به نظر میرسد اسرائیل بعد از صدها حمله هوایی به سرمایههای ارتش سوریه و گرفتن مواضعی شامل قله یک کوه با چشمانداز بدون مانع دمشق، پایتخت سوریه، از آنچه به عنوان فرصت میبیند نهایت استفاده را میبرد.
ساختارهای فرماندهی سوریه به هم ریخته و سمتهای کلیدی به نظر میرسد که بعد از سقوط بشار اسد بدون مسئول باقی ماندهاند.
ارتش اسرائیل میگوید نیروی هوایی و دریایی این کشور بیش از ۳۵۰ حمله از شنبه شب پیش تاکنون انجام دادهاند و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد اموال و داراییهای نظامی استراتژیک سوریه را در دمشق و لاذقیه منهدم کردهاند.
به گفته ارتش اسرائیل این داراییها شامل هواپیماهای جنگی، رادار و سامانههای پدافند هوایی، کشتیهای جنگی و انبار مهمات بودند.
یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل میگوید: « نیروی دریایی با موفقیت ناوگان سوریه را منهدم کرد.»
وزارت دفاع اسرائیل همچنین گفته است نیروهایش را از بلندیهای جولان به منطقه حائل غیرنظامی در سوریه و اطراف آن منتقل کرده است.
یسرائیل کاتس میگوید به ارتش گفته که «یک منطقه دفاعی عاری از سلاح و تهدیدهای تروریستی در جنوب سوریه بدون حضور دایمی اسرائیل ایجاد کند.»
یک تحلیلگر اسرائیلی میگوید ۷۲ ساعت گذشته «حتی برای افرادی که فکر میکردند همه چیز را دیدهاند، چیز جدیدی بود.»
یوآو لیمور تحلیلگر اسرائیلی در روزنامه اسرائیل هیوم نوشت: « اسرائیل تنها ارتش سوریه را از قابلیتهای خاص محروم نکرد. بلکه آن را بدون هیچگونه قابلیت استراتژیک مهمی به خط شروع بازگرداند.»
اودی اتزیون هم در وبسایت خبری والا اسرائیل نوشت: «عملیات ارتش اسرائیل برای تخریب تواناییهای ارتش سوریه بزرگترین حمله تاکنون است.»
افسران سابق نیروی هوایی اسرائیل در پستهایی در شبکههای اجتماعی نوشتهاند که بعضی از این حملات انجام شده بر اساس طرحهایی بوده که سالها پیش ریخته شده بود.
یک تحلیلگر نظامی میگوید بعضی از اهداف در میانه دهه ۱۹۷۰ توسط اسرائیل شناسایی شده بودند.
همزمان به گفته رسانههای اسرائیلی، نیروهای ارتش این کشور کنترل بخشهایی از بلندیهای جولان ازجمله قله کوه حرمون را در دست گرفتهاند.
کوه حرمون به عربی جبلالشیخ نامیده میشود.
وبسایت خبری واینت به نقل از کوبی میشل، محقق انستیتوی اسرائیلی برای مطالعات امنیت ملی مینویسد: « این محدوده کنترل استراتژیک بر کل منطقه جنوب سوریه را تضمین میکند که تهدیدی فوری برای اسرائیل است. هیچ نقطهای بلندتر از بخش سوریه در بلندیهای جولان نیست.»
مقامهای اسرائیلی تاکید میکنند که این کشور بعد از سقوط بشار اسد، بر اساس منافع ملی خودش اقدام کرده است.
آنها میگویند که هدف اسرائیل این است که از افتادن سلاحهایی که رژیم بشار اسد در اختیار داشت، به دست افراد نادرست چه جناحهای افراطی سوری و چه دشمن قدیمی اسرائیل، حزبالله لبنان جلوگیری کند.
حزبالله لبنان و حامیاش ایران متحدان نزدیک بشار اسد بودند و به او برای ماندن در ریاستجمهوری در طول جنگ داخلی در سوریه کمک زیادی کردند.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل در یک پیام ویدیویی گفت: «ما اجازه نخواهیم داد که یک گروه تروریستی افراطی اسلامی، فراتر از مرزهای خود علیه اسرائیل اقدام کند و شهروندانش را در معرض خطر قرار دهد.»
سوریه و اسرائیل در جنگهای خاورمیانه در سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ با هم جنگیدهاند. آنها به صورت رسمی یکدیگر را دشمن خود میدانند.
در زمان بشار اسد، سوریه یک قدرت نظامی مهم منطقه بود. اسرائیل در سالهای اخیر صدها حمله به سوریه کرد و به ندرت آشکارا به آن اذعان میکرد. محاسبات اسرائیل همیشه اینطور بود که حملات را انکار میکرد تا اسد مجبور به پاسخگویی نشود.
این حملات برای جلوگیری از انتقال اسلحه به حزبالله متمرکز شده بود زیرا مسیر اصلی حمل و نقل زمینی از سوریه به لبنان، در کنار تولید تسلیحات و سیستمهای دفاع هوایی سوریه تهدیدی برای هواپیماهای جنگی اسرائیل بود که به ماموریت اعزام میشدند.
اسرائیل از حملات گسترده که میتوانست به جنگ بزرگتری بینجامد، خودداری میکرد. این کشور همینطور از درگیری با روسیه که در سالهای گذشته به بزرگترین حامی بشار اسد تبدیل شده بود، اجتناب میکرد.
بعضی از تحلیلگران دفاعی میگویند که اسرائیل میخواست از تضعیف رژیم سوریه اجتناب کند زیرا از ایجاد هرج و مرج در صورت به قدرت رسیدن مخالفانش نگران بود. در طول سالها اسرائیل و سوریه تحت رژیم سکولار و بعثیاش به خطوط قرمز کاملا مشخصی پایبند بودند. هر دو حریف شناخته شدهای بودند.
اما پیشروی گسترده و سریع گروه اسلامگرای هیئت تحریر شام، باعث شد استراتژی جدید اسرائیل به سرعت شکل بگیرد.
نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در منطقه حائل ایجاد شده در خاک سوریه پس از جنگ خاورمیانه در سال ۱۹۷۳ حضور دارند و تاکید کردهاند که اسرائیل با انتقال نیروهای زمینی خود به داخل این منطقه، توافق آتش بس را نقض میکند.
مقامهای اسرائیلی استدلال میکنند که توافق آتشبس اکنون از بین رفته است، زیرا طرف دیگر توافق وجود ندارد و اقداماتش موقتی و محدود برای دفاع از خود است.
سخنگوی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل گفت نیروهای حافظ صلح «به دنبال رویدادهای اخیر قادر به حرکت آزادانه در منطقه حائل نیستند» و افزود «ضروری است که صلحبانان سازمان ملل اجازه داشته باشند وظایف محول شده خود را بدون مانع انجام دهند.»
استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل گفت: «ما با این نوع حملات مخالفیم. من فکر می کنم این یک نقطه عطف برای سوریه است. همسایگانش نباید از آن برای تجاوز به خاک سوریه استفاده کنند.»
قطر، عربستان سعودی، کویت، اردن، عراق و اتحادیه عرب همگی بیانیههای رسمی صادر کردهاند و برخی آن را بهعنوان غصب زمین با سوء استفاده از رویدادهای اخیر و نقض حاکمیت سوریه و قوانین بینالمللی معرفی کردهاند.
فرانسه و آلمان نیز از اقدامات اسرائیل انتقاد کردهاند. فرانسه از اسرائیل خواسته است که نیروهایش را از منطقه حائل خارج کند و آلمان به اسرائیل همراه با ترکیه در شمال سوریه هشدار داده است که فرصت انتقال قدرت صلحآمیز در سوریه را به خطر نیندازند.
آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان گفت: « نباید اجازه دهیم که روند گفتگوهای داخلی سوریه از بیرون نقش بر آب شود.»
آمریکا از اسرائیل خواسته است تا اقداماتش «موقتی» باشد.
اما در میان اسرائیلیها حمایت عمومی گسترده ای از اقدامات پیشگیرانه این کشور وجود داشته است.
چندین رسانه بر خطر بالقوه رهبران اسلامگرای جدید سوریه تأکید کردهاند چون هیئت تحریر شام هنوز به طور گسترده به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته میشود.
در روزنامه یدیعوت اخرونوت، آمیخای آتالی به نهادهای نظامی و سیاسی اسرائیل تبریک گفت و نوشت آنها درس ارزشمندی از حملات مرگبار حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آموختهاند که این کشور را غافلگیر کرد.
او نوشت: «یکی از مهمترین درسهای تهاجم، کشتار و آدمرباییهای دسته جمعی این است که ما نمیتوانیم فرصت تلاش برای تفسیر مقاصد دشمن را داشته باشیم. ما نمی توانیم در آن جبهه اشتباه کنیم. ما حاشیه خطا برای آن نداریم.»
منبع: بی بی سی