واقعیت تاسف‌آور تجارت خارجی ایران از نظر کیفیت دادوستد، ترکیب کالاهای صادراتی و ترکیب کالاهای وارداتی بیش از پیش آزاردهنده می‌شود. در تازه‌ترین اطلاعات رسیده معلوم شده است کشور سریلانکا میلیون‌ها دلار از ایران نفت خریده اما بهای آن را نه با ارزهای معتبر بلکه با تعیین قیمت چای صادراتی خویش محاسبه و ایران را ناگزیر کرده به جای ارزهای معتبر، چای وارد کند.
در روزهای تازه‌سپری‌شده خبرهایی شنیده و خوانده شد که واردات انبوه انبه پاکستانی نیز در مسیر تجارت کالا به کالای ایران با دیگر کشورها انجام شده و مقام‌های پاکستان نیز به جای دادن پول نفت وارد شده به کشورشان، ایران را مجبور کرده‌اند انبه پاکستان را خریداری کند. علاوه‌بر این دو مورد که جدید است، اطلاعات در دسترس نشان می‌دهد ایران برای اینکه بتواند قیمت نفت صادراتی به چین را از این کشور بگیرد مجبور شده انواع موتورسیکلت، اتومبیل و دیگر کالاها را از این کشور وارد کند. پس از اینکه خبرهای یادشده هرگز از سوی مقام‌های سیاسی- اقتصادی ایران تکذیب نشد، حالا و در نشست اعضای اتاق بازرگانی ایران و برزیل معلوم شده است ایران به برزیل اوره می‌دهد و در مقابل ذرت و سویا و گوشت وارد می‌کند. تهاتر اکنون دهه‌های طولانی است که در تجارت خارجی کشورها منسوخ شده و کشورهای طرف تجارت با یکدیگر قیمت کالای صادراتی و وارداتی را به ارزهای معتبر جهانی تبدیل کرده و خود را از قید و بندهای تجارت کالا به کالا رها کرده‌اند. در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کند ایران از چرخه تجارت جهانی مدرن حذف خواهد شد و در وضعیتی قرار می‌گیرد که ناگزیر شود هرچه کشورهای طرف تجارت می‌گویند را اجرا کند.
این بدترین وضعیت برای یک کشور در عرصه حاضر است و باید راهی برای رهایی از آن جست‌وجو شود. حقیقت گزنده این است که سیاست خارجی ایران که بنیادش بر تضاد است و راهبرد آن شکست دادن آمریکا و غرب تعیین شده در پدیدار شدن این وضعیت نقش قابل‌اعتنایی داشته و دارد.
امید است با آمدن دولت تازه که شاید روزنه‌هایی برای نفس کشیدن به صورت عادی برای اقتصاد باز کند از چرخه زیان‌بار تهاتر خارج شویم. در تهاتر که نمونه‌هایی از آن را با استناد به اطلاعات منتشر‌شده یادآور شدیم فساد و رانت‌هایی پدیدار می‌شود که شاید جلوگیری از آن‌ها از همه مسائل ضروری‌تر باشد. دولت چهاردهم باید بساط تهاتر را در تجارت خارجی برچیند و اقتصاد ایران را به دوران مدرن نزدیک سازد.