بی بی سی فارسی- مت مک گرات (گزارشگر محیط زیست): تیتر خبرها وضعیتی تیره را ترسیم می‌کند: سازمان ملل در گزارش تازه ای که امروز منتشر شد گفت، بدون اقدامی مؤثر، جهان ممکن است در حد بسیار شدید، یعنی ۳.۱ درجه سانتیگراد در قرن جاری، گرمتر شود.
اما احتمال وقوع چنین حالتی چقدر است؟:
پاسخ در اینجا هم مثل بیشتر مواردی که به تغییر اقلیم مربوط می‌شود، پیچیده است.
گزارش «شکاف تصاعد» سازمان ملل متحد حاکیست که اگر فقط «سیاست‌های جاری» به اجرا گذاشته شود دمای زمین سه و یک دهم درجه سانتیگراد بالا خواهد رفت.
به گفته سازمان ملل این برای جهان «فاجعه بار» خواهد بود و به افزایش چشمگیر رویدادهای شدید آب و هوایی مثل موج های گرما و سیل منجر خواهد شد.
کار در محیط باز در چنین دمایی اگر غیرممکن نباشد بسیار سخت خواهد بود.
اما این عدد کاملاً تازه نیست و باید آن را در بستر رویدادها قرار داد.
پیش‌بینی سازمان ملل از میزان افزایش دما طی ٣ سال اخیر، یعنی از زمانی که کشورها در اجلاس اقلیمی کاپ ۲۶ گلاسگو دیدار کردند، اساساً تغییری نکرده است.
گزارش تازه می گوید: «تخمین زده می شود که با ادامه سیاست های جاری، میزان افزایش دما در طول قرن جاری به حداکثر ۳.۱ درجه (بازه ۱.۹ تا ۳.۸ درجه) محدود شود».
این رقم با پیش بینی آخرین گزارش هیأت میان‌د ولتی تغییر اقلیم که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، همخوانی دارد. آن گزارش افزایشی ۳.۶ درجه ای را در قرن جاری – براساس تصاعد بالاتر گازهای گلخانه‌ای – پیش ینی می کند.
گزارش امروز می گوید که اگر کشورها تعهدات خود برای کاهش تصاعد کربن را عملی کنند، در آن صورت افزایش دما به ۲.۶ تا ۲.۸ درجه سانتیگراد محدود خواهد شد.
گزارش «شکاف تصاعد» می‌گوید که اگر همه کشورها این طرح ها را به اجرا بگذارند و به قول های خود در زمینه «صفر خالص» عمل کنند، افزایش دما را می‌توان به ۱.۹ درجه محدود کرد.
به وضوح هیچ تضمینی برای محقق شدن این سناریو های «خنک تر» وجود ندارد و حتی افزایشی ۱.۹ درجه سانتیگرادی فاجعه بار خواهد شد. ما تا اینجا دمای سیاره را ۱.۱ درجه سانتیگراد افزایش داده ایم و آثار آن را در انواع سطوح، مثل رویدادهای شدید آب و هوایی و بالا آمدن سطح دریاها حس می کنیم.
قول ها و سرخوردگی ها:
اینکه این پیش بینی ها بهبود پیدا نمی کند، مایۀ سرخوردگی سازمان ملل است. با اینکه کشورها، در دو کنفرانس کاپ ۲۶ و کاپ ۲۸ قول هایی در این زمینه دادند، سرعت عملی شدن آنها کم بوده است.
گزارش سازمان ملل می گوید که اهداف توافق پاریس برای حفظ افزایش دما در حدی کمتر از ٢ درجه سانتیگراد – و در عین حال تلاش برای حفظ آن در حد ۱.۵ درجه – اکنون در خطر جدی قرار دارد.
با این حال مهم است در نظر داشته باشیم که این گزارش درست چند هفته قبل از برگزاری کاپ ۲۹ در آذربایجان منتشر می شود.
کشورها موافقت کرده‌اند تا بهار آینده طرح های کاهش کربن را روی میز بگذارند. زمان اجرای این طرح ها ١٠ سال آینده تا ۲۰۳۵ خواهد بود.
دانشمندان می گویند که اگر منحنی تصاعد تا آن زمان خم نشده باشد، در آن صورت افزایش دمای فوق‌العاده دردسرآفرین، یعنی در حدود ٣ درجه یا بیشتر، محتمل خواهد بود.
مدیر اقلیمی سازمان ملل مجموعه طرح های آتی، موسوم به سهم تعیین شدۀ ملی را بعضی از مهمترین اسنادی که در قرن جاری آماده می‌شوند، توصیف کرده است.
بنابراین، گزارش تازه را باید تلاشی برای بالا بردن سطح انتظارات از رهبران جهان دانست.
این گزارش چه نکات دیگری دارد؟:
به گفته سازمان ملل، عوامل تازه ای هست که به افزایش تصاعد گازهای کربنی دامن می زنند.
رونق گرفتن پروازها در سال ۲۰۲۳ باعث شد تصاعد بخش هوانوردی نسبت به سال قبل از آن ۱۹.۵ درصد افزایش پیدا کند.
تصاعد ناشی از حمل و نقل جاده ای هم افزایش یافت، اما عوامل کلیدی دیگری از جمله تأثیر تغییر اقلیم و افزایش دما بود که باعث شد مردم بیش از پیش از کولر استفاده کنند.
دکتر ان اولهوف از برنامه محیط زیست سازمان ملل گفت: «ما شاهد آثار شدیدتر تغییر اقلیم یا مشاهده شروع این آثار هستیم، برای همین موج های گرما باعث افزایش مصرف انرژی برای خنک کردن خانه ها و محیط کار شده است.»
«تغییر اقلیم بر تولید انرژی برق آبی اثر منفی گذشته است. و وقتی تولید انرژی برق آبی پایین می رود، چه می‌ک نید؟ زغال بیشتری می سوزانید».
یک عنصر دیگر روی آوردن مصرف کنندگان به خودروها و سیستم های گرمایشی برقی است که مصرف برق را افزایش داده است که برای جبران آن اغلب از سوخت های فسیلی استفاده شده است.