حمله به دانشگاه لکۀ ننگی بر پیشانی ھر حکومتی است

پـس از کودتـای ننگین ٢٨ مـرداد ،١٣٣٢ بـار اصلی مـبارزات مـلت ایران بـر دوش دانـشگاه و دانـشجویان بـود. دانـشگاه نـقطۀ ثـقل مـبارزات نـھضت ملی ایران مـحسوب می شـد. بـازار در دوران دولـت ملی دکتر مـصدق نـقش مھمی در مـبارزات مـلت ایران داشـت. چـندی پـس از کودتـا دوبـاره بـازار نسـبت بـه کودتـا و دادگـاه دکتر مـصدق بـه میدان آمـد. امـا نـه تـنھا سـقف بـازار را روی سـر بـازاریان خـراب کردنـد که سـران سـازمـان بـازار را دسـتگیر و روانـه تبعید کردنـد. در غیاب بـازار بـار اصلی مـبارزات بـر دوش دانـشجویان و دانـشگاه بـود. آذر ١٣٣٢، دانـشگاه بـپاخـاسـت. ھـر روز در صـحن دانشکده ھـای مـختلف، اعـتصاب و اعـتراض بـود که شـوربـختانـه ١۶ آذرمـاه ١٣٣٢، نـظامیان دولـت زاھـدی، وارد دانشکده فنی شـده و صـحن دانشکده را گـلولـه بـاران کردنـد. چـند تـن از دانـشجویان را مجـروح و دردنـاکتـر اینکه سـه دانـشجوی این دانشکده را بـه شـھادت رسـانـدنـد. این بـود که جـنبش دانـشجویی ایران بـا این سـه قـطره خـون تکوین یافـت. در اینجـا بـاید ضـمن پـاسـداشـت جـنبش دانـشجویی در دھـه ١٣٣٠ از جـنبش دانـش آمـوزی نیز بـه نیکی یاد شـود. دانـش آمـوزان آن دھـه در کنار جـنبش دانـشجویی تـوانسـتند چـراغ نـھضت ملی ایران را روشـن نـگاه دارنـد. تـا جـایی که اواخـر دھـه ١٣٣٠ در چـندین نـوبـت، دانـش آمـوزان را از مـدارس زنـدان و گـاه زنـدان می کردنـد. در مـخالـفت بـا سـرکوب دانـش آمـوزان، در اول بـھمن ،١٣۴٠ دانـشگاه تھـران در اعـتراضی مـسالـمت آمیز بـه خـروش آمـد. پـادشـاه وقـت که بـه ھیچ عـنوان اعـتراض و انـتقاد و بـه ویژه اعـتراض دانـشگاه را تـاب نمی آورد، چـتر بـازان و کامـانـدوھـای نیروھـای ویژه ھـوابـرد بـه فـرمـانـدھی مـنوچھـر خسـروداد را بـه دانـشگاه تھـران گسیل داد. دســتگاه ســرکوب وقــت، نــه تــنھا حــریم دانــشگاه را شکست، که صــدھــا تــن از دانــشجویان را بــه شــدت مضروب و مجروح ساخت.

ھـمانطـور که گـفته شـد، دانـشگاه نـقطۀ ثـقل جـنبش ھـای اعـتراضی در ایران مـحسوب می شـد. خـط و خـطوط سیاسی را دانـشگاه تعیین می کرد. بـه ھمین خـاطـر پـادشـاه وقـت و دسـتگاه سـرکوب بـرای ایجاد خـفقان و اخـتناق، سـرکوب دانـشگاه را در دسـتور کار خـود قـرار دادنـد. اسـتقلال و حـریم دانـشگاه که بـرای جـامـعه عـزیز شـمرده می شـد، حـمله بـه دانـشگاه، پـس از سـرکوب خـون آلـود دسـتگاه در ١۶ آذر ١٣٣٢ قـبحش ریخته شـده بـود. اکنون در اول بـھمن ١٣۴٠، در اوج جـنبش دانـشجویی، دانـشگاه و دانـشجو نـزد حکومـت عـنصری خـصرنـاک بـرای کیان سـلطنت بـود که ھـمواره بـاید تحـدید و تھـدید می شـد. دانـشگاه نقطۀ ثقل جـنبش ھـای اجـتماعی و سیاسی در دھـه ١٣٣٠ و ١٣۴٠ بود که شاه با حمله به دانشگاه در اول بھمن ١٣۴٠، امکان تغییر و تحول مسالمت آمیز را سلب کرد.

در واقـع یکی از دلایل انـقلاب ایران، شکستن حـرمـت دانـشگاه و دانـشجو بـود. امـا طـولی نکشید که پـس از انـقلاب،دسـتگاھی بـه مـراتـب قـصاب تـر بـر سـرکار آمـد که ابـتدا بـا انـقلاب فـرھنگی، قـساوت خـود را بـر پـھنۀ دانـشگاه گسـترده کردنـد. آنـان بـا بسـتن دانـشگاه ھـای ایران، امکان فـعالیت دانـشجویان را مسـدود کردنـد. امکان تـولید عـلم را مـتوقـف کردند. از ھمه مھمتر، با بستن دانشگاه، زمینه را برای زندان و کشتار دانشجویان مھیا کردند.

ھـمچنانکه ١۶ آذر ١٣٣٢ و اول بـھمن ١٣۴٠ لکۀ ننگی بـر پیشانی دسـتگاه سـلطنت پھـلوی بـود. ١٨ تیر ١٣٧٨، لکۀ ننگی دیگر بـر پیشانی رژیم اسـلامی قـرار گـرفـت. آن زمـان که جـامـعه نسـبت بـه ظـلم حـاکمیت بـپاخـاسـته بـود. دانـشگاه مـھمترین رکن جـنبش ھـمگانی مـحسوب می شـد، امـا حـاکمیت وقـت بـرای سـرکوب جـامـعه، مـانـند رژیم پھـلوی، دانـشگاه را نـقطۀ پیکان یورش خـود قـرار داد. بـا حـمله بـه کوی دانـشگاه و کشته، زخـمی و زنـدانی نـمودن دانشجویان، زمینۀ خفقان و اختناق دیگری را در جامعه ایجاد کردند.

رژیم حـاکم پـس از جـنبش زن و زنـدگی و آزادی، بـارھـا بـه دانـشگاه ھـای سـراسـر ایران حـمله کردنـد. دانـشجویان را مـورد ضـرب و شـتم قـرار دادنـد. از ھـمه مـھمتر بـرخی از آنـان را مـاه ھـا در زنـدان مـورد آزار و شکنجه قـرار دادنـد. بـرخی دیگر را از ادامـۀ تحصیل وا دشـتند. نکتۀ پـایانی، اخـراج فـوج فـوج اسـاتید دانـشگاه اسـت که یادآور تـلخ انقلاب فرھنگی است.

بـرای پـایان دادن بـه سـرکوب دانـشگاه و دانـشگاھیان و تـوقـف اسـتبداد بی رحـم دینی، بنیاد یک حکومـت، جـمھوری لائیک بر اساس حقوق بشر و دموکراسی توسط آحاد ملت ایران است.

نھاد راھبردی حزب جمھوریخواه سوسیال دموکرات و لائیک ایران (عضو جبهه ملی ایران)

۶ بهمن ۱۴۰۲ برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴