انقلاب اسلامی در هجرت: گفتگوی اخیر بین آمریکا و روسیه در عربستان برای پایان دادن به جنگ ویرانگر در اوکراین، از یک سو بدون حضور اوکراین که مستقیما با تهاجم نظامی روسیه به خاک آن و حامیان اروپاییش در آن درگیر شده انداز سوی دیگر، همراه با تحقیری که زلنسکی و سران کشورهای اروپایی از سوی آمریکای ترامپ با آن مواجه شدند،بار دیگر بر اهمیت ویژه استقلال و اتخاذ سیاست موازنه عدمی در روابط بین المللی تاکید دارد.
بعد از آنکه ولودیمیر زلنسکی ابراز «تعجب» کرد که چرا کشورش به مذاکرات صلح در عربستان سعودی برای پایان دادن به جنگ اوکراین دعوت نشده، دونالد ترامپ او را خطاب قرار داده است.
رئیس جمهور آمریکا در کنفرانسی خبری در مالاراگو در فلوریدا گفت از واکنش اوکراین «مایوس» است و به نظر می‌رسید که اوکراین را به خاطر شروع جنگ مقصر می‌داند.
اوکراین و همینطور اتحادیه اروپا در این مذاکرات حضور نداشتند.
جنگ ویرانگر اوکراین با حمله تمام عیار نظامی روسیه به این کشور و علیرغم تهدیدهای مکرر غرب و دولت وقت آمریکا تحت نظر جو بایدن شروع شد.
او در پاسخ به سوال خبرنگار بی‌بی‌سی که پرسید آیا پیامی برای اوکراینی‌ها که ممکن است احساس کنند غیبت‌شان در مذاکرات خیانتی به آنها بوده دارد گفت: «من خیلی مایوسم. شنیده‌ام که ناراحت هستند که جایی پشت میز (مذاکره) نداشته‌اند. خوب برای سه سال داشتند و برای مدتی طولانی هم قبل از آن» و اضافه کرد که «خیلی راحت می شد آن را حل کرد.»
او بار دیگر مدعی شد که اگر رئیس جمهور بود این جنگ هرگز اتفاق نمی‌افتاد.
دونالد ترامپ گفت بر این باور است که باید در اوکراین انتخابات برگزار شود و اضافه کرد که او با استقرار نیروهای ناتو در اوکراین در صورت وجود توافق صلح مخالف نیست.
آقای ترامپ بعد از آن اظهار نظر می‌کند که وزیر خارجه روسیه بعد از گفتگو در ریاض با وزیر خارجه آمریکا گفت کشورش ناظران صلح ناتو در اوکراین را تحت هیچ توافق صلحی نخواهد پذیرفت.
او در این کنفرانس خبری همچنین گفت که اکنون بعد از این گفتگوها در ریاض بیش از پیش به امکان رسیدن به توافق صلح در اوکراین اطمینان دارد.
رئیس جمهور آمریکا گفت ممکن است در ماه جاری با ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه، برای بحث درباره این مناقشه ملاقات کند.
روسیه گفته است که حضور این نیروها در اوکراین را غیرقابل قبول می‌داند.
دولت ترامپ نشان داده است که می‌تواند بپذیرد اوکراین بخشی از خاک خود را که روسیه اشغال کرده واگذار کند.
آقای ترامپ گفت: «روسیه می‌خواهد کاری بکند، آنها میخواهند به این بربریت وحشیانه پایان دهند. هزاران سرباز هر هفته کشته می‌شوند، مسخره است. آنها میخواهند به آن، به این جنگ بی معنی پایان دهند.»
مرلین توماس، خبرنگار آمریکا شمالی بی‌بی‌سی، می‌گوید اظهارات ترامپ احتمالا نمکی بر زخم ولودیمیر زلنسکی است که در عکس‌های روز سه‌شنبه در آنکارا خسته و کلافه به نظر می‌رسید.
گفتگوهای ریاض نخستین مذاکره مستقیم میان آمریکا و روسیه بر سر جنگ اوکراین بود.
سرگئی لاوروف، وزیرخارجه کهنه‌کار مسکو گفت پیوستن اوکراین به ناتو یا حضور نیروهای اروپایی در قالب ناتو در خاک اوکراین برای کرملین غیرقابل قبول است.
آقای لاوروف که در کنار خود مقام‌های دیگری چون مشاور سیاست خارجی ولادیمیر پوتین را هم داشت، در ریاض به خبرنگاران گفت: «امروز به همکارانمان توضیح دادیم که رئیس‌جمهور پوتین بارها تأکید کرده است که گسترش ناتو و عضویت اوکراین در ناتو تهدیدی مستقیم برای منافع روسیه و تهدیدی مستقیم برای حاکمیت ما است. امروز تصریح کردیم که حضور نیروهای مسلح از همان کشورهای ناتو، اما تحت پرچمی جعلی، پرچم اتحادیه اروپا یا پرچم‌های ملی، چیزی را در این زمینه تغییر نمی‌دهد. این برای ما غیرقابل قبول است.»
این دیدار که نخستین رویارویی مقام‌های ارشد واشنگتن و مسکو بعد از حدود سه سال از آغاز لشکرکشی روسیه به خاک اوکراین بود از سوی مارکو روبیو، وزیرخارجه آمریکا مثبت اما سرآغاز یک راه دشوار توصیف شده است.
آقای روبیو عصر سه‌شنبه پس از دیدار با همتای روس خود گفت که این دیدار اولین گام در یک سفر طولانی و دشوار است. او همچنین گفت که هدف از مذاکره مستقیم با روسیه، پایانی عادلانه و پایدار برای جنگ اوکراین است.
وزارت خارجه آمریکا می‌گوید آقایان روبیو و لاوروف طی دیدار امروز موافقت کردند با هدف پایان دادن به درگیری در اوکراین به شکلی که برای همه قابل‌قبول باشد، در اسرع وقت تیم‌های عالی‌رتبه‌ای را مامور شکل‌دهی یک فرآیند گفتگو کنند.
کیریل دمیتریف، رئیس صندوق ثروت ملی روسیه که در ریاض حضور دارد، عصر سه‌شنبه در گفتگو با تلویزیون دولتی روسیه این مذاکرات را «بسیار مثبت» توصیف کرد. هیئت آمریکایی هم پس از این دیدار جو مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد.
دیپلمات‌های آمریکایی می‌گویند این مذاکرات اولین گام برای بررسی این موضوع بود که آیا مسکو برای پایان دادن به جنگ در اوکراین «جدی» است یا نه.
اما دیپلمات‌های روسیه هدف از این مذاکرات را محدود به جنگ اوکراین نکرده و قبل از ورود به ریاض گفته بودند عادی‌سازی روابط با آمریکا هم از اهداف آنها در مذاکره مستقیم با واشنگتن است.
همزمان با این مذاکرات، کرملین گفته ولادیمیر پوتین «در صورت لزوم» آماده گفتگو با همتای اوکراینی خود، ولودیمیر زلنسکی است.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفته است: «خود آقای پوتین گفته در صورت لزوم برای صحبت با زلنسکی آمادگی دارد.»
این در حالی است که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین که پس از سفر به امارات متحده عربی اکنون به ترکیه رفته می‌گوید که هیچ توافقی را که در مذاکرات آن شرکت نداشته باشد، به رسمیت نمی‌شناسد.
این موضع آقای زلنسکی همسو با رهبران اتحادیه اروپا است که دیروز – دوشنبه ۱۷ فوریه – در پاریس تاکید کردند که هرگونه مذاکره‌ای درباره اوکراین باید با حضور کی‌یف و کشورهای اروپایی شکل گیرد وگرنه برای آنها وجاهتی نخواهد داشت.
همزمان با نشست وزرای خارجه آمریکا و روسیه در ریاض، ولودیمیر زلنسکی به آنکارا رفته بود تا با رجب طیب اردوغان دیدار کند.
روسای جمهور ترکیه و اوکراین پس از این دیدار در کنفرانس خبری حضور یافتند که طی آن آقای اردوغان گفت از نظر او آنکارا بهترین میزبان برای هرگونه مذاکره آتی صلح میان روسیه و اوکراین می‌تواند باشد.
آقای زلنسکی هم در این کنفرانس خبری و در حالی که ناراحت و خسته به نظر می‌رسید، به نشست ریاض واکنش نشان داد و گفت: «شما نمی‌توانید بدون حضور اوکراین درباره پایان جنگ در اوکراین تصمیم بگیرید».
رئیس‌جمهور اوکراین که به نظر می‌رسد با استقرار دولت جدید آمریکا به دنبال جذب حمایت بیشتر اتحادیه اروپا و کشورهایی چون ترکیه است، امروز در آنکارا گفت: «ما خواستار آنیم که همه چیز منصفانه باشد بنابراین هیچ‌کس نباید هیچ تصمیمی را در خفا و بدون حضور دیگری بگیرد».
هر چند مارکو روبیو در ریاض گفت که هم اوکراین و هم کشورهای اروپایی «در مقطعی» به مذاکرات این کشور با روسیه خواهند پیوست اما به نظر نمی‌رسد انتقاد صریح امروز آقای زلنسکی از نشست ریاض تغییر مهمی در تصمیم مسکو و واشنگتن برای ادامه مذاکرات دو طرفه فعلی بدون حضور کی‌یف و بروکسل ایجاد کند.
آقای زلنسکی به یک تور منطقه‌ای رفته است. او پیش از ترکیه به امارات متحده عربی رفت و قرار بود مطابق برنامه‌ای قبلی به عربستان هم برود. اکنون گفته می‌شود که آقای زلنسکی سفر خود به عربستان را تا ماه مارس (چند هفته) به تعویق انداخته است.
نشست دیپلمات‌های ارشد روسیه و آمریکا در ریاض، روز سه‌شنبه در حالی برگزار شد که ۲۴ ساعت قبل از آن رهبران اروپایی در پاریس اجلاسی اضطراری درباره جنگ اوکراین برگزار کردند و امروز هم برخی از آنها درباره طرح تقویت نظامی اتحادیه اروپا و اعزام نیرو به خاک اوکراین سخن گفتند.
اگر چه در نشست پاریس اغلب رهبران اروپایی چون کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا و دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان بر لزوم تقویت نظامی کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا همسو سخن گفتند اما تنها یک روز پس از این اظهارات به نظر می‌رسد آنها بر سر اعزام نیروی نظامی به خاک اوکراین دست کم در این مقطع زمانی هم‌نظر نیستند.
کی یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا که روز گذشته تاکید کرده بود هرگونه صلح پایداری در اوکراین نیازمند حمایت امنیتی آمریکاست، گفته لندن حاضر است موضوع اعزام نیرو به خاک اوکراین را بررسی کند.
از سوی دیگر، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان که کشورش در بحبوحه یک انتخابات داغ و حساس است گفته صحبت کردن بر سر اعزام نیروی نظامی به اوکراین در حال حاضر «کاملا ناپخته و پیش‌رس» است.
در برابر این مواضع محتاطانه، دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان که کشورش به لحاظ جغرافیایی همسایه با جنگ اوکراین است صراحتا گفته نیروی نظامی به اوکراین اعزام نخواهد کرد.
جیورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا هم که اواخر ماه گذشته، تنها رهبر اروپایی حاضر در مراسم تحلیف دونالد ترامپ بود گفته درباره موضوع حضور نظامی ناتو یا سربازان ایتالیایی در خاک اوکراین تردید دارد.
خانم ملونی که به لحاظ سیاسی مواضعی نزدیک به کاخ سفید دارد گفته اعزام نیروهای اروپایی به خاک اوکراین «پیچیده‌ترین و کم اثرترین» راه برای ایجاد صلح در اوکراین خواهد بود.
امروز همچنین خبرگزاری فرانسه گزارش کرد که امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه گفته کشورش «در صدد آماده شدن برای اعزام نیرو به خاک اوکراین با هدف حضور در خط مقدم جنگ نیست» و در عوض در حال بررسی و رایزنی با لندن بر سر این امکان است که مستشاران و حتی نیروهای نظامی در سطح محدودی در خارج از منطقه جنگی و تنها با هدف دادن اطمینان و اعتماد و نشان دادن همبستگی» به اوکراین اعزام شوند.
آقای مکرون سال گذشته هم از تمایل پاریس برای اعزام نیروهای نظامی اروپایی به خاک اوکراین سخن گفته بود اما در آن زمان هیچ کدام از رهبران اروپایی از سخنان رئیس‌جمهور فرانسه استقبال نکردند و حتی آن را برای متوقف کردن جنگ در اوکراین «مضر» خواندند.
اکنون با اظهارات مجدد آقای مکرون که در تضاد آشکار با اظهارات سرگئی لاوروف در ریاض است، ممکن است مواضع غرب بر سر نحوه پایان دادن به جنگ در اوکراین متفرق جلوه کند.
به ویژه با تاکید وزیرخارجه کهنه‌کار روسیه بر این که عضویت اوکراین در ناتو و حضور نیروهای اروپایی تحت هر پرچم و عنوانی در خاک اوکراین برای کرملین خط قرمز خواهد بود.
منبع: بی بی سی