ایران از طالبان هواپیمای ۲۹ ساله خریده است. در روز‌هایی که ناوگان هوایی کشور فرسوده‌تر می‌شود و روزنه‌ای برای خرید یا ورود هواپیما‌های مدرن و جدید به آن وجود ندارد. بر اساس آمار‌های رسمی حدود ۳۳۰ فروند هواپیما در ایران موجود است که از این تعداد فقط ۱۷۳ فروند آن عملیاتی است. از سوی دیگر باید توجه داشت که همین هواپیما‌های عملیاتی نیز اغلب مستهلک و فرسوده هستند و میانگین سن ناوگان هوایی ایران بسیار بالاست.این وضعیت حالا به جایی رسیده که هواپیمایی کیش‌ایر این هواپیمایی را خریده که سال ۱۹۹۵ برای ایتالیا ســاخته شده بود و این کشور بعد ۱۹ سال فعالیت، آن را از رده خارج شده است. البته این پایان کار نیست، پس از ایتالیا چند سالی هم اوکراین از این هواپیما استفاده می‌کند و سپس آن را به به شرکت «کام‌ایر افغانستان» می‌فروشد. پس از چند سال پرواز در افغانستان هواپیمای مذکور حالا به ایران رسیده است. این یعنی ایران هواپیمای دست چهارمی را خریده که سه کشور دیگر آن را کنار گذاشته بودند.
لغو قرارداد با ایرباس، خرید از طالبان!
خبر خرید هواپیما از طالبان در حالی مطرح شده که همین دو ماه پیش ایرباس به طور رسمی قرارداد خود با ایران را لغو کرد. قرارداد‌های خرید هواپیما بعد از توافق هسته‌ای با شرکت‌های مختلف بسته شد. برمبنای این قرارداد‌ها ۲۰۰ فروند هواپیما از شرکت‌هایی مثل بوئینگ آمریکا، ایرباس اروپا و شرکت فرانسوی- ایتالیایی ای‌تی‌آر خریداری می‌شد. با خروج آمریکا از برجام و تعلیق توافق هسته‌ای این قرارداد‌ها نیز به سرانجام نرسید و یکی پس از دیگری لغو شد. با این حال در شرایطی که ناوگان هوایی کشور نیاز اساسی به هواپیما دارد دولت از خرید هواپیما عاجز است و فقط فرودگاه افتتاح می‌کند. در آخرین اقدام هم تیم رسانه‌ای دولت تلاش کرد تا رییسی را ناجی پروژه‌ای نشان دهد که ۲۷ سال بلاتکلیف مانده بود. رییس دولت در آبان ماه فرودگاه سقز را افتتاح کرد، اما مشخص نبود که این فرودگاه دقیقا چه تحول و حتی تاثیری در حمل‌ونقل هوایی کشور ایجاد می‌کند؟
فقط سه فرودگاه در ایران صرفه اقتصادی دارند!
تمرکز دولت بر افتتاح فرودگاه‌ها در شرایطی است که همین امروز هم ایران با داشتن نزدیک به ۱۰۰ فرودگاه فعال، از نظر تعداد فرودگاه رتبه ۲۳ ام را در جهان دارد. این آمار در مقایسه با کشور‌هایی مثل آلمان با ۵۳۹، چین با ۵۰۷، انگلیس با ۴۶۰، فرانسه با ۴۶۴، هند با ۳۴۶ و عربستان ۲۱۴ فاصله زیادی دارد، اما مسئله اصلی اینجاست که همین فرودگاه‌ها نیز به دلیل کمبود هواپیما و ناوگان هوایی فعال میزبان پرواز‌های بسیار کمی دارند. در این میان برخی کارشناسان نیز تاکید دارند که به دلیل کمبود پرواز‌ها اغلب فرودگاه‌های کشور صرفه اقتصادی ندارند. امیرحسین صراف کارشناس صنعت هوایی از بین ۵۴ فرودگاه مسافربری دولتی کشور فقط ۳ فرودگاه مهرآباد، مشهد و امام خمینی را دارای صرفه اقتصادی دانسته است. این معضل تاجایی پیش رفته که حتی بلیط پرواز برای فرودگاه‌های مراکز استان‌های کشور نیز در به راحتی در دسترس نیست.
توسعه فرودگاه یا راه‌آهن یا خرید هواپیما از طالبان؟
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اساتید ژئوپلتیک تاکید دارند که توسعه زیرساخت‌های راه‌آهن در ایران با توجه شرایط تحریمی اثرگذاری و منافع بسیار بیشتری دارد. نکته دیگر اینجاست که حتی اگر همه تحریم‌های ایران به‌یک‌باره ملغی شود خرید هواپیما از شرکت‌های خارجی فرآیند زمان‌بری است و به دلیل زمان‌بر بودن پروسه ساخت تعداد محدودی هواپیما طی چند سال تحویل داده می‌شود. در حالی توسعه راه‌آهن فرآیند سریع‌تر و زودبازده‌تری است و می‌تواند حمل‌ونقل را در ایران با تحول شگرفی روبه‌رو کند. به این ترتیب می‌توان گفت که اولویت فعلی حمل‌ونقل در ایران نه توسعه فرودگاه‌ها و نه خرید هواپیمای ۲۹ ساله از طالبان، بلکه توسعه زیرساخت‌های راه‌آهن و گسترش حمل‌ونقل ریلی است. اتفاقی که می‌تواند منشاء تحولات کلان در حوزه اقتصاد و حتی سیاست کشور باشد.
منبع: فراز