دستور پزشکیان مبنی بر بازگشت اساتید و دانشجویان اخراجی به دانشگاه تاریخ‌ساز است. در صورت اجرایی‌شدن این دستور انتظار می‌رود دیگر مطالبات دانشجویان از جمله حراست‌زدایی از دانشگاه‌ها و احیای تشکل‌ها هم در دستور کار قرار بگیرد.
یکی از تاریخی‌ترین لحظات دولت چهاردهم زمانی است که مسعود پزشکیان در جلسه معارفه وزیر علوم خود، در حضور وزیر سابق دستور بازگشت اساتید و دانشجویان اخراجی به دانشگاه‌ها را صادر کرد. چهره گرفته زلفی‌گل زمان اعلام این دستور فراموش‌نشدنی بود.
این دستور خشم جریان حاکم بر دولت رئیسی را در پی داشت. حسین شریعتمداری مدیرمسئول کیهان در سرمقاله‌ای به شدت به این تصمیم حمله کرد و مدعی شد اخراجی‌ها «قانونی» بوده اند و بازگشت آن‌ها «غیرقانونی» است. دفتر رئیس جمهور به این مقاله پاسخ داد و اعلام کرد که دولت جدید، «رفتار‌های سلیقه‌ای را که آزادی بیان و اندیشه را محدود کند، تحمل نخواهد کرد.»
چندی پیش غلامرضا ظریفیان به رویداد۲۴ خبر داد که پزشکیان برای این منظور کمیته‌ای تشکیل داده و به زودی در احکام تجدید نظر خواهد شد. اما مساله بازگشت اساتید و دانشجویان اخراجی به دانشگاه تنها بخشی از مطالبات دانشجویان از وزارت علوم است.
لغو احکام انضباطی و بازگشت اخراجی‌ها
سیمایی صراف هنوز برنامه‌ای برای دیدار با تشکل‌های دانشجویی ندارد، اما اعضای انجمن اسلامی مهمترین دانشگاه کشور یعنی دانشگاه تهران می‌گویند در حال تهیه گزارشی خطاب به وزارت علوم درباره وضعیت دانشجویان اخراجی و تعلیقی هستند.
انجمن اسلامی دانشگاه تهران در نامه سرگشاده خود به وزارت علوم و بهداشت گفته در سه سال گذشته عده بسیاری از دانشجویان با برخورد‌های انضباطی به بهانه‌های واهی و بدون ارائه مستندات قانونی مورد تنبیه قرار گرفته‌اند.
سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران صبح سه‌شنبه، ۲۰ شهریور در یک سخنرانی مدعی شده در سه ساله حضور او در دانشگاه تهران هیچ استاد و دانشجویی اخراج نشده است. او گفته: «لیست‌های موسوم به اساتید اخراجی که در فضای مجازی منتشر شده، فاقد اعتبارند و برخی از این اساتید سال‌هاست که بدرود حیات گفته‌اند و برخی نیز در دوره مدیریت گذشته بازنشسته شده‌اند!»
محمد ترابی دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران در گفتگو با رویداد۲۴ با اشاره به اظهارات مقیمی می‌گوید «او در حالی همه چیز را تکذیب می‌کند که افکار عمومی به خوبی آگاه است که چهره‌هایی، چون آذین موحد یا محسن برهانی نه بدرود حیات گفته‌اند و نه بازنشست شده‌اند.»
او می‌گوید: «در مورد تعداد دانشجویان اخراجی یا تعلیق‌شده انضباطی در کل کشور غیرقابل‌باور است و در دانشگاه تهران هم به دلیل ترس برخی دانشجویان و عدم همکاری دانشگاه، آمار دقیقی در دست نیست.»
به گفته ترابی آنچه مسلم است این است که بسیاری از این احکام به گونه‌ای برای دانشجویان صادر شده که دانشگاه‌ها بتوانند به راحتی از زیر بار کلمه اخراج فرار کنند، اما در نهایت نتیجه چیزی جز اخراج دانشجویان نیست.
او به جزییات نحوه اخراج آموزشی دانشجویان با احکام انضباطی اشاره می‌کند و می‌گوید: «بسیاری از دانشجویان به دلیل بیان عقیده در فضا‌های مجازی مانند توییتر دچار مشکل شده‌اند. طبق شیوه‌نامه منحوس ۱۴۰۱، فضای مجازی قابل رجوع شد. این درحالی است که برای این مورد باید ابتدا اثبات می‌کردند که این صفحات به خود افراد تعلق دارند، اما دانشگاه بدون سند و ادله، و با استناد به محتوای فضای مجازی دانشجویان، اقدام به صورت حکم‌هایی مانند تعلیق چهار ترمی با احتساب سنوات کرده است.»
دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران می‌گوید: «در حال حاضر یکی از مطالبات از وزارتین علوم و بهداشت این است که احکام دانشجویانی را که در خطر اخراج برای ترم جدید هستند، مورد بازبینی قرار بدهد.»
او تاکید کرده مطالبه ما این است که وزارتین خودشان به این پرونده‌ها ورود پیدا کنند و لیست دانشجویان اخراجی یا در معرض اخراج را از دانشگاه‌ها بگیرند. تعداد این دانشجویان بسیار بیشتر از گزارش‌هایی است که به دست ما رسیده است.
سهراب‌پور دبیر انجمن اسلامی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه هم به رویداد۲۴ می‌گوید «مطالبه کنونی، توقف احکام و اثر احکام است. یعنی در همین فرصت کوتاه باید مشخص شود وزارت جدید چه برنامه‌ای برای این دانشجویان دارد.»
به گفته این عضو انجمن اسلامی دانشگاه تهران، این تشکل در تلاش است که تمامی افرادی را که با این وضعیت مواجهند شناسایی کند، اما «تعداد این دانشجویان بسیار بالاست.»
سهراب‌پور می‌گوید: «خیلی از دانشجویان نمی‌خواهند پرونده‌های انضباطی‌شان فاش شود. برای خیلی‌ها پرونده تشکیل شده، اما پیگیری نشده و خودشان هم خبر ندارند.»
از جمله مسائلی که در احکام انضباطی وجود دارد، احکام مربوط به حجاب و درگیری دانشجویان با حراست است. سهراب پور می‌گوید حداقل کاری که انجمن می‌تواند انجام دهد این است که در این گزارش به گوش وزارت خانه برسانیم: «باید دید آیا وزارت جدید مشتاق است که این مشکلات دانشجویی را حل کند؟»
حراست زدایی از دانشگاه
مطالبه مهم دانشجویان، اساتید و چهره‌های فرهنگی از دولت جدید، حراست زدایی از دانشگاه‌هاست. فضای دانشگاه‌ها بعد از اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ امنیتی‌تر شده است. در برخی دانشگاه‌ها شاهد ورود نیرو‌های امنیتی به محوطه دانشگاه بودیم. خبرنامه امیرکبیر در پاییز ۱۴۰۲ مدعی شد که در اوج اعتراضات، بیش از ۲۸۴۳ دانشجو از دانشگاه‌های مختلف به کمیته‌های انضباطی دانشگاه معرفی شدند. جلوی ورود بسیاری از دانشجویان به دانشگاه به دلیل حضور آن‌ها در اعتراضات گرفته شد و گزارش‌ها نشان می‌داد بسیاری از آن‌ها با احکامی نظیر تعلیق مواجه شده‌اند؛ تعلیق‌هایی که به قدری طولانی شده که به اخراج شباهت بیشتری دارد.
یک گروه هکری که سابقه هک نهاد‌های مختلف دولتی را دارد، سامانه وزارت علوم را در مهر ماه ۱۴۰۲ مورد هدف قرار داد. در اسناد ادعایی این گروه هکری یک نامه محرمانه از محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم دولت سیزدهم خطاب به ابراهیم رئیسی وجود داشت که در آن از برخی روسای دانشگاه‌ها به دلیل همراهی‌نکردن در اخراج یا احضارنکردن به کمیته‌های انضباطی دانشجویان انتقاد کرده بود. او در این نامه گفته بود «دانشگاه صنعتی شریف به‌طور کامل در اختیار اغتشاشگران قرار گرفت و مدیریت دانشگاه هم همکاری لازم را با وزارت علوم به خوبی انجام نداد و برای همین شاک و شورای امنیت ملی «به شکل کتبی» خواهان تغییر رییس دانشگاه شدند.»
سندی دیگر حاکی از راه‌اندازی ۷۴۰ دوربین فعال در دانشگاه علم و صنعت و طراحی و اجرای فاز اول نرم‌افزار تشخیص چهره دانشجویان معترض با همکاری استادان دانشگاه بود.
بعد از اعتراضات پاییز ۱۴۰۱، روند برخورد‌های انضباطی با دانشجویان به بهانه حجاب تشدید شده است. اردیبهشت ماه امسال روزنامه شرق گزارشی از ورود تعداد زیادی نیرو‌های حراست زن به دانشگاه‌ها منتشر کرد و نوشت این نیرو‌ها به دانشجویان التیماتوم داده‌اند که در صورت عدم رعایت حجاب، آن‌ها را به کمیته انضباطی معرفی خواهند کرد.
در همین روز‌های اخیر تصاویری از دانشگاه امیرکبیر منتشر شده که نشان می‌دهد یک مامور حراست دانشگاه در حال لگد زدن به خودروی یکی از دانشجویان است. دانشجویان این دانشگاه در توضیح این تصویر گفته‌اند که مامور حراست با فحاشی و لگد‌زدن به حجاب دانشجو اعتراض می‌کرده.
به طور طبیعی یکی از مطالبات دانشگاه‌ها، حراست‌زدایی از فضای عمومی دانشگاه با هدف بالا‌بردن بهره‌وری دانشجویان است. انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در نامه‌ای به وزارتین علوم و بهداشت وضعیت سه سال گذشته دانشگاه را تبدیل «دانشگاه امن» به «دانشگاه امنیتی» توصیف کرده‌اند که صحن دانشگاه را از یک عرصه امن برای بیان انتقادات به محیطی پر از خفقان و رخوت تبدیل کرده است. تغییر این وضعیت، مهمترین مطالبه دانشجویان از دولت اصلاح طلب چهاردهم است.
لغو شیوه‌نامه انضباطی
ترابی از شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان مصوب آبان ماه سال ۱۴۰۱ تحت عنوان «شیوه‌نامه منحوس ۱۴۰۱» یاد می‌کند.
در نامه سرگشاده انجمن اسلامی دانشگاه تهران به وزارت علوم و بهداشت هم به تصویب «عجولانه» شیوه‌نامه انضباطی سال ۱۴۰۱ اشاره شده و آن را در جهت «سرکوب فزاینده و مغایر با حقوق اولیه و بدیهی دانشجویان» خوانده‌اند که راه را برای حاکم کردن بیش از پیش اختناق در دانشگاه هموار کرده است.
به گفته دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران، یکی از مطالبات، لغو همه احکام منتسب به این شیوه‌نامه و تغییر خود شیوه‌نامه است که «هیچ شانی برای دانشجو قائل نیست.»
.
رویداد۲۴| لیلا فرهادی