بن چو: جنگ تجاری بین آمریکا و چین، دو اقتصاد بزرگ جهان بالا گرفته است و دو طرف میزان تعرفه بر واردات از کشور مقابل را افزایش داده‌اند.
چین گفته بود به جای تسلیم در برابر آنچه که زورگویی آمریکا می‌داند، «تا آخر می‌جنگد» و تا کنون هم موانع تجاری خود علیه این کشور را افزایش داده است.
این درگیری تجاری رو به تشدید چه معنایی برای اقتصاد جهانی دارد؟
میزان مبادلات تجاری آمریکا و چین چقدر است؟:
سال ۲۰۲۴ تجارت کالا بین دو قدرت اقتصادی به حدود ۵۸۵ میلیارد دلار رسید.
در تجارت بین دو کشور، واردات آمریکا از چین (۴۴۰ میلیارد دلار) به مراتب بیشتر از واردات چین از آمریکا (۱۴۵ میلیارد دلار) بوده است.
واردات آمریکا از چین به مراتب بیشتر از صادراتش به این کشور است:
نتیجه این عدم موازنه باعث شد که آمریکا در سال ۲۰۲۴ با کسری تجاری بزرگی روبرو شود: یعنی تفاوت بین ارزش واردات آمریکا از چین و صادرات آمریکا به چین به ۲۹۵ میلیارد دلار رسید.
این کسری تجاری قابل توجهی است و به حدود یک درصد از تولید ناخالص داخلی، یعنی درآمد سالانه ایالات متحده، بالغ می‌شود.
در عین حال، این رقم بسیار کمتر از یک تریلیون دلاری است که ترامپ بارها در این هفته ادعا کرده است.
ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود تعرفه های قابل توجهی را بر واردات از چین اعمال کرد که بعد از او هم به قوت خود باقی ماند و جانشین او، جو بایدن، آن را افزایش هم داد.
مجموع این موانع تجاری باعث شد که واردات آمریکا از چین که در سال ۲۰۱۶ به ۲۱ درصد کل واردات این کشور بالغ می شد پارسال به ۱۳ درصد کاهش یابد. بنابراین اتکای تجاری آمریکا به چین در دهه گذشته کاهش یافته است.
با این حال، تحلیل گران می گویند که برخی کالاهای صادراتی چین از مسیر کشورهای جنوب شرق آسیا به آمریکا می رسد و به این ترتیب، مشمول تعرفه های گمرکی آمریکا بر کالاهای چینی نمی شود.
به عنوان مثال، دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ تعرفه ۳۰ درصدی را بر پنل های خورشیدی وارداتی چین به اجرا گذاشت.
اما وزارت بازرگانی آمریکا در سال ۲۰۲۳ شواهدی را منتشر کرد که نشان می‌داد، تولیدکنندگان پنل‌های خورشیدی در چین مرحله مونتاژ کالای خود را به کشورهایی مانند مالزی، تایلند، کامبوج و ویتنام منتقل و سپس محصول نهایی را از این کشورها به ایالات متحده صادر کرده‌اند و در نتیجه، مشمول تعرفه‌های آمریکا نشده‌اند.
بنابراین، ترامپ در اعلام تعرفه‌های «متقابل» جدید خود، این کشورها را نیز در نظر گرفته است که در نتیجه آن، بهای طیف گسترده‌ای از کالاهای وارداتی چینی در بازارهای آمریکا افزایش خواهد یافت.
واردات اصلی متقابل چین و آمریکا:
در سال ۲۰۲۴، سویا در صدر فهرست کالاهای صادراتی آمریکا به چین قرار داشت. این محصول عمدتاً برای تغذیه ۴۴۰ میلیون خوک در چین بکار می‌رود. آمریکا همچنین اقلام دارویی و نفت به چین فروخت.
در طرف مقابل، واردات آمریکا از چین شامل مقدار زیادی لوازم الکترونیکی، کامپیوتر و اسباب بازی بود. چین مقدار زیادی باتری هم به آمریکا صادر کرده است که برای خودروهای برقی ضروری است.
بزرگترین دسته واردات آمریکا از چین گوشی های هوشمند هستند که ۹ درصد از کل واردات از آن کشور را به خود اختصاص دادند. بخش بزرگی از این گوشی های هوشمند را چینی ها برای اپل، یک شرکت چند ملیتی مستقر در آمریکا، ساخته اند.
تعرفه های آمریکا بر چین یکی از عوامل اصلی کاهش بهای سهام و ارزش بازار شرکت اپل در هفته های اخیر بوده و بهای سهام آن در ماه گذشته ۲۰ درصد کاهش یافته است.
پنج صادرات/ واردات عمده (۲۰۲۴):
تعرفه ۲۰ درصدی دوره قبلی ریاست جمهوری ترامپ بر کالاهای چینی باعث افزایش بهای همه این اقلام برای خریداران آمریکایی شد و حالا با بالا رفتن این تعرفه به ۱۰۴ درصد، تأثیر آن بر مصرف‌کننده آمریکایی ممکن است ۵ برابر شود.
و البته بهای واردات ایالات متحده امریکا به چین نیز به دلیل تعرفه های تلافی جویانه چین افزایش خواهد یافت و به همین نحو به مصرف کننده چینی آسیب خواهد زد.
اما فراتر از افزایش تعرفه ها، این دو کشور از راه های دیگری نیز می توانند از لحاظ تجاری به یکدیگر آسیب برسانند.
چین در پالایش بسیاری از فلزات حیاتی برای صنایع مانند مس و لیتیوم نقشی محوری و نادر دارد. پکن می تواند موانعی را در راه دسترسی آمریکا به این فلزات ایجاد کند.
چین قبلاً چنین اقدامی را در مورد دو عنصر ژرمانیوم و گالیوم صورت داده است. از این دو ماده در تجهیزات نظامی برای در تصویر برداری حرارتی و رادار استفاده می شوند.
آمریکا هم می تواند محاصره فناوری چین را که جو بایدن آغاز کرد، تشدید کند.
این سیاست شامل دشوارتر کردن واردات انواع ریز تراشه های پیشرفته از آمریکا به چین است. این ریز تراشه ها برای بخش هایی مانند هوش مصنوعی جنبه حیاتی دارند و چین هنوز قادر به تولید آنها نیست.
پیتر ناوارو، مشاور تجاری دونالد ترامپ، این هفته پیشنهاد کرد که آمریکا می‌تواند بر سایر کشورها از جمله کامبوج، مکزیک و ویتنام فشار وارد کند تا در صورت تمایل به ادامه صادرات کالاهای خود به ایالات متحده امریکا، با چین تجارت نکنند.
تأثیر جنگ تجاری چین و آمریکا بر کشورهای دیگر:
طبق گزارش صندوق بین المللی پول، آمریکا و چین بخش بزرگی از اقتصاد جهانی را در اختیار دارند. مجموع تولید ناخالص داخلی این دو کشور در سال جاری به حدود ۴۳ درصد کل تولید ناخالص جهان بالغ شد.
اگر رشد اقتصادی آنها در نتیجه درگیری در یک جنگ تجاری همه جانبه کاهش یابد و یا بدتر از آن، گرفتار رکود شود، این وضعیت به رشد اقتصاد جهانی آسیب می زند و بر اقتصاد کشورهای دیگر تأثیر منفی می گذارد.
سرمایه گذاری جهانی نیز احتمالاً آسیب خواهد دید و عواقب بالقوه دیگری نیز وجود دارند.
چین بزرگترین تولیدکننده کالا در جهان است و میزان تولیداتش بسیار بیشتر از مصرف جمعیت داخلی است.
این کشور در حال حاضر تقریباً یک تریلیون دلار مازاد تولید کالا دارد– به این معنی که بیشتر از واردات کالا از کشورهای دیگر جهان، به آنها کالا صادر می‌کند.
دولت چین اغلب به شیوه های مختلف، از جمله پرداخت یارانه و حمایت های مالی دولتی، مانند اعطای وام های ارزان، به شرکت های چینی امکان می دهد تا کالاهای خود را با قیمتی کمتر از هزینه واقعی تولید عرضه کنند. فولاد نمونه ای از این نوع حمایت است.
این خطر وجود دارد که اگر چینی ها قادر به فروش این نوع محصولات به ایالات متحده امریکا نباشند، شرکت های چینی در صدد فروش آنها به بهای نازل در کشورهای دیگر برآیند.
چنین وضعیتی می‌تواند برای برخی از مصرف کنندگان در این کشورها مفید باشد، اما فروش تولیدکنندگان داخلی را کاهش می‌دهد و مشاغل و دستمزدها را به خطر می اندازد.
گروه لابی گری «فولاد بریتانیا» پیشاپیش در مورد ورود فولاد اضافی چین به این کشور و تأثیر منفی آن بر صنعت فولاد بریتانیا هشدار داده است.
تبعات جنگ تجاری همه جانبه چین و آمریکا در سطح جهانی احساس خواهد شد و به عقیده اکثر اقتصاد دانان، تأثیر آن منفی خواهد بود.
منبع: بی بی سی فارسی- بن چو (راستی آزمایی بی بی سی)