گفت‌وگوهای ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای تهران قرار است امروز شنبه ۲۳ فروردین در مسقط، پایتخت عمان، آغاز شود.
در آستانه نشست عمان، استیو ویتکاف که قرار است از طرف ایالات متحده در این گفت‌وگوها شرکت کند گفت موضع اولیه واشینگتن برچیده شدن برنامه هسته‌ای تهران است اما یافتن راه‌های دیگری برای مصالحه بین دو کشور هم امکان‌پذیر است.
رئیس جمهور ایالات متحده نیز تاکید کرد که ایران را شاد و شکوفا می‌خواهد اما این کشور نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد.
دونالد ترامپ بامداد شنبه ۲۳ فروردین به خبرنگاران همراه خود در هواپیمای ریاست جمهوری گفت: «من می خواهم که ایران یک کشور فوق العاده، عالی و شاد باشد. اما آنها نمی توانند سلاح هسته ای داشته باشند.»
آقای ترامپ با اشاره به «جلسه مهم» روز شنبه افزود: «در مورد ایران، من می‌خواهم که آنها شکوفا شوند، اما نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند.»
رئیس جمهور ایالات متحده همچنین گفت که در همین لحظه گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در حال انجام است؛ با این حال او اشاره‌ای به جزئیات، از جمله مفاد و نتیجه این گفت‌وگو نکرد.
گفت‌وگوهای ایران و آمریکا قرار است پشت درهای بسته برگزار شود و دو کشور روایت‌های متضادی درباره مستقیم یا غیرمستقیم بودن آن ارائه کرده‌اند.
«خواست اولیه واشینگتن؛ برچیده شدن برنامه هسته‌ای ایران»
در همین حال استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آقای ترامپ، در مصاحبه با روزنامه وال‌استریت جورنال که یک روز پیش از گفت‌وگوهای عمان منتشر شد تاکید کرد که «خط قرمز» دولت آمریکا دستیابی ایران به سلاح اتمی است.
آقای ویتکاف خطاب به مقام‌های ایرانی گفت: «من فکر می‌کنم موضع ما با برچیدن برنامه [هسته‌ای] شما آغاز می‌شود. امروز این موضع ما است.».
او افزود: «به هر حال، این بدان معنا نیست که ما در حاشیه، راه‌های دیگری برای مصالحه بین دو کشور پیدا نخواهیم کرد… جایی که خط قرمز ما است [این است که] تسلیحاتی شدن توانایی هسته‌ای شما ممکن نیست.»
به نوشته روزنامه وال‌استریت جورنال، این اظهارات که دیدگاه سطح بالا در دولت دونالد ترامپ را نشان می‌دهد، در عین حال تصریح به گزینه‌های دشوار در برابر واشینگتن است که آیا برای مهار برنامه هسته‌ای ایران نیاز به اقدام نظامی است یا دیپلماسی کافی است.
استیو ویتکاف در این گفت‌وگو همچنین تاکید کرد که اگر ایران حاضر به برچیدن برنامه هسته‌ای خود نشود، موضوع را به دونالد ترامپ ارجاع خواهد داد تا او نحوه ادامه کار را تعیین کند.
وال‌استریت جورنال یادآور شده است که فشار برای حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران نسخه‌ای برای رسیدن به بن‌بست و احتمالا اقدام نظامی خواهد بود اما از سوی دیگر هر توافقی که اجازه دهد برنامه هسته‌ای ایران به نوعی ادامه پیدا کند یابد، به منزله نادیده گرفتن خواسته اصرار اسرائیل مبنی بر تخریب تاسیسات هسته‌ای ایران است.
اندکی پیش از انتشار سخنان استیو ویتکاف در وال‌استریت جورنال، سخنگوی کاخ سفید هشدار داد که برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای همه گزینه‌ها روی میز است.
کارولین لیویت با تاکید بر اینکه «گفت‌وگوها با ایرانی‌ها مستقیم خواهد بود» گفت که رئیس جمهور ایالات متحده «به دیپلماسی و گفت‌وگوی مستقیم و رو در رو در یک اتاق» اعتقاد دارد.
همچنین وبسایت اکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی که نام او ذکر نشده گزارش داد که دونالد ترامپ آماده است که برای دستیابی به توافق مصالحه کند.
کاخ سفید هنوز واکنشی به این گزارش نشان نداده است.
اکسیوس به نقل از دو مقام آمریکایی نوشت که تیم آمریکایی هنوز درباره موضع ایران مطمئن نیست و «سوالی که می‌خواهیم از سوی ایرانی‌ها پاسخ داده شود این است که: آیا اراده سیاسی برای گفت‌وگوی جدی دارند که مجبور نباشیم به جایگزین دیگری متوسل شویم؟».
دیدار غیرمنتظره ویتکاف با پوتین
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور خاورمیانه، در مسیر رفتن به عمان در سفری غیرمنتظره به روسیه رفت و در سن‌پترزبورگ با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور آن کشور، دیدار کرد.
این سومین دیدار آنها از آغاز دوره جدید ریاست جمهوری دونالد ترامپ است و ابتدا گفته شده بود مشخص نیست که استیو ویتکاف دیداری با ولادیمیر پوتین خواهد داشت یا خیر.
به گزارش رسانه‌های دولتی روسیه، این دیدار بیش از چهار ساعت به طول انجامید.
کرملین پس از پایان این دیدار در بیانیه‌ای تنها اعلام کرد که موضوع جلسه مربوط به «جنبه‌های حل و فصل اوکراین» بوده است.
ساعاتی پیش از این دیدار کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، به شبکه «روسیه ۲۴» گفته بود که در نشست عمان هیئت‌های ایران و آمریکا ممکن است ابتدا درباره چارچوب و شکل مذاکرات بعدی به توافق برسند و سپس در مورد اهداف آن گفت‌وگو کنند.
هشدارها و مخالفت‌ها در ایران
در همین حال برخی امامان جمعه در ایران نسبت به «مخاطرات» مذاکره با آمریکا هشدار دادند و پس از نماز جمعه تهران نیز عده‌ای با در دست داشتن نوشته‌های «مرگ بر آمریکا» تظاهرات کردند.
در این تظاهرات قطعنامه‌ای از سوی «شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی» خوانده شد که در آن خواستار «اقدام نظامی» علیه اسرائیل «در هر کجای دنیا» شده بود.
احمد علم‌الهدی، نماینده علی خامنه‌ای در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد، نیز با هشدار به مذاکره‌کنندگان ایران، درباره هرگونه مذاکره با آمریکا گفت: «غیرمستقیمش بد است، مستقیمش بدتر از غیرمستقیم.»
او همچنین گفت که هیچ ایرانی نمی‌پذیرد که «همه ابزار دفاعی و ابزار تکنولوژی پیشرفته علمی» از بین برده شود.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، هم در نماز جمعه تهران گفت به رغم «همه مزاحمت و فشار‌ها و نظارت‌ها»، جمهوری اسلامی برنامه غنی‌سازی خود را ادامه داده است.
او افزود: «هنوز هم فکر می‌کنند با تهدید و ارعاب و عملیات روانی و اتفاقات احمقانه می‌توانند جلوی ملت و کشور را بگیرند.»
در همین حال مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، گفت: «اگر طرف آمریکایی موضوعات و خواسته‌های غیر مرتبط مطرح نکند و تهدید و ارعاب را کنار بگذارد، امکان خوبی برای دستیابی به توافق وجود دارد.»
او در سخنان خود در بلگراد، پایتخت صربستان، افزود: «هرگونه قلدری و زورگویی از نظر ما مردود است.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، ریاست هیئت ایرانی در گفت‌وگوهای عمان را بر عهده دارد و پیشتر گزارش شده بود که مجید تخت روانچی او را همراهی خواهد کرد.
محور اصلی گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در عمان برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و توان بالقوه تهران برای ساخت سلاح هسته‌ای است.
دونالد ترامپ بارها گفته است اگر ایران به مذاکره تن ندهد و از برنامه تسلیحات هسته‌ای خود دست نکشد، با گزینه اقدام نظامی مواجه خواهد شد.
او همچنین با تاکید بر اینکه ترجیح می‌دهد با تهران به توافق دست یابد، اسفند گذشته اعلام کرد که با ارسال نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی پیشنهاد گفت‌وگو داده است.
علی خامنه‌ای ۱۹ بهمن سال گذشته گفته بود که مذاکره با دولت دونالد ترامپ «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست»؛ با این حال مقام‌های ایران گفته‌اند که او با گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا موافقت کرده است.
منبع: رادیو فردا