میانگین دمای کرهٔ زمین برای نخستین بار در سال ۲۰۲۴، با ۱.۶ درجه سانتی گراد، گرمتر از دوران پیش از انقلاب صنعتی شد و از حد خطرناکی که به صورت بین المللی توافق شده بود که فراتر نرود، گذر کرد.
داده های سازمان تغییرات اقلیمی کوپرنیکوس اتحادیهٔ اروپا نشان می دهند که دمای متوسط کرهٔ زمین در سال ۲۰۲۴، با افزایش ۰.۱ درجه ای به نسبت سال گذشته، به حدی رسیده است که تاکنون انسان مدرن آن را تجربه نکرده بود.
این عدد بیش از متوسط دمای کرهٔ زمین در فاصلهٔ سال های ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ میلادی است که به دوران پیش از انقلاب صنعتی معروف است، درست پیش از زمانی که انسان شروع به سوزاندن سوخت‌های فسیلی و انتشار گستردهٔ دی اکسید کربن در محیط زیست خود کرد.
دولت های جهان در سال ۲۰۱۵ و در چارچوب توافق نامهٔ پاریس متعهد شده بودند که از افزایش میانگین دمای زمین بیش از ۱.۵ درجهٔ سانتی گراد به نسبت دوران پیش از انقلاب صنعتی جلوگیری کنند تا از فجایع اقلیمی شدیدتر و هزینه‌برتر جلوگیری کنند.
دفتر هواشناسی بریتانیا نیز گذر از مرز ۱.۵ درجه سانتی گراد در سال ۲۰۲۴ را تأیید کرده، اما دمای میانگین سال ۲۰۲۴ را کمی پایین تر و ۱.۵۳ درجهٔ سانتی گراد اعلام کرده است.
با این حال، کارشناسان می گویند، وقوع اولین سالی که فراتر از ۱.۵ درجهٔ سانتی گراد گرمتر از دوران پیش از انقلاب صنعتی است، لزوماً هدف توافق نامهٔ پاریس را نقض نمی کند و این توافق نامه بر میانگین دمای بلند مدت تمرکز دارد.
کارلو بونتمپو، مدیر سازمان تغییرات اقلیمی کوپرنیکوس اتحادیهٔ اروپا، گفته است افزایش گازهای گلخانه‌ای به این معنا است که جهان بزودی از هدف مقرر در توافق‌نامهٔ پاریس عبور خواهد کرد، اما هنوز برای کاهش سرعت انتشار این گازها دیر نیست و می توان از افزایش بیشتر دما به سطوح فاجعه بار جلوگیری کرد.
آثار مخرب تغییرات اقلیمی اکنون در تمام نقاط کرهٔ زمین قابل مشاهده است و ساکنان آن را از ثروتمندترین کشورها تا فقیرترین آنها، تحت تأثیر خود قرار داده است.
آتش سوزی های مهیب در کالیفرنیا در هفتهٔ اخیر جان دستکم ۱۰ نفر را گرفت و صدها خانه را ویران کرد. در سال ۲۰۲۴، بولیوی و ونزوئلا نیز آتش سوزی های فاجعه باری را تجربه کردند و در نپال، سودان و اسپانیا، سیل های سهمگینی جاری شدند. از سوی دیگر موج های گرما در مکزیک و عربستان سعودی نیز هزاران نفر را کشتند.
تغییرات اقلیمی منجر به تشدید طوفان ها و بارش های سیل‌آسا می شود، زیرا گرمای هوا آب بیشتری را تبخیر می‌کند و جوِ گرم ترِ زمین می‌تواند آب بیشتری را نگه دارد و همین در نهایت منجر به بارش های شدید تر می شود.
با این حال، ارادهٔ سیاسی و اجماع قدرتمند جهانی برای مقابله با این بحران وجود ندارد و با وجود نشست های پی در پی بین المللی، کشورها در انجام مسئولیت های خود کوتاهی می‌کنند.
زیگ هاوسفادر، دانشمند محقق در سازمان غیرانتفاعی برکلی ارت، به رویترز گفته است که احتمالاً سال ۲۰۲۵ سالی رکوردشکن از نظر گرم‌ترین سال‌های ثبت شده نباشد.
او افزوده است: «این به این دلیل است که اگرچه فعالیت های انسانی، عامل اصلی گرمایش کرهٔ زمین است، اما اوایل سال ۲۰۲۴ این فعالیت ها با پدیدهٔ اقلیمی ال نینو نیز همراه شد که به گرم تر شدن زمین انجامید.»
هاوسفادر می‌گوید که این الگوی آب و هوایی اکنون به سمت مرحلهٔ سرد این پدیده، که «لا نینا» نام دارد، در حال تغییر است.
منبع: رادیو فردا