به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،  شینا انصاری ،رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مقصر اصلی هوای آلوده را  کیفیت بنزین در کشور را معرفی کرد. بر اساس گفته های رییس سازمان حفاظت محیط زیست، در برخی موارد بنزین مصرفی در وسایل نقلیه با استانداردها همخوانی ندارد که یکی از عوامل آلودگی هوای کلانشهرهاست.

 

طی هفته گذشته، همچون سال‌های گذشته که با معضل آلودگی هوا در فصل پاییز مواجه بودیم، امسال نیز درگیر همین مشکل شده‌ایم. پیامد این وضعیت تعطیلی مدارس، افزایش بیماری‌ها و تهدید سلامت مردم بوده است. در این میان، یکی از مباحثی که به طور مداوم تکرار می‌شود، ادعای تاثیر کیفیت پایین بنزین بر تشدید آلودگی هواست. مگر بنزین مصرفی در کشور بی کیفیت است؟  نوید فهیم زاده کارشناس انرژی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی رکنا پاسخ داد.

نوید فهیم زاده گفت:طبق اظهارات خانم انصاری،رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، کیفیت سوخت خودروها و به ویژه بنزین مصرفی که بخش عمده‌ای از وسایل نقلیه از آن استفاده می‌کنند، مطلوب نیست.یکی از دلایل اصلی این وضعیت، ناترازی بنزین در کشور است. تامین بنزین یا باید از طریق واردات انجام شود یا با افزایش ظرفیت تولید داخل. واردات بنزین نیز با مشکلات ارزی مواجه است و حتی در بهترین شرایط، تامین آن همچنان با کمبودهایی همراه است. به همین دلیل دو راهکار مورد استفاده قرار گرفته است: کاهش کیفیت بنزین تولید داخل و استفاده از حدود ۲۰ میلیون لیتر بنزین پتروشیمی با آلایندگی بالا، که روزانه تولید و در دسترس وسایل نقلیه قرار می‌گیرد. این مسئله در اواخر سال ۱۴۰۱، همزمان با افزایش مصرف بنزین، شدت بیشتری یافت.

فهیم زاده در ادامه با گفتن از اینکه در دولت سیزدهم، تصمیم به کاهش کیفیت بنزین گرفته شد ادامه داد: این تصمیم به کاهش کیفیت بنزین به این خاطر در دوره رئیسی صورت گرفت تا ظرفیت تولید افزایش یابد. این تصمیم، سال ۱۴۰۱ بر اساس صحبت‌های یکی از مقامات وقت وزارت نفت، در جلسه‌ای از شورای عالی انرژی اتخاذ شد. کاهش کیفیت سوخت‌های یورو ۵ و تولید سوخت آلاینده‌تر از همان زمان به اجرا درآمد و از آن پس، شهروندان کشور ناچار به تنفس بنزینی با کیفیت پایین‌تر شدند. مطالعات ۱۴ دانشگاه معتبر کشور نیز نشان می‌دهد که اصلی‌ترین عامل آلودگی هوای کلان‌شهرها، وسایل نقلیه آلاینده هستند. حال تصور کنید وقتی همین خودروها از سوخت بی‌کیفیت استفاده می‌کنند، بحران آلودگی به سطح فاجعه‌بار می‌رسد.

فهیم زاده در مورد اینکه مشکل افزایش مصرف بنزین که حل نشده است پس چه راهکاری را می تواند در دستور قرار داد گفت: در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰، تجربیات موفقی در کشور برای مقابله با معضل مشابه اجرا شد. یکی از این طرح‌ها، هدفمندی یارانه‌ها و تغییر قیمت بنزین بود که به واسطه آن تمامی ذینفعان، از افراد شهری تا ساکنان روستاهای دورافتاده، برنامه‌ای مشخص دریافت کردند.

وی در مورد این برنامه ها اینگونه دسته بندی کرد و توضیح داد: ۱.  با تسهیلات مناسب، امکان جایگزینی خودروهای قدیمی فراهم شد. ۲. جایگاه‌های عرضه گاز به طور گسترده ایجاد و امکان تبدیل رایگان خودروها به دوگانه‌سوز فراهم شد. همچنین خطوط تولید خودروسازان برای ساخت خودروهای دوگانه‌سوز برنامه‌ریزی شد.

مسئله ای که با بازگشت به این راه حل ها می تواند ایجاد شود این است که امکان دارد افرادی که در مناطق روستایی هستند یا مثلا صیادان به سمت تخلف کشیده شوند . به طور مثال روستاییان برای تامین سوخت خانوار ، گرایش به تخریب جنگل پیدا کنند و قاچاق چوب و برداشت غیراصولی شکل بگیرد. این موارد هم راهکار دارد. تعیین کارت سوخت مناسب با شرایط افراد یکی از راه حل هاست.با اجرای این طرح، مصرف بنزین رصد و مدیریت شود که نتیجه آن، تبدیل ناترازی بنزین به مازاد تولید بنزین است.

این طرح ها که در حال اجرا بود چرا متوقف شد که به این نقطه با شرایط قرمز برسیم؟ فهیم زاده در پاسخ گفت:با روی کار آمدن دولت بعدی، این طرح‌ها متوقف شد. طرح کارت سوخت و اسقاط خودرو کنار گذاشته شد و توسعه سی‌ان‌جی متوقف گشت. ظرفیت بالقوه‌ای که می‌توانست واردات بنزین را به صفر برساند، عملاً بلااستفاده باقی ماند. در عین حال، تثبیت قیمت سوخت تا سال ۱۳۹۸ ادامه یافت و به جای اصلاح تدریجی، افزایش ناگهانی قیمت در آبان ۹۸ انجام شد که پیامدهای امنیتی و اجتماعی قابل‌توجهی به همراه داشت.

وی تاکید داشت: در حال حاضر، مردم هزینه این ناترازی بنزین را با استنشاق هوای آلوده و زیان به سلامت خود می‌پردازند. وزارت نفت باید توضیح دهد که چرا ظرفیت‌های موجود در حوزه سی‌ان‌جی به کار گرفته نمی‌شود و چرا همچنان کاهش کیفیت بنزین در دستور کار است. اعلام برنامه توسعه توسط مسئولان گامی مثبت است، اما کافی نیست. اجرای عملی و ملموس این برنامه‌ها ضروری است تا بتوان از ادامه این روند جلوگیری کرد.  مسئله امروز ما نتیجه سیاست‌های غیرمنسجم در مدیریت سوخت و برنامه‌ریزی برای کاهش آلایندگی است که رفع آن نیازمند بازنگری در سیاست‌گذاری‌ها و بهره‌گیری از تجربیات موفق گذشته است و مردم دارند تاوان این ناترازی بنزین را با استنشاق سم میدهند.