رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت: قیمت پایین انرژی، بدمصرفی را در جامعه رونق می‌دهد. بدون توجه به مسائل اقلیمی بارگذاری بیشتری انجام دهیم که این منجر به فاجعه می‌شود. زمین با مشکلی به نام تغییرات اقلیمی یا آب و هوایی روبروست که به دلیل فعالیت‌های مخرب ما انسان‌ها بر سر زمین آمده است. تغییراقلیم پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و اقیانوس‌ها شده است. تغییرات اقلیمی به معنای گسترده‌تر شامل تغییرات بلندمدت پیشین در آب و هوای زمین نیز است.
طی ۱۰۰ سال گذشته سیاره زمین به شکل غیرطبیعی حدود یک درجه سلسیوس گرم‌تر شده است و برخی از دانشمندان معتقدند که دهه‌های پایانی قرن بیستم، گرم‌ترین سال‌ها در ۲۰۰۰ سال اخیر بوده است. به نظر می‌رسد فعالیت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار مؤثر بوده‌اند و به گرم شدن کره زمین کمک می‌کنند. از سال ۱۸۸۰ اندازه‌گیری دمای هوای کره زمین آغاز شده است و تاکنون نیز ادامه دارد. گفته می‌شود که گرم‌شدن کره زمین در سال ۲۱۰۰ باعث خشکسالی شدید، گرمای سوزان و توفان‌های وحشتناک خواهد شد.
در مورد دلایل این پدیده، یک مجموعه از تئوری‌ها بر تأثیر گازهای گلخانه‌ای توسط انسان‌ها بر این فرآیند مبتنی است و برخی دیگر فرآیندهایی نظیر فعالیت‌های آتشفشانی و زمین‌گرمایی و همچنین فعالیت‌های خورشیدی را دلیل این پدیده می‌دانند. استناد این دانشمندان برای گفته‌های خویش، وقوع دوره‌های سرد و گرم در طول مدت زمانی است که از عمر زمین می‌گذرد.
در ایران طی ۵۰ سال گذشته که تغییر اقلیم به طور جدی آغاز شده ۵۰ میلی‌لیتر از بارش کشور، یعنی یک پنجم کل بارش‌ها را از دست داده و در رابطه با دما هر ساله به طور میانگین ۴ درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده که این بسیار خطرناک است. راه گریز از شرایط تغییر اقلیمی در ایران همکاری جدی دستگاه‌های مختلف و پایش و برنامه ریزی دقیق تر و در اولویت قرار دادن چنین ابر چالشی است.
احد وظیفه در گفت‌وگو با ایسنا درباره افزایش تاب آوری در شرایط تغییرات اقلیمی اظهار کرد: همه دنیا تحت تاثیر گرمایش زمین قرار دارند مشخصا کشورهایی که در منطقه جنب حاره قرار دارند چراکه به دلیل زمینه اقلیمی شکننده و تاثیر گرمایش در این منطقه بیشتر در معرض فشارهای ناشی از تغییر اقلیم قرار می‌گیرند. کشوری مثل ایران در این منطقه قرار دارند که بارش سالانه آن‌ها یک سوم تا یک چهارم میانگین بارش جهان است. تغییر اقلیم در ایران موجب فراوانی بیشتر خشکسالی می‌شود به نوبه خودش تاثیرات بیشتری را بر اقلیم شکننده این مناطق می‌گذارد.
دلایل گرمایش زمین و تاثیر آن بر بارندگی چیست؟
او ادامه داد: در این شرایط کمبود دسترسی به آب و افزایش تقاضا برای آب به وجود می‌آید. به علت تبخیر و تعرق زیادتر، کاهش منابع آبی و مقدار آب در دسترس باعث افزایش تقاضا می‌شود. وقتی در محیط گرم تری قرار داریم، نیاز به آب افزایش می‌یابد.
رییس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی درباره راهکارتاب‌اوری در مقابل تغییرات اقلیمی گفت: خوشبختانه اطلاعات ما نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است و هر روز و هر ساعت نبض تغییرات زمین را می‌سنجیم و منتشر می‌شود. تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان همچنین مردم عادی نسبت به این تغییرات آگاهی پیدا می‌کنند. پیش‌بینی دوره‌های گرم و سرد موجب افزایش آمادگی جوامع انسانی برای مقابله با چالش‌های پیش رو می‌شود.
وی ادامه داد: بشر اطلاعات گرانبهایی را طی زمان به دست آورده است و نیاز نیست که از ابتدا تجربه کنیم بلکه دیگران روش‌هایی را اتخاذ کردند که به خوبی جواب داده است. شاید نتوانیم دما را تغییربدهیم اما می‌توانیم سازگاری و تاب‌آوری‌مان را بیشتر کنیم تا کمتر آسیب ببینیم.
بدمصرفی در جامعه بر اثر قیمت پایین انرژی/ انتقال آب از یک حوضه به حوضه دیگر چالش‌زاست
لزوم توسعه سبد انرژی از منابع پاک
او ادامه داد: در کشاورزی، صنعت، محیط زیست و انرژی راه حل‌های مشخصی دارد. تولید و توسعه سبد انرژی از منابع پاک یکی از راهکارهای مهم در دنیا برای مبارزه با تغییر اقلیم و گرمایش زمین است که موجب تولید انرژی از مسیر ارزان تر و عدم انتشار گازهای گلخانه‌ای به عنوان مهم‌ترین عامل گرمایش زمین می‌شود.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور افزود: درصد انرژی مصرفی از منابع پاک در برخی کشورها مثل آلمان، فرانسه، اسپانیا، انگلیس، سوئد، نروژ و در کشورهای اتحادیه اروپا به‌شدت افزایش پیدا کرده و فراتر از انرژی تولید شده از سوخت‌های فسیلی است. در چین نیز درصد زیادی از انرژی مورد نیاز الکتریسیته را از منابع پاک تامین می‌کند که شامل توربین‌های بادی و مزارع انرژی خورشیدی است.
وظیفه با بیان اینکه به کارگیری انرژی پاک در بخش‌های مختلف در حال توسعه است، گفت: امروزه در برخی از کشورها بخش مهمی از صنایع خودروسازی، تولید کننده‌های خودروهای الکتریکی هستند. این خودروهای الکتریکی جایگزین خودروهای بنزینی، گازی و گازوئیلی می‌شوند همچنین برقی سازی حمل و نقش شهری به‌تدریج در حال انجام است. در برخی از شهرهای دنیا موتورسیکلت برقی جایگزین موتورسیکلت‌های گازی و بنزینی شده‌اند. بخش زیادی از آلودگی‌های تهران وابسته به موتورسیکلت‌های بنزین‌سوز ایرانی است. اگر بتوان در تهران موتورسیکلت‌های برقی را جایگزین کرد که برق آن از منابع فسیلی تولید نمی‌شود بلکه برق مورد نیاز از انرژی خورشیدی یا بادی به دست می‌آید.
تاثیر مصرف زیاد سوخت فسیلی بر تغییرات اقلیمی
او ادامه داد: در کلانشهر تهران با معضل آلودگی هوا مواجه هستیم. این مساله بر سلامت مردم به‌ویژه در فصل سرد سال تاثیر می‌گذارد. سوخت‌های فسیلی که در نیروگاه‌ها و حمل و نقل استفاده می‌شود، مهم‌ترین بخش آلودگی را به وجود می‌آورد.
وظیفه با اشاره به راهکارهای افزایش تاب‌آوری در مقابل تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی گفت: هم بحث انرژی مورد استفاده در این بخش اهمیت دارد که از سوخت‌های فسیلی و … تامین می‌شود. هم بحث «آب» به عنوان یک موضوع کلیدی مطرح است. ارقام مقاوم به شوری، ارقام کم‌مصرف آب یال روش‌هایی کشت که کمتر به آب نیاز دارند، تغییر زمان، نوع و الگوی کشت یا استفاده از گلخانه‌ها، کشت‌های عمودی، استفاده از انرژی خورشیدی و بادی اقدامات موفقی است که در دنیا تجربه شده و ما باید به این سمت برویم البته ایران یک کشور نفتی است و نمی‌توانیم یک دفعه همه چیز را عوض کنیم اما با برنامه‌ریزی می‌توانیم مرحله به مرحله به اهداف خود در این زمینه دست یابیم.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور درباره دلایل مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی در کشور اظهارکرد: نفت و گاز برای ما ارزان‌تر از کشورهای دیگر تمام می‌شود. قیمت انرژی در کارخانه‌ها، صنایع و حمل و نقل خیلی پایین است که باعث می‌شود انگیزه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری‌های جدید به‌ویژه در زمینه انرژی‌های نو ایجاد نشود همچنین قیمت پایین انرژی بدمصرفی را در جامعه رونق دهد. به عنوان مثال وقتی انرژی ارزان باشد، فرد انگیزه‌ای ندارد موتورسیکلت یا خودروی پرمصرف خود را با وسیله نقلیه کم‌مصرف جایگزین کند.
بدمصرفی در جامعه بر اثر قیمت پایین انرژی/ انتقال آب از یک حوضه به حوضه دیگر چالش‌زاست
قیمت بالاتر انرژی کارخانه را از اتلاف انرژی باز می‌دارد
او ادامه داد: در کشورهای اروپایی بنزین با لیتری ۱.۵ یا ۲ دلار یا یورو خرید و فروش می‌شود بنابراین صنایع به دنبال تولید موتورسیکلت‌هایی هستند که کمترین مصرف را داشته باشند چراکه مصرف‌کننده متقاضی وسیله نقلیه کم‌مصرف است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به لزوم متعادل شدن قیمت انرژی در ایران گفت: قیمت پایین انرژی چه در حمل و نقل و چه در صنایع باعث می‌شود خیلی به دنبال بهره برداری درست از آن نروند. کارخانه‌های برقی در ایران داریم که با ۲۰ درصد راندمان کار می‌کنند و ۸۰ درصد از انرژی مصرفی اتلاف می‌شود. اگر قیمت انرژی متعادل بود، چنین کارخانه‌ای نباید فعالیت می‌کرد چون بسیار زیان‌ده می‌شود این در حالیست که قیمت پایین انرژی موجب مصرف بسیار زیاد آن شده است. اقتصاد در این بخش نقش مهمی را ایفا می‌کند.
وظیفه اضافه کرد: زمانی که انرژی در ایران ارزان و در کشورهای همسایه بسیار گران است، جذابیت خیلی قوی برای قاچاق سوخت ایجاد می‌شود. با تداوم این وضعیت، با افزایش جمعیت و توسعه شهری به‌تدریج به مرحله‌ای رسیده‌ایم که مثل الان با چالش‌های بزرگی مانند ناترازی انرژی، کمبود آب و ناترازی در مصرف آن مواجه و این مساله به بحران و حتی ابر بحران تبدیل شده که حل کردن آن بسیار سخت است در حالی که اگر از ابتدا به این مساله ورود و برایش راه حل پیدا می‌کردیم، کار خیلی راحت تر بود بنابراین لازم است دولت چهاردهم به‌طور ویژه به این موضوع بپردازد.
او با اشاره به بحران آب و مشکلات ناشی از توسعه سدسازی‌های ترکیه و کاهش سطح آب رودخانه‌هایی که از دجله و فرات وارد عراق و خلیج فارس می‌شوند، کاهش سطح آب رودخانه ارس و موضوع سد هریرود و هیرمند و راه حل‌های این وضعیت اظهارکرد: یکی از بزرگ‌ترین دستاوردها پایش اطلاعات و پیش‌بینی وضعیت آب و هوایی آینده تا حد زیادی است در نتیجه می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم که حتما می‌بایست طبیعت‌محور یا اقلیم محور باشد این در حالیست که انتقال آب بین‌حوضه‌ای و سدسازی بی‌رویه موجب آسیب به اقلیم شده است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور درباره با دلایل مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی در کشور با بیان اینکه انتقال‌های آب از یک حوزه به حوزه دیگر در نهایت به ضرر ما تمام می‌شود، گفت: وقتی از حوضه‌ای به حوضه دیگر آب منتقل می‌شود هم حوضه مبدا و هم مقصد دچار چالش می‌شود. در حوضه مبدا طبیعت را از آن آب محروم کردید و اثرات مخربی خواهد داشت. مثلا ما اولین نسلی هستیم که خشک شدن کارون را به چشم می‌بینیم. در مقصد هم همزمان با انتقال آب تقاضاهایی به وجود می‌آید که به طور طبیعی ظرفیت آن وجود ندارد.
بدمصرفی در جامعه بر اثر قیمت پایین انرژی/ انتقال آب از یک حوضه به حوضه دیگر چالش‌زاست
بارگذاری بیشتر بدون توجه به مسائل اقلیمی منجر به فاجعه می‌شود
وظیفه در پایان اظهارکرد: توسعه بی رویه صنعت در کویر مرکزی ایران موجب رشد تقاضا برای مصرف آب شده و این مساله طبیعت آن منطقه را دچار مضیقه کرده است. در اصفهان رودخانه زاینده رود دیگر به تالاب گاوخونی نمی‌رسد که باعث می‌شود این تالاب به کانون گرد و خاک تبدیل شود. در استان تهران بارگذاری بسیار زیاد جمعیت باعث خشک شدن دریاچه نمک قم شده است که به گسترش گرد و غبار در تهران، قم و اصفهان انجامیده و معضلات زیست محیطی و بهداشتی را در پی داشته است بنابراین نباید بدون توجه به پتانسیل‌های اقلیمی نباید بارگذاری بیشتری انجام دهیم چراکه این منجر به فاجعه می‌شود.
منبع: ایسنا