«پسران، این هفته به مکتب بازگشتند، اما دختران نوجوان در خانه نگه داشته شده‌اند. دختران نوجوان در افغانستان به بی‌بی‌سی گفتند که خود را «از نظر ذهنی مرده‌» احساس می‌کنند چراکه ممنوعیت ادامه تحصیل آن‌ها از سوی طالبان مانع از بازگشت به مکاتب/مدارس شده است.»

بیش از ۹۰۰ روز از روزی گذشته که ورود دختران بالاتر از ۱۲ سال به مکاتب ممنوع اعلام شد.

طالبان بارها وعده داده که پس از حل شدن برخی مسائل، از جمله اطمینان از «اسلامی» بودن برنامه درسی، دوباره مکاتب دخترانه بازگشایی خواهد شد.

اما با آغاز سومین سال تحصیلی بدون دختران نوجوان که این هفته آغاز شد، طالبان کمتر در این زمینه اظهار نظر کردند.

بی‌بی‌سی از وزیر معارف طالبان توضیح خواست، اما او تاهنوز پاسخی ارائه نداده است. سخنگوی ارشد طالبان به یک تلویزیون محلی گفت «برخی مشکلات و کاستی‌ها به دلایل مختلف» در رفع این ممنوعیت وجود دارد.

به گفته یونیسف، این ممنوعیت در حال حاضر شامل حدود ۱/۴ میلیون دختر افغان شده است، از جمله همکلاسی‌های سابق حبیبه، مهتاب و تمنا که سال گذشته در این زمینه با بی‌بی‌سی صحبت کردند.

امیدی که آن‌ها ۱۲ ماه پیش درباره‌اش می‌گفتند هنوز دارند، اما به نظر می‌رسد که این امید کم شده است.

مهتاب ۱۶ ساله می‌گوید: «در واقعیت، وقتی فکر می‌کنیم، ما زندگی نمی‌کنیم، تنها زنده ایم.» او افزود که «ما را مانند یک جنازه متحرک در افغانستان در نظر بگیرید».

تمنا که رویای تحصیل تا درجه دکتری را در سر دارد، موافق این نظر است. او می‌گوید: «منظورم این است که ما از نظر جسمی زنده‌ایم اما از نظر ذهنی مرده».

دختران برای اولین بار در سپتامبر ۲۰۲۱، یک ماه پس از تسلط طالبان بر کشور، از رفتن به مکاتب متوسطه محروم شدند.

عبدالحکیم همت، سرپرست معاون آموزشی وزارت معارف طالبان پسانتر به بی‌بی‌سی گفت که تا زمانی که پالیسی جدید آموزشی مطابق با سنت‌های اسلامی و افغانی تصویب نشود، که برای شروع مکتب در مارس/مارچ ۲۰۲۲ خواهد بود، به دختران اجازه حضور در مکتب متوسطه داده نخواهد شد.

دو سال بعد، زینب، (نام تغییر داده شده) در میان ۳۳۰ هزار دختری است که یونیسف تخمین می‌زند که باید در ماه مارس امسال تحصیلات متوسطه خود را آغاز می‌کرد. او امیدوار بود که او و سایر دختران کلاس ششم بتوانند ادامه تحصیل بدهند، اما روزی مدیر مدرسه وارد سالن امتحان شد و توضیح داد که آن‌ها نمی‌توانند برای ترم جدید برگردند.

زینب شاگرد اول کلاس خود بود. حالا او به بی‌بی‌سی می‌گوید: «احساس می‌کنم رویاهایم را در چاله‌ای تاریک دفن کرده‌ام».

پدر زینب تلاش کرد تا از افغانستان خارج شود، اما تا هنوز موفق نشده است. تنها گزینه رسمی پیش روی زینب، کلاس‌های درس در مدارس مذهبی یا مدارس تحت کنترل حکومت طالبان است، چیزی که خانواده او نمی‌خواهند.

پدرش می‌گوید: «این جایگزینی برای مکتب نیست. آنها فقط دروس دینی را به او آموزش خواهند داد.»

در حال حاضر، او در یک کلاس زبان انگلیسی شرکت می‌کند که بی‌سر و صدا در محله او فعال است، یکی از بسیاری از مواردی که در چند سال اخیر بی‌سر و صدا در سرپیچی از ممنوعیت ایجاد شده‌اند.

دختران همچنین توانسته‌اند با دنبال کردن دوره‌های آموزشی آنلاین یا تماشای برنامه‌هایی مانند برنامه «درس» بی‌بی‌سی، که یک برنامه آموزشی برای کودکان، از جمله دختران ۱۱ تا ۱۶ ساله محروم از مدرسه است، که توسط سازمان ملل به عنوان «آموزش حیاتی» توصیف شده است، به تحصیل خود ادامه دهند.

اما زینب و دخترانی مثل او از خوش شانس ترها هستند. سمیرا حمیدی، فعال منطقه‌ای عفو بین‌الملل، خاطرنشان می‌کند که وقتی خانواده‌ها در تلاش برای تامین غذای کافی، مانند بسیاری از مردم افغانستان، هستند، دسترسی به آموزش آنلاین به سادگی «به عنوان یک اولویت برای دخترانشان» دیده نمی‌شود.

او هشدار می‌دهد که به این صورت، آینده بسیاری از دختران افغانستان «تاریک» است، او با اشاره به این واقعیت که دختران جوان پس از رسیدن به سن بلوغ به ازدواج تن می‌دهند و با برگرداندن قوانین حمایتی از زنان در ازدواج‌های اجباری از سوی طالبان، آن‌ها در معرض خطر‌های بیشتری قرار می‌گیرند.

تنها نوجوانان ۱۳ ساله از دسترسی به آموزش محروم نشده‌اند. بی‌بی‌سی دریافته است که این ممنوعیت حتی برای دختران جوان‌تر نیز در صورتی که به نظر بالغ برسند، نیز اعمال می‌شود.

نایا (نام واقعی او نیست) تنها ۱۱ ساله است اما دیگر در ولایت زادگاهش قندهار به مدرسه نمی‌رود. پدرش می‌گوید که حکومت او را «رها» کرده است، چراکه او از سن خود بزرگتر به نظر می‌رسد.

«او بزرگ‌تر از حد متوسط است و این دلیلی بود که حکومت به ما گفت که نمی‌تواند به مدرسه برود. او باید حجاب بپوشد و در خانه بماند.»

او امید چندانی به تغییر قوانین تحت رژیم فعلی ندارد، اما مایل بود بر یک نکته تأکید کند: این ایده که مردم افغانستان از ممنوعیت طالبان حمایت می‌کنند یک «دروغ مطلق» بود.

او گفت: «این کاملاً یک اتهام به افغان‌ها و پشتون‌ها است که آنها خواهان تحصیل دختر نیستند، اما قضیه برعکس است. به ویژه در قندهار و سایر ولایات پشتون نشین، افراد زیادی آماده‌اند تا دختران خود را برای تحصیل به مکاتب و دانشگاه بفرستند.»

با این حال، ممنوعیت تحصیل متوسطه تنها تغییری است که این دختران با آن روبرو هستند. در دسامبر ۲۰۲۲، به زنان گفته شد که دیگر نمی‌توانند در دانشگاه حضور داشته باشند.

سفر بدون وابستگان مرد، نحوه لباس پوشیدن آن‌ها، کارهایی که می‌توانند انجام دهند و حتی ممنوعیت رفتن به پارک‌های محلی‌شان.

سمیرا حمیدی، از عفو بین‌الملل، می‌گوید امیدواری‌هایی وجود دارد که مدارس مخفی و آموزش آنلاین «می‌توانند گسترش یابند». اما او افزود: «در کشوری که بیش از یک میلیون دختر با ممنوعیت حقوق اساسی انسانی خود در زمینه آموزش مواجه‌اند، این تلاش‌ها کافی نیستند.»

او استدلال می‌کند که آنچه به آن نیاز است، «اقدامات فوری و قابل سنجش جامعه جهانی برای تحت فشار قرار دادن طالبان» و همچنین حمایت بین المللی گسترده‌تر از آموزش در سراسر کشور است.

اما تا زمانی که این اتفاق نیافتد، دخترانی مثل حبیبه، مهتاب و تمنا در خانه خواهند ماند.

حبیبه ۱۸ساله می‌گوید: «خیلی سخت است. ما خود را در یک سیاه چال واقعی احساس می‌کنیم.» اما او می‌گوید که هنوز امیدوار است. دوستش تمنا در این مورد چندان مطمئن نیست.

این دختر ۱۶ ساله می‌گوید: «راستش من نمی‌دانم در این حکومت که ذره‌ای فکر و درک برای دختران ندارد، مدارس بازگشایی می‌شوند یا نه».

او افزود: «آنها دختران را هیچ به حساب می‌آورند».

نقل از بی‌بی‌سی