درگیری غزه به رهبران اقتدارگرا در منطقه اجازه داده تا برای بازسازی تصویر خود مقابل افکار عمومی تلاش کنند، داعیه دفاع از شرافت عرب را سر دهند و از اعتراضات علیه اسرائیل به عنوان فرصتی برای بیرون راندن سازمان‌های غیردولتی خارجی از کشور و سرکوب مخالفانشان استفاده کنند.
بطور مثال پس از تبادل موشکی قابل توجهی که در این هفته میان اسرائیل و گروه حزب‌الله لبنان انجام شد، عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور مصر با ژنرال چارلز براون، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا گفتگو کرد و نسبت به خطر تشدید بیشتر درگیری‌ها در غزه هشدار داد.
در بیانیه دفتر نیز او به همین مناسبت آمده است: «جامعه بین‌المللی باید تمام تلاش‌ها را برای کاهش تنش که امنیت و ثبات کل منطقه را تهدید می‌کند، به کار گیرد.»
مقامات مصری در کنار نمایندگان آمریکا و قطر، بخشی از تیمی هستند که به عنوان میانجی برای رسیدن به توافق آتش‌بس در غزه تلاش می‌کنند.
حسام الحمالاوی، محقق و فعال مصری که اکنون در آلمان زندگی می‌کند، به «دویچه وله» می‌گوید که چنین تلاش‌ها و سخنانی به سیسی کمک می‌کند تا چهره خود را اصلاح کند. او معتقد است که «جنگ در غزه اساساً به تحکیم بیشتر رژیم سیسی کمک کرده است».
جنگ حدودا ۱۱ ماهه‌ای که در غزه در جریان است، باعث تقویت این ایده شده که مصر، پرجمعیت‌ترین کشور خاورمیانه با حدود ۱۱۱ میلیون نفر، «بزرگ‌تر از آن است که فرو بریزد».
این جنگ باعث از بین رفتن بخش قابل توجهی از درآمدهای مهم مصر بویژه در بخش گردشگری و کشتیرانی از طریق کانال سوئز شده و بحران اقتصادی مصر را که نتیجه سال‌ها سوءمدیریت مالی دولت سیسی بوده، بدتر کرده است.
حسام الحمالاوی با اشاره به وام‌ها و قراردادهای سرمایه‌گذاری مختلف به ارزش بیش از ۵۰ میلیارد دلار که به دولت مصر داده شده و به جلوگیری از فروپاشی اقتصاد آن کمک کرده، می‌گوید: «اروپایی‌ها، آمریکایی‌ها، صندوق بین‌المللی پول و سایر قدرت‌های بین‌المللی اساساً برای نجات مصر عجله دارند.»
او می‌افزاید: «سیسی به غرب می‌رود و می‌گوید که “من با تروریسم می‌جنگم و تلاش‌هایم برای ثبات منطقه، حیاتی است” اما همزمان مخالفان داخلی را سرکوب می‌کند. یکی از کسانی که اخیرا توسط نیروهای او دستگیر شد، یک کاریکاتوریست مصری به نام “اشرف عمر” بود که صرفا به دلیل انتشار کاریکاتورهایش اکنون با اتهامات تروریستی روبرو و در بازداشت است. مانند او روزنامه‌نگاران و اهالی بسیاری از رسانه‌های مصری اکنون پشت میله‌های زندان هستند.»
پژوهشگران اندیشکده چتم هاوس مستقر در بریتانیا نیز اخیرا در مقاله‌ای به این موضوع پرداخت که به نظر می‌رسد سیسی امیدوار است که «خشم عمومی بر اسرائیل متمرکز شود و آمریکا نیز به دلیل تلاش‌های قاهره در گرماگرم جنگ غزه، بر حمایتهایش از دولت مصر بیفزاید».
اما حاکم مستبد مصر تنها رهبر منطقه نیست که چنین امیدواری‌هایی را در سر می‌پروراند.
به نوشته براهیمی و مِزران، دو پژوهشگر ارشد اندیشکده چتم هاوس، در دو سال گذشته دولت‌های الجزایر، تونس، لیبی و مراکش نیز «به طرز ماهرانه‌ای» توانسته‌اند از فرصت‌های وقوع چند بحران جهانی از جمله جنگ‌ها، مهاجرت و افزایش پوپولیسم در اروپا استفاده کنند تا پایه‌های حکومت متزلزل خود را محکم کنند.
به گفته این دو، جنگ در اوکراین و تقویت قدرت احزاب راست افراطی در اروپا باعث شده که سیاستهای مهاجرتی بر موضوعات حقوق بشری اولویت یابد و به همین دلیل نیز مقامات اتحادیه اروپا به تقویت مالی دولت‌هایی در خاورمیانه و آفریقا پرداختند که ادعا می‌کنند می‌توانند بحران مهاجرت را کنترل کنند.
جنگ در غزه نیز بر این وضعیت دامن زده است و بطور مثال به الجزایر اجازه داده تا در کنار استفاده از کرسی موقت خود در شورای امنیت سازمان ملل «برای به نمایش گذاشتن ملی‌گرایی عربی، موقعیت تاریخی و طرح شعارهای ضداستعماری»، همزمان مجازات‌ها علیه فعالان دموکراسی‌خواه الجزایر را سخت‌تر و فعالیت سازمان‌های حقوق بشری را در این کشور ممنوع کند.
در تونس نیز قیس سعید، رئیس جمهور اقتدارگرای این کشور، از موضوع حمایت از فلسطینی‌ها برای «انحراف» افکار عمومی کشورش از بحران اقتصادی عمیق تونس و سرکوب مخالفان حکومت استفاده کرده است.
ثروا بولیفی، نویسنده تونسی در مقاله‌ای در ماه مارس به این موضوع اشاره کرد که «غزه» به کلمه‌ای ثابت در سخنرانی‌های رئیس جمهور تبدیل شده است و رسانه‌های محلی نیز عمدتاً بر اخبار اعتراضات طرفداران فلسطین متمرکز شدند. اما همزمان «از ماه اکتبر در رسانه‌های محلی این کشور، انتشار اخبار فعالانی که خواستار آزادی زندانیان سیاسی تونس هستند، متوقف شده است».
علاوه بر این در اکتبر ۲۰۲۳ میلادی در تونس پیش‌نویس قانونی تهیه شد که بطور بالقوه می‌تواند موجب تعلیق فعالیت سازمان‌های غیردولتی و جامعه مدنی در این کشور تحت عنوان «عوامل خارجی» شود.
تا کنون بر سر این پیش‌نویس بحثهای زیادی درگرفته و اعتراضات زیادی مطرح شده بود، اما اکنون در واکنش به درگیری‌های غزه، پرداختن به این پیش‌نویس از سوی سیاستمداران تونس به فراموشی سپرده شده است.
منبع: یورونیوز