شاید کاهش پول صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی، بخشی از دلیل تصمیم اخیر این کشور برای لغو افزایش برنامه ریزی شده ظرفیت تولید نفت باشد.
به گزارش ایسنا، صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی، سال گذشته، بزرگترین هزینه را در میان صندوق های سرمایه گذاری دولتی جهان داشت و از ۱۲۴ میلیارد دلاری که این صندوقها سرمایه‌گذاری کردند، یک چهارم سهم داشت.
عربستان سعودی که سرگرم اجرای ابرپروژه‌های عظیمی مانند شهر آینده گرای ۵۰۰ میلیارد دلاری نئوم و یک ایرلاین جدید است، هزینه های سنگینی در داخل و خارج از کشور داشته است. طبق گزارش وال استریت ژورنال به نقل از مقامات سعودی، در نتیجه این هزینه ها، نقدینگی و داراییهای خزانه صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی، از ۱۰۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲، به حدود ۳۷ میلیارد دلار تا سپتامبر گذشته، کاهش یافت. همگام ماندن با همه ابرپروژه‌ها، دشوار شده و قیمت نفت هم در محدوده ۸۰ دلار در هر بشکه مانده است.
عربستان سعودی تلاش کرده قیمت نفت را تقویت کرده و تامین مالی برنامه «افق ۲۰۳۰» محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، برای متنوع سازی اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت را حفظ کند. اما این پول از جای دیگری به جز نفت نمی آید.
شاید کاهش پول صندوق سرمایه‌گذاری دولتی، بخشی از دلیل تصمیم عربستان سعودی بود که در اوایل ماه جاری اعلام کرد توسعه ظرفیت تولید نفت برنامه ریزی شده را لغو می‌کند. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی این کشور، از برنامه‌هایی برای هدایت سرمایه‌گذاری‌ها به دیگر حوزه‌های کسب‌وکار آرامکو به عنوان یکی از دلایل این تصمیم و قصد سرمایه‌گذاری بیشتر در گذار انرژی به عنوان دلیل دیگر یاد کرد.
وی همچنین خاطرنشان کرد به لطف محدودیتهای فعلی تولید، در صورت کاهش ناگهانی عرضه در مناطق دیگر، یک ظرفیت مازاد تولید به میزان حدود ۳ میلیون بشکه وجود دارد. اما این که آیا سعودی‌ها در صورت اختلال در عرضه، واقعا از این ظرفیت اضافی استفاده خواهند کرد، مسئله دیگری است.
اوایل هفته جاری، آرامکو، هشدار دیگری در خصوص وضعیت ظرفیت تولید نفت جهان داد. مدیر ارشد مالی این شرکت گفت: ما هر سال ۶ میلیون بشکه در روز تولید تفا را به دلیل افت طبیعی و عدم جایگزینی کافی ذخایر، از دست می دهیم که منجر به کاهش شدید ظرفیت مازاد تولید شده که اکنون معادل ۳ درصد تقاضای جهانی است.
این شرکت انرژی بزرگ دولتی، سال‌هاست هشدار می‌دهد صنعت جهانی نفت، به سرمایه‌گذاری بیشتر در اکتشافات جدید و تولید آتی نیاز دارد، اما فشار حرکت به سوی منابع انرژی پاک، مانع بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها شده است و اگر پیش‌بینی‌های اوپک از تقاضا برای نفت به واقعیت بپیوندد، نه پیش‌بینی‌های آژانس بین المللی انرژی از افت تقاضا، در آن صورت، یک بمب ساعتی است که منفجر خواهد شد.
اگر چنین اتفاقی بیافتد، عربستان سعودی بالاخره به قیمت نفت مورد نیاز خود خواهد رسید تا میلیاردها دلار برای تبدیل اقتصاد متمرکز بر نفت به یک اقتصاد متنوع، هزینه کند. سوال این است که چقدر باید منتظر بود تا این بمب منفجر شود و در این فاصله، چه خواهد کرد. در حال حاضر، به نظر می رسد سعودی‌ها سراغ بازارهای بدهی می روند.
صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی در سال گذشته، دو بار اوراق قرضه منتشر کرد که شامل اوراق قرضه ۵.۵ میلیارد دلاری و یک اوراق قرضه سبز به میزان مشابه بود و در فوریه، یک صکوک دلاری در دو بخش به میزان ۳.۵ میلیارد دلار صادر کرد.
عربستان سعودی همچنین در ژانویه سال میلادی جاری، اوراق قرضه ۱۲ میلیارد دلاری منتشر کرد که به شدت پرتقاضا بود و درخواست خرید آن به ۳۰ میلیارد دلار رسید.
آرامکو امسال هم اوراق قرضه منتشر می‌کند و اگرچه میزان این عرضه هنوز فاش نشده است، به گفته زیاد المرشد، مدیر مالی آرامکو، این شرکت به دنبال انتشار اوراق قرضه با سررسید طولانیتر است. آرامکو همچنین قصد دارد سهام خود را بفروشد.
استقراض مطمئنا راهی برای تامین مالی پروژه‌های تغییر و تحول عربستان سعودی است. با چشم انداز کاهش نرخ بهره در افق، بازارهای بدهی قطعا نسبت به دو سال قبل، بسیار وسوسه انگیزتر به نظر می رسند و ممکن است استقراض بیشتری در راه باشد.
در همین حال، اگر پیش‌بینی‌ها درباره رشد بسیار ضعیف‌تر تولید آمریکا درست باشد، ممکن است قیمت‌های بالاتر نفت هم در راه باشد. در اصل، مبنای این پیش‌بینی‌ها، جدیدترین روند ماهانه افزایش تولید بود که کندی را نشان داد.
با این حال، مجموعه‌ای از خریدهای عمده که سال گذشته صورت گرفت، اکنون احتمالا تاثیر خود را بر روند تولید خواهند داشت زیرا تولید بیشتر در صنعت نفت شیل آمریکا در دست‌های کمتری، متمرکز می‌شود. اگر قیمت‌ها به مذاق این تولیدکنندگان بزرگ خوش نیاید، تا زمانی که قیمت‌ها به سطوح رضایت‌بخش‌تری بهبود پیدا کنند، تولید به اندازه سال گذشته رشد نمی‌کند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، عربستان سعودی برنامه های بزرگ زیادی دارد. در گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، به پروژه‌هایی مانند تولید خودروهای برقی، یک صنعت کاملا جدید ورزش‌های الکترونیکی و بازی‌های ویدیویی و یک تقویت بزرگ و پرهزینه فوتبال داخلی اشاره شده است. اگر این طرح ها فرصت تحقق پیدا کنند، به پول بسیار زیادی نیاز دارند و عربستان سعودی آماده است تا تمام تلاش خود را برای تحقق آنها انجام دهد.
خبرنگار: زهرا وثوقی،
دبیر: فاطمه محمد نژاد