نرخ ارز در ایران یکی از پیچیدهترین نرخها به حساب میآید و چنان راهروی باریکی است که در آن چشم، چشم را نمیبیند و همانند میدانی است که در هرچند متر آن مین کاشتهاند. هرکس بخواهد در این میدان بازی کند و درباره نرخ ارز موثر باشد باید بداند روی میدان مین حرکت میکند.
به همین دلیل است که در دولتهای محمود احمدینژاد سه نفر رییس بانک مرکزی شدند و در دولت روحانی دو نفر و در دولت مرحوم رییسی نیز دو نفر.
ذینفعان بازار ارز بسیار نیرومندند و در جاهایی تاریک کمین کرده و از این بازار رانتهای هزاران میلیارد تومانی به دست میآورند. برای اینکه یادمان باشد در این میدان چه میگذرد به بهار ۱۳۹۷ میرویم. در آن روزها بازار ارز با آشفتگی روبهرو شده و قیمت هر دلار با شتاب به ۵۰۰۰۰ریال رسید.
دولت وقت برای اینکه نشان دهد میتواند نرخ دلار را مهار کند در یک نشست رازگونه قیمت هر دلار را ۴۲۰۰۰ریال تعیین کرد. اعضای ارشد دولت نیز با رسانهها گفتوگو و تاکید کردند هر شخص حقوقی و حقیقی هر اندازه دلار با این قیمت بخواهد بانک مرکزی نیاز او را تامین میکند.
هنوز چند هفته از این فراخوان دولت سپری نشده بود که خبر رسید میزان ثبت سفارش برای واردات ۱۰برابر بیشتر از مدت مشابه در سال قبل بوده است. ذینفعان با نفوذ و نیز آگاه و دارای برخی تحلیلهای مبتنیبر واقعیتها نیک میدانستند به زودی دلار اوج میگیرد و اوج گرفت تا به هر دلار ۱۹۰۰۰۰ریال رسید.
اینگونه بود که رییس بانک مرکزی را تغییر دادند و همین آقای عبدالناصر همتی که این روزها وزیر اقتصاد است سکان بانک مرکزی را در دست گرفت و البته هیچ برآورد یا پژوهش کارشناسانه و غیرجانبدارانهای درباره میزان دلارهای اختصاصی با قیمت هر دلار ۴۲۰۰۰ریال ارائه نشده اما ذینفعان پیدا و پنهان چنان درآمدهای بادآوردهای به دست آوردند که در هیچ نقطهای از کره زمین چنین انباشت رانتی دیده نشده است.
حالا و پس از اینکه دلار در دولت مرحوم رییسی با شتاب فزایندهای اوج میگرفت و دلار ۲۸۵۰۰۰ریالی جای دلار ۴۲۰۰۰ریالی را گرفت باز هم ذینفعان سودهای هنگفت باد آورده به دست آوردند. در این وضعیت است که باز هم نرخ ارز افسانه شده و در هر کوی و بازار درباره آن گفتوگو میشود.
افزایش قیمت دلار در بازار توافقی و رسیدن آن به هر دلار برابر با ۶۴۰۰۰۰ریال و نیز رسیدن قیمت هر دلار به ۷۸۰۰۰۰ریال چیزی نیست که مجلس از آن عبور کند. دیروز اعضای کمیسیون اقتصادی میزبان رییس بانک مرکزی و نیز وزیر اقتصاد بودند. درحالی که براساس منطق و تقسیم وظیفه و عرف باید رییس بانک مرکزی درباره مسائل مربوط به سیاست ارزی توضیح میداد، این وزیر اقتصاد بود که به تله افتاد.
او میگوید در مجلس هرگز درباره دلار ۷۳هزار تومانی از نظر قطعیت چیزی نگفته است اما یک فیلم تقطیعشده او را در صدر یا یکی از چند ویدئوی بارها بازدید شده نشانده است. آقای همتی باید بداند و نیک میداند که پیشروی درباره اینکه نرخ ارز چه میزان و به کدام گروههای سیاسی سود باد آورده میرساند رفتن روی میدان مین است.
البته در برابر سکوتی که مشاور اقتصادی رییس دولت و نیز رفتاری که رییس بانک مرکزی دارند و نیز تجربهاندک سخنگوی دولت درباره مسائل ارزی به نظر میرسد آقای همتی به این جاده پرت شده یا اینکه از رفتن روی میدان مین ترسی ندارد.
منبع: ساعت ۲۴