرچشمه فعال بود و چند همایش با نام گل سرخ هم پیش از این در فرهنگسرای خاوران برگزار کرده بودند که چند رسانه مختلف از‌جمله ابتکار و خبرگزاری مهر هم روی آن کار کردند. از این فعالیت‌های فرهنگی که مردم ایران و افغانستان با رسوم و فرهنگ هم آشناتر شوند و مثلا در مورد تفاوت مراسم نوروزشان با هم توضیح بدهند…».
دستمان به جایی بند نیست
با توجه به اینکه بسیاری از فعالان اجتماعی در حال پیگیری ماجرای کبری هستند، ولی تاکنون نتیجه مثبتی دریافت نکرده‌اند. بنابراین جمعی از فعالان اجتماعی با همراهی مؤسسه نوید زندگی کوشا، در نامه‌ای در مورد کبری غلامی نوشتند: «مؤسسه نوید زندگی کوشا سازمانی است مستقل، غیردولتی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی که بیش از دو دهه است در زمینه کاهش تا حذف کار کودک در مناطق آسیب‌دیده تهران، سیستان‌و‌بلوچستان (زاهدان، سراوان، زابل، کتیج) و استان اصفهان (کلمنجون) فعالیت می‌کند. بدین وسیله به اطلاع می‌رساند خانم کبری غلامی از زمان کودکی در مؤسسه کوشا در کلاس‌های کمک‌درسی شرکت داشته و سال‌ها بعد به‌عنوان مربی داوطلب در کتابخانه مؤسسه کوشا و همچنین آموزش سوادآموزی، خواندن و نوشتن به کودک کار، کودکان بازمانده از تحصیل و بدون شناسنامه و برنامه‌ریزی برای اردوهای تفریحی و برگزاری جشن‌های کودکانه همکاری لازم را داشته است. قابل ذکر است که نام‌برده دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم اجتماعی از دانشگاه الزهرا بوده و دارای مدارک شناسایی قانونی می‌باشد. خواهشمند است درخصوص رد مرز کردن خانم کبری غلامی در صورت امکان تجدیدنظر فرمایید».
قوانین دست‌و‌پا‌شکسته
کبری غلامی با وجود آنکه تمام مدارک اقامتی لازم برای زندگی در ایران داشته، بدون هیچ روند حقوقی و قانونی‌ای، با باطل‌کردن پاسپورتش به دلیل مقوله حجاب، به افغانستان رد مرز شده است و تا ساعاتی دیگر به دولت طالبان تحویل داده می‌شود که احتمال خطر جانی برای او محتمل خواهد بود. سال قبل مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود: «با اعلام اینکه اتباع خارجی ملزم به رعایت قوانین جاری و ساری کشور هستند، اگر این افراد مرتکب جرم و تخلف شوند، پس از طی فرایندی از کشور اخراج می‌شوند. آن دسته از اتباع خارجی که قوانین جمهوری اسلامی ایران را رعایت نکنند، پس از طی فرایند قانونی از کشور اخراج خواهند شد. افراد تبعه خارجی امور خود را شخصا و از راه مراجعه به مراکز و دفاتر ثبت‌شده پیگیری نمایند. اتباع خارجی به لحاظ قانونی ملزم به رعایت قوانین جاری و ساری کشور هستند، بنابراین اگر از سوی این افراد جرائم و تخلفی مشاهده شود، بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران، توسط دستگاه‌های مربوطه جلب و طی فرایندی پس از رسیدگی به جرائم‌شان از کشور اخراج می‌شوند و البته بدیهی است افراد غیرمجاز به محض اینکه شناسایی شوند، مجرم محسوب شده و از کشور طرد می‌شوند».
نسترن فرخه