علی‌رغم وعده‌های اولیه دولت پزشکیان در حوزه محیط زیست و انتخاب شینا انصاری به‌عنوان نماد تعهد به این مسائل، عملکرد دولت در این زمینه با چالش‌ها، ناکامی‌ها و بی‌برنامگی‌های بسیار همراه بوده است.
انتخاب شینا انصاری به‌عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست یکی از نخستین اقدامات نمادین این دولت بود که موجی از امید را در میان فعالان و کارشناسان حوزه محیط زیست ایجاد کرد. شینا انصاری، با سابقه‌ای طولانی در محیط زیست و با تحصیلات مرتبط، توانست اعتماد بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کند.
با این حال، عملکرد این دولت در همین دوران مسئولیتش با انتقادهای متعددی روبه‌رو شده است. بسیاری معتقدند که با وجود وعده‌های اولیه، تغییرات عمده‌ای در سیاست‌گذاری زیست‌محیطی کشور ایجاد نشده و بسیاری از مشکلات قدیمی همچنان به قوت خود باقی است. در ادامه، نگاهی دقیق به برخی از مهم‌ترین اقدامات و سیاست‌های زیست‌محیطی این دولت خواهیم داشت.
حضور در کاپ ۲۹
یکی از برجسته‌ترین رویدادهای زیست‌محیطی که دولت پزشکیان در آن شرکت کرد، کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل (کاپ ۲۹) بود.
حضور ایران در کاپ ۲۹ فرصتی برای دستیابی به فناوری‌ها و دانش فنی جدید برای کاهش آلودگی هوا و بهبود بهداشت عمومی بود. این رویداد همچنین می‌توانست با تبادل تجربیات، مسیر کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را هموار کند. ایران می‌توانست از منابع مالی و فناوری‌های پیشرفته ارائه‌شده در این نشست برای پروژه‌های زیست‌محیطی بهره‌مند شود. علاوه بر این، شرکت در کاپ ۲۹ می‌توانست گامی مؤثر برای خروج از انزوای بین‌المللی و تقویت همکاری‌های زیست‌محیطی جهانی باشد.
پزشکیان، که انتظار می‌رفت به‌عنوان نماینده عالی‌رتبه دولت در این رویداد شرکت کند، در نهایت از سفر خودداری کرد. به‌نظر می‌رسد فشارهای سیاسی و حواشی مطرح‌شده پیرامون این رویداد، از جمله ادعاهایی درباره نفوذ صهیونیست‌ها در این اجلاس که در روزهای منتهی به آن توسط برخی وب‌سایت‌ها مطرح شد، در این تصمیم نقش داشته است. ایران نیز همانند سال‌های گذشته به جای ارائه برنامه‌ای عملیاتی و جامع در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بر موضوع تحریم‌ها و حمله به غزه تمرکز کرد و نمایندگان ایران با دست خالی به کشور بازگشتند.
بحران آلودگی هوا و مصرف مازوت
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی که دولت پزشکیان با آن مواجه شد، بحران آلودگی هوا بود. دولت پاییز امسال قول داد که از سوخت مازوت در چند نیروگاه اصلی استفاده نکند و تمرکز خود را بر تأمین گاز طبیعی قرار دهد. با صدور دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور، وزارت نیرو مکلف شد ناترازی انرژی را از طریق قطعی برق رفع کند. معاون اجرایی رئیس جمهور برای خاموشی‌های احتمالی پیش رو از مردم عذرخواهی کرد و گفت:
قرار نیست تعدادی بمیرند تا ما برق داشته باشیم.
این وعده همراه با اعلام قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده برق برای جلوگیری از استفاده از مازوت بود. با این حال، پس از چند روز، دولت نه‌تنها به سوزاندن مازوت بازگشت بلکه قطعی‌های برق نیز ادامه پیدا کرد.
قطع برق، ناترازی انرژی و تعطیلی‌ها
زمستان سرد سال جاری، که با افت شدید دما در بسیاری از نقاط کشور همراه بود، فشار زیادی بر تأمین انرژی برای گرمایش منازل و ادارات وارد کرد. این شرایط منجر به قطعی‌های مکرر برق شد. بحران کمبود انرژی، سرما و افزایش آلودگی هوا به ویژه در هفته‌های گذشته، ایران را با تعطیلی‌ها و خاموشی‌های وسیع در ابعاد دست‌کم ۲۳ استان روبه‌رو کرده است. دولت می‌گوید مصرف بالای انرژی به خصوص در حوزه مصرف خانگی، ناترازی تولید برق و گاز را در پی داشته و برای جلوگیری از قطع گسترده گاز در زمستان، مصرف باید کاهش یابد درنتیجه تعطیلی‌های گسترده در ادارات، مدارس و سایر مراکز آموزشی اعمال شد تا از مصرف انرژی کاسته شود.
براساس آمارهای وزارت نیرو نبود گاز و گازوئیل هشت هزار مگاوات از نیروگاه‌های ایران که تأمین برق ۱۵ میلیون شهروند در شمال کشور به عهده آنهاست، از مدار فعالیت خارج کرده است.
کلام آخر این‌که علی‌رغم وعده‌های اولیه دولت پزشکیان در حوزه محیط زیست و انتخاب شینا انصاری به‌عنوان نماد تعهد به این مسائل، عملکرد دولت در این زمینه با چالش‌ها، ناکامی‌ها و بی‌برنامگی‌های بسیار همراه بوده است.
منصور سهرابی، اگرو اکولوژیست و پژوهش‌گر بوم‌شناسی و محیط زیست، در تحلیل کارنامه ۱۰۰ روزه دولت پزشکیان به «ایران‌وایر» گفته بود که «این دولت در مقایسه با دولت رئیسی، نگاه بهتری به محیط زیست دارد» اما از نظر او این نگاه بهتر برای حل بحران‌های محیط زیستی کشور کافی نیست. و «سیاست کلان جمهوری اسلامی ضد محیط زیست و بدون توجه به توان اکولوژیک سرزمین اجرا شده‌اند. در نتیجه، بسیاری از مناطق ایران قابلیت حیات خود را از دست داده و مردم مجبور به مهاجرت می‌شوند.»
منبع: رادیو زمانه
بهار مقدم