بنفشه سام‌گیس-از ابتدای امسال، 16 کشور از قاره اروپا، امریکا، آسیا و اقیانوسیه به اتباع خود توصیه کرده‌اند که به ایران سفر نکنند یا اگر در ایران هستند به سرعت خاک ایران را ترک کنند.

بررسی‌های «اعتماد» نشان می‌دهد که طی 9 ماه اخیر، دولت کشورهای فرانسه، هلند، اسپانیا، پرتغال، کانادا، انگلیس، امریکا، نیوزیلند، ایرلند، هند، دانمارک، سنگاپور، آلمان، سوییس، هنگ‌کنگ و ژاپن یا در وب‌سایت وزارت خارجه‌شان یا در اعلام رسانه‌ای به اتباع خود درباره سفر یا تداوم اقامت در ایران هشدار داده‌اند. در وب‌سایت وزارت خارجه 7 کشور هلند، کانادا، انگلیس، امریکا، نیوزیلند، ایرلند و هنگ‌کنگ، هشدار سفر به ایران با رنگ قرمز یا در سطح 4 که بالاترین سطح هشدار سفر خارجی است، مشخص شده است. در وب‌سایت اغلب کشورها از این فهرست 16گانه، هشدار سفر به ایران به تنش‌های منطقه‌ای گره خورده است. برخی کشورهای این فهرست 16گانه، در هشدار خودداری از سفر به ایران، به توضیح کوتاهی بسنده کرده‌اند ولی هشدارهای برخی دیگر از کشورها، مفصل‌تر است. برخی کشورها از این فهرست 16گانه با اشاره به اینکه ایران، تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی‌شناسد، نسبت به خطر بازداشت اتباع دوتابعیتی هشدار داده‌اند، برخی دیگر، اتباع خود را از شرکت در تجمعات اعتراضی در ایران پرهیز داده و نسبت به خطر دستگیری در این تجمعات هشدار داده‌اند. برخی دیگر از کشورها، به اتباع خود هشدار داده‌اند که از هرگونه فیلمبرداری و عکاسی از اماکن عمومی خارج از سایت‌های تاریخی خودداری کنند. تاکید برخی کشورها به اتباع‌شان این است که از هرگونه ارتباط با فعالان سیاسی و مدنی در ایران خودداری کرده و در هیچ بحث و اعتراض مدنی یا سیاسی، حتی به صورت ناظر بی‌طرف و به عنوان شنونده و بیننده هم حضور و مشارکت نداشته باشند. برخی کشورها، با معرفی برخی اعمال مجرمانه و مشمول مجازات کیفری و شرعی در ایران ازجمله، همجنس‌گرایی، تبلیغ سایر ادیان، توهین به مقدسات، واردات و مصرف گوشت خوک، الکل و موادمخدر، به اتباع خود هشدار داده‌اند که از ارتکاب به این جرم‌ها خودداری کنند.

برخی کشورها حتی درباره بیماری‌های بومی در مناطق مختلف ایران، لرزه‌خیزی نقاط مختلف ایران، چگونگی دریافت خدمات درمانی در صورت بیماری یا حادثه، ضرورت رعایت مناسبات مذهبی و شرعی در ایران هم توضیحات مفصلی منتشر کرده‌اند. اطلاعات منتشر شده در وب‌سایت تمام کشورها از این فهرست 16گانه، در روزهای اخیر به‌روزرسانی شده یا اینکه دولت‌ها تاکید دارند که این توضیحات و هشدارها تا پایان سال جاری میلادی هم قابل استناد است.

اکتبر 2024 در وب‌سایت کشور هلند در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «وضعیت امنیتی در ایران تا حدی به دلیل درگیری با اسراییل بدتر شده است. با توجه به تحولات کنونی در منطقه، وضعیت غیرقابل پیش‌بینی است. کد رنگ مشاوره سفر ایران قرمز است. در هر شرایطی که هستید، به آنجا سفر نکنید. خیلی خطرناک است و در صورت بروز مشکل، سفارت هلند نمی‌تواند به شما کمک کند. آیا در حال حاضر در ایران هستید؟ اگر می‌توانید این کشور را ترک کنید.»

اکتبر 2024 در وب‌سایت کشور هند در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «ما از نزدیک تشدید اوضاع امنیتی در منطقه را زیرنظر داریم. به اتباع هند توصیه می‌شود از سفرهای غیرضروری به ایران خودداری کنند. از کسانی که در حال حاضر در ایران اقامت دارند، تقاضا می‌شود هوشیار بوده و با سفارت هند در تهران در تماس باشند.»

نوامبر 2024 در وب‌سایت کشور نیوزیلند در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «به دلیل احتمال وقوع ناآرامی‌های مدنی خشونت‌آمیز، خطر دستگیری یا بازداشت و وضعیت نابسامان امنیتی در منطقه، به ایران سفر نکنید.تنش‌های منطقه‌ای در خاورمیانه بالاست و می‌تواند به سرعت تشدید شود و وضعیت امنیتی ممکن است بدون اطلاع قبلی بدتر شود. در یک حمله یا درگیری‌های مسلحانه، توصیه‌های مقامات محلی را دنبال کنید. درگیری‌های جاری در لبنان و سرزمین‌های اشغالی فلسطین می‌تواند به افزایش تنش‌ها در سایر مناطق خاورمیانه منجر شود. افزایش تنش همچنین ممکن است به بسته شدن فضای هوایی، لغو پروازها و تغییر مسیرها و سایر اختلالات سفر منجر شود. تحولات و تنش‌های سیاسی در داخل ایران و منطقه و همچنین رویدادهای بین‌المللی و تحریم‌ها علیه ایران، تظاهرات‌ و ناآرامی‌های داخلی را در پی خواهد داشت. در تمام موارد دستگیری یا بازداشت در ایران، توانایی دولت نیوزیلند برای ارائه کمک کنسولی به نیوزیلندی‌ها بسیار محدود است. اگر در ایران بازداشت شده باشید، نمی‌توانیم دسترسی کنسولی یا دسترسی به نمایندگی قانونی را تضمین کنیم.»

اکتبر 2024 در وب‌سایت کشور فرانسه در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «با توجه به افزایش خطر تشدید تنش نظامی در منطقه و با توجه به خطر بسته شدن غیرمنتظره حریم هوایی و فرودگاه‌های ایران، توصیه می‌شود آن دسته از ساکنان فرانسوی مقیم ایران که فرصت انجام این کار را دارند، به‌طور موقت کشور را ترک کنند.به اتباع فرانسوی اکیدا توصیه می‌شود که به ایران سفر نکنند یا در صورت ضرورت، مدت سفر خود را محدود کنند، از هرگونه تجمع خودداری کنند و هر چه سریع‌تر خاک ایران را ترک کنند، از اتباع فرانسوی که به‌‌رغم این توصیه‌ها در ایران می‌مانند، درخواست می‌شود در سفرهای خود در این کشور بسیار محتاط و هوشیار بوده و با احتیاط از هرگونه تجمع احتمالی خودداری کنند و خود را در جریان رویدادهای جاری و پیام‌ها یا دستورالعمل‌های احتمالی سفارت فرانسه قرار بدهند. از اتباع فرانسوی که از ایران عبور می‌کنند، دعوت می‌شود در اسرع وقت کشور را ترک کنند. در صورت دستگیری یا بازداشت، احترام به حقوق اساسی و امنیت افراد تضمین نمی‌شود. با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، ظرفیت سفارت فرانسه در تهران برای تضمین حفاظت کنسولی از اتباع دستگیر شده یا بازداشت شده در ایران بسیار محدود است. ملاقات‌های کنسولی در مورد یک تبعه فرانسوی- ایرانی مجاز نیست، زیرا ایران تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی‌شناسد و حضور کنسولی در جلسات دادرسی در طول محاکمه احتمالی تضمین نمی‌شود. ایران، هدف اقدامات تروریستی از سوی سازمان‌هایی است که توانایی عمل و عزم خود را برای ادامه حملات خود ثابت کرده‌اند. تروریسم می‌تواند بی‌رویه باشد و مکان‌های تجمع، از جمله مکان‌هایی را که خارجی‌ها در آن تردد می‌کنند، هدف قرار بدهد. احتمال حملات تروریستی بیشتر در آنجا زیاد است.»

دسامبر 2024 در وب‌سایت کشور آلمان در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «ما نسبت به سفر به ایران هشدار می‌دهیم.از شهروندان آلمانی خواسته می‌شود ایران را ترک کنند.وضعیت در سراسر منطقه همچنان متلاطم و بسیار متشنج است. به گفته وزارت اطلاعات، ایران در وضعیت جنگی قرار دارد.بسته شدن طولانی‌تر حریم هوایی، فرودگاه‌ها و مرزهای زمینی ایران و همچنین لغو بیشتر پروازها را نمی‌توان منتفی دانست.تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه خطوط هوایی ایران ایر، ماهان ایر و ساها از 14 اکتبر 2024 اجرایی شده و پروازها به اتحادیه اروپا، بلافاصله پس از انتشار این تصمیم متوقف شد. حتما دستورات نیروهای امنیتی محلی را دنبال کرده و رسانه‌ها را از نزدیک رصد کنید.کمک از سوی سفارت آلمان در تهران به افراد دوتابعیتی ایرانی – آلمانی غیرممکن است. اگر در گذشته انتقاداتی نسبت به کشور و نظام سیاسی آن داشته‌اید، به ایران سفر نکنید.نمایندگی مسوول آلمان در خارج از کشور فقط می‌تواند به میزان بسیار محدودی پشتیبانی کنسولی ارائه بدهد و نمی‌تواند از شما در برابر تعقیب کیفری محافظت کند. از ویزای خود فقط برای اهداف ذکر شده در آن استفاده کنید. سوءاستفاده از ویزا می‌تواند عواقب جدی از جمله دستگیری و محکومیت یا اخراج داشته باشد.با احتیاط و فقط با مجوز عکس و فیلم بگیرید. تحت هیچ شرایطی از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده نکنید، از اظهارنظر در مورد شرایط و رویدادهای سیاسی ایران خودداری کنید.دستورالعمل‌های نیروهای امنیتی محلی را دنبال کنید. در بسیاری از ساختمان‌های عمومی، عکاسی و فیلمبرداری کاملا ممنوع است، همین امر در مورد عکاسی در مناطق خاص صدق می‌کند. عکاسی و فیلمبرداری حتی از مکان‌های به ظاهر بی‌خطر می‌تواند منجر به دستگیری و پیگرد قانونی شود. تحت هیچ شرایطی نباید از موسسات یا ساختمان‌های دولتی یا وسایل نقلیه دولتی، تاسیسات نظامی یا مانورهای نظامی، نیروگاه‌های هسته‌ای، پالایشگاه‌ها، تاسیسات تولید نفت/گاز، سکوهای حفاری، تجمع مردم یا تظاهرات، مقامات رسمی (مانند پلیس یا ارتش) ساختمان سفارت، زیرساخت‌های حیاتی (تامین) مانند برق یا آب، افراد بدون رضایت صریح آنها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار و ساختمان‌های مشابه عکس و فیلم بگیرید. قوانین و ارزش‌های اخلاقی ایران، به‌‌ویژه مقررات پوشش اسلامی باید کاملا رعایت شود.»

نوامبر 2024 در وب‌سایت کشور کانادا در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «از هر گونه سفر به ایران به دلیل شرایط امنیتی ناپایدار، تهدید منطقه‌ای تروریسم خودداری کنید. اگر می‌توانید از مسیرهای تجاری از ایران خارج شوید. توانایی ما برای ارائه خدمات کنسولی در ایران بسیار محدود است.تشدید تنش‌ها در منطقه می‌تواند خطرات امنیتی ایجاد کند و این شرایط ممکن است به اختلال در سفر، ازجمله لغو پرواز و بسته شدن فضای هوایی منجر شود.»

اکتبر 2024 در وب‌سایت کشور انگلیس در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «از هر گونه سفر به ایران خودداری کنید.اگر برخلاف توصیه‌های بخش امور خارجه سفر کنید، ممکن است بیمه مسافرتی شما باطل شود.در منطقه خاورمیانه تنش وجود دارد. این وضعیت می‌تواند به سرعت تشدید شود و خطراتی ایجاد کند. ممکن است پروازها لغو شوند.حمایت دولت بریتانیا در ایران بسیار محدود است. فرض کنید هیچ کمک کنسولی حضوری در شرایط اضطراری امکان‌پذیر نخواهد بود و اگر در ایران به مشکل برخوردید، دولت بریتانیا نمی‌تواند به شما کمک کند.»

آگوست 2024 در وب‌سایت کشور ایالات متحده امریکا در مشاوره سفر به ایران نوشته شده: «شهروندان امریکایی به هیچ عنوان نباید به ایران سفر کنند.دولت امریکا با جمهوری اسلامی ایران روابط دیپلماتیک و کنسولی ندارد. دولت ایالات متحده قادر به ارائه خدمات کنسولی معمول یا اضطراری به شهروندان امریکایی در ایران نیست.»

آوریل 2024 کشور پرتغال در مشاوره سفر به ایران به اتباع خود توصیه کرد: «با توجه به شرایط داخلی ایران هرگونه سفر به این کشور ممنوع است و به اتباع مقیم ایران به دلایل امنیتی توصیه می‌شود که این کشور را ترک کنند.»

آوریل 2024 دولت ژاپن به اتباع خود درباره سفر به ایران توصیه کرد: «از تمام سفرها به ایران اجتناب شود و تا زمانی که پروازهای تجاری برقرار است اتباع مقیم ایران خاک این کشور را ترک کنند.»

کشور سوییس، اول نوامبر 2024 سفر به ایران را ممنوع اعلام کرد و آوریل 2024، دولت دانمارک از اتباع خود خواست که از سفر به ایران خودداری کرده یا هر چه سریع‌تر خاک ایران را ترک کنند.

سایه مرگ بر سر صنعت گردشگری

فعالان صنعت گردشگری به «اعتماد» می‌گویند که کاهش ورود گردشگر خارجی به ایران، از نیمه دوم سال 1398 و به دنبال بازتاب جهانی اعتراضات به گرانی قیمت بنزین در آبان 1398 و سپس، شلیک به پرواز شماره 752 هواپیمای اوکراینی در آسمان ایران و جان باختن 176 سرنشین این پرواز در 18 دی همان سال آغاز شد و با شیوع کرونا از اسفند 1398 شتاب گرفت اما با اعتراضات به دنبال جان باختن مهسا امینی (دختر 21 ساله سقزی که مهمان تهران بود و 25 شهریور 1401 بعد از دستگیری توسط گشت ارشاد و انتقال به بازداشتگاه وزرا، دچار مرگ مغزی شد) این رکود سیر صعودی گرفت. تعطیلی نیمی از 5 هزار آژانس مسافرتی در کشور، تبعات صفر شدن ورود گردشگر خارجی و رکود شدید صنعت گردشگری طی 5 سال اخیر است. عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی دولت سیزدهم که در حاشیه انتقاداتش از سیاست‌های غیرکارشناسانه و ضد حق مردم، کاربرد چندباره واژه «ایران‌هراسی» توسط همکارانش را با سکوتی معنادار تایید می‌کرد، بارها به کابینه سیزدهم هشدار داد که فیلترینگ، دستگیری گردشگر خارجی به بهانه جاسوسی و انتقال اطلاعات کشور به اجانب و بیگانگان، بازداشت شهروندان به دلیل بی‌حجابی یا بدپوششی، پلمب و تعطیلی سلیقه‌ای هتل‌ها و خانه‌های بومگردی، نتیجه‌ای جز شکست صنعت گردشگری ندارد آن هم در حالی که به دلیل تحریم‌های گسترده، حتی از درآمد واقعی نفت فروشی هم بی‌بهره مانده‌ایم . دولت سیزدهم البته وقعی به این تک‌صدایی نمی‌گذاشت. حالا تبعات شکست 5 ساله صنعت گردشگری به دولت چهاردهم رسیده اما فعالان این صنعت می‌گویند که این دولت هم تکاپویی برای بازگرداندن رونق به این صنعت در حال مرگ ندارد . طی هفته‌های اخیر، وزیر میراث فرهنگی در اشاره به تاثیرات گسترده «ایران هراسی» گفت که حتی نهادهای بین‌المللی هم ارتباط‌شان را با ایران قطع کرده‌اند و با ذکر این نگرانی، به نوعی در جبهه حمایت از فعالان حوزه گردشگری ایستاد ولی راهنمایان‌تور و صاحبان آژانس‌های مسافرتی به «اعتماد» می‌گویند که اتفاقا، تنها فردی که می‌تواند برای زنده کردن صنعت گردشگری، کاری انجام بدهد، وزیر امورخارجه است و بس که البته در این 4 ماه و اندی که از فعالیت دولت چهاردهم می‌گذرد هم، هیچ تلاشی از سمت وزارت امورخارجه برای رفع «ایران هراسی» صورت نگرفته یا تلاشی هم اگر بوده، در حدی بی‌رمق است که نه تنها به پادزهر «ایران هراسی» تبدیل نشده بلکه دامنه هراس از ایران را به «گریز» از ایران توسعه داده است.

امیرحسین حبیب‌زاده؛ راهنمای تور و استاد دانشگاه به «اعتماد» می‌گوید که پیش از سال 1398، تورهای متعدد با حجم انبوهی از گردشگران اروپایی را برای ایام نوروز و سایرمناسبت‌های ملی و بازدید از بناهای تاریخی ایران مدیریت می‌کرد ولی امسال برای شب یلدا، فقط یک تور و آن هم با دو گردشگر ایرانی عازم کویر لوت داشت و بس: « پاییز 1395 میزبانی یک گروه 28 نفره از گردشگران هلندی را در شیراز برعهده داشتم و حضور این گردشگران، با شب یلدا مصادف شد . در آن ایام، خانه‌های متعددی در تهران و اصفهان و شیراز و رشت پذیرای گردشگران خارجی بودند و با شام ایرانی از ایشان پذیرایی می‌کردند . شب یلدای سال 1395 هم این گردشگران هلندی را به یکی از این خانه‌ها بردیم که با موسیقی سنتی و حافظ‌خوانی و کلم پلوی شیرازی و خرمالو و انار و هندوانه پای یک کرسی ایرانی از ایشان پذیرایی شد و توریست‌های هلندی، در جشن یلدای ما شرکت کردند و البته مشاهده و حضور در این مراسم، برای این گردشگران اروپایی بسیار جذاب بود . تا سال 1398، پذیرایی از گردشگران اروپایی و برنامه‌ریزی برای تور چهارشنبه‌سوری و نوروز و شب یلدا، یک رویه معمول برای راهنمایان تور و آژانس‌های مسافرتی بود ولی از نیمه دوم 1398، ورود گردشگر خارجی به ایران، تقریبا به صفر رسیده . آخرین مهمانان خارجی من، دو تاجر از کشور عمان بودند که چند روز قبل به ایران آمدند و البته قصد سفرشان، تجاری و بازرگانی بود و گردشگر محسوب نمی‌شدند در حالی که در فاصله سال 1388 تا 1398 وقتی پرواز از مقصد ترکیه در فرودگاه امام بر زمین می‌نشست، از مجموع 300 مسافر یک پرواز، حداقل 80 نفرشان توریست بودند . فصل پرمسافر ایران، اواخر شهریور تا اوایل آذر و اواخر اسفند تا اواسط خرداد است ولی تا پیش از سال 1398، حتی خارج از فصل رونق گردشگری هم تورهای متعدد از مسافران خارجی داشتیم چنان‌که هر راهنمای تور در هر ماه حداقل سه گروه گردشگر خارجی را مدیریت می‌کرد ولی امسال، تنها مسافران من برای شب یلدا و آن هم بعد از سه ماه بیکاری، دو هموطن ایرانی بودند که می‌خواستند یلدا را زیر آسمان لوت سپری کنند.»

صاحب یک آژانس گردشگری برگزار‌کننده تور شب یلدا می‌گوید که طی 5 سال اخیر، نه تنها تعداد گردشگران خارجی کاهش بسیار زیادی داشته، حتی گردشگری داخلی هم شکست خورده چون قیمت تورها با جیب مردم همخوانی ندارد: « کاهش مشتری آژانس گردشگری، مساوی با کاهش درآمد است . در 5 سال اخیر، تعداد زیادی از همکاران ما به دلیل کاهش شدید درآمد، شغل‌شان را تغییر دادند و از صنعت گردشگری به حرفه دیگری رفتند.»

یکی دیگر از صاحبان آژانس گردشگری درباره آنچه در 5 سال اخیر بر سر صنعت گردشگری آمد، با زبان صریح‌تری توضیح می‌دهد: « گردشگری ایران در این 5 سال صفر شد. وضعی که امروز شاهدیم، کاهش ورود گردشگر نیست بلکه نابودی صنعت گردشگری است . وضع این صنعت به حدی اسف‌بار شده که بنیاد مستضعفان، ناچار به فروش هتل‌هایش شده در حالی که تا 5 سال قبل، تمام تورهای ورودی به کشور، در هتل‌های بنیاد مستضعفان مستقر می‌شدند و رونق و درآمدزایی ورود گردشگر خارجی در حدی بود که بنیاد مستضعفان، یک آژانس گردشگری ویژه برای جذب این توریست‌ها داشت ولی حالا هتل‌هایش را برای فروش گذاشته چون دیگر راهنمای تور ورودی نداریم و چون گردشگر ورودی نداریم، بنابراین، ورودی هتل‌های بزرگ بنیاد مستضعفان و از جمله هتل استقلال، کاملا صفر شده است . مسافرانی که وارد کشور می‌شوند و به زیارت حرم امام رضا و بقعه شاهچراغ می‌روند، گردشگران زیارتی هستند و توریست فرهنگی محسوب نمی‌شوند ولی وزارت میراث فرهنگی، این افراد را در فهرست توریست فرهنگی قرار می‌دهد همان‌طور که یک راننده ترانزیت ورودی از مرز غرب و خروجی از مرز شرق را هم توریست محسوب می‌کند . 5 سال است که اروپا به اتباعش تاکید می‌کند به ایران سفر نکنید و 5 سال است که گردشگران اروپایی از سفر به ایران خودداری می‌کنند چون به دنبال اتفاقات 5 سال اخیر، از این هراس دارند که به محض ورود به ایران، دستگیر شوند. البته یک نکته را متذکر می‌شوم و اینکه حتی پیش از سال 1398 هم گردشگران ورودی ایران، افرادی بودند که به تمام کشورهای دنیا سفر کرده بودند و ایران، آخرین مقصدشان بود علاوه بر اینکه تمام گردشگران ورودی به ایران، میانه سنی بالای 50 سال دارند و به دلیل ممنوعیت شرعی وجود مشروبات الکلی و سایر تفریحاتی که در ایران نیست و همچنین به دلیل اجبار حجاب برای خانم‌ها، توریست‌های جوان و گروه سنی کمتر از 40 سال اصلا به ایران سفر نمی‌کنند. بنابراین، حتی پیش از سال 1398 هم گردشگران فرهنگی ما از کشورهای اروپایی، گروهی بودند که با زبان محترمانه به ما می‌گفتند که به اجبار به ایران آمده‌اند چون می‌خواستند پرسپولیس و پاسارگاد را ببینند. وضعیت صنعت گردشگری ایران ارتباط مستقیم با فضای سیاسی کشور دارد. صنعت گردشگری ایران در تمام سال‌های دهه 1360 و به دلیل جنگ 8 ساله و فضای پس از جنگ تعطیل بود و در دهه 1370 هم از شرایط سیاسی آن زمان تاثیر گرفت و بنابراین در هیچ یک از سال‌هایی که گذشت، با رونق گردشگری مواجه نبوده و نیستیم چون گردشگر جوان و درآمدساز و با نشاط اصلا به ایران نمی‌آید و در عوض به ترکیه می‌رود که در ساحل شنا کند و به کلوب شبانه برود و مشروب بخورد و در کنار همه این تفریحات، از آثار تاریخی هم بازدید کند در حالی که ما در ایران، حتی برای آن گردشگر سالمند هم هیچ تفریحی جز یک رستوران سنتی نداریم و البته این گردشگر سالمند هم جز خرید سوغاتی، هیچ نفعی برای صنعت گردشگری ما ندارد. به همین دلیل تاکید می‌کنم آنچه درباره وضع امروز صنعت گردشگری ایرانی می‌توانیم بگوییم، کاهش و رکود نیست بلکه نابودی است چون اگر درسال‌های پیش از 1398، تعداد گردشگر کم بود، بعد از سال 1398 و به دنبال آنچه جهان از برخورد با هموطنان‌مان شاهد بود، گردشگران از ورود به ایران نگران بودند اما به مرور، این نگرانی تبدیل به انصراف از سفر به ایران شد و بنابراین، در طول 5 سال اخیر، رخدادهای سیاسی و البته در کنار آن، گرانی و تورم، ضربه اول و اصلی را به ریشه صنعت گردشگری کشور زد و نتیجه این ضربه چه بود؟ در این 5 سال از مجموع بیش از 5 هزار آژانس مسافرتی، حدود 3 هزار آژانس تعطیل شده چون مسافری نیست و اگر هم هست، بلیت و هتل و سایر ملزومات سفر را از اپلیکیشن‌های سفر می‌خرد. وقتی جهان اعلام می‌کند که ایران برای حضورگردشگر اروپایی مساعد نیست ، انتظار دارید صنعت گردشگری پررونق باشد؟»

منبع :روزنامه اعتماد