بر گرفته از مجله اشپیگل شماره ۴۷ بتاریخ ۱۶ تا ۲۳ نوامبر ۲۰۱۹

ترجمه: علی شفیعی

عر اق: لشکری از تاکسی های سه چرخه دار Tuk -Tuk ستون فقرات جنبش در بغداد را تشکیل میدهد. این تاکسیها با کمک رسانی های گوناگون، از جمله حمل و نقل زخمی ها از جنبش مردم عراق حمایت میکنند.

تهدید به مرگ معمولاً بوسیله تلفن صورت میگیرد. ولی تهدید کننده گان نتوانستند به ابو طیبا Abu Tiba تلفن کنند. چرا که او تلفن خود را چند روز پیش هنگامی که مبارز بشدت مجروحی را میخواست از وسط میدان جنگ بیرون کشد و با خود به بیمارستان برد، بسوی او تیراندازی کردند و در این بلبشو او تلفن خود را از دست داد. در اینصورت پیام تهدید به مرگ را به سبک قدیم بر روی کاغذی نوشته و از زیر در خانه برای او فرستادند: روی کاغذ نوشته شده بود: اگر او بکار خویش ادامه دهد، او را خواهند کشت.

ابو طیبا میگوید: ” بیایند بکشند. ” ابو طیبا مردی سی و چهار ساله، دارای سه فرزند و عضوی از گروههای غیره معمول در اعتراضات عمومی مردم عراق است. عراقی ها بیش از شش هفته است شهر بغداد و بخشهای وسیع دیگری از کشور خویش را در اثر جنبش خویش تکانی سخت شدید داده اند. ابو طیبا راننده موتور های سه چرخه داری است که مردم به آنها توک توک میگویند. در بخشهای فقیر نشین شهر بغداد هزاران توک توک با خود انسانها را در شهر چند میلیونی عراق حمل و نقل میکنند.

تا اوایل ماه اکتبر کار این سه چرخه ها مسافر کشی بود. ولی از زمانیکه طوفان اعتراضات مردم عراق ابتدا بشکل صدها هزار نفری در بغداد و سپس در بیشمار شهرهای دیگر عراق آغاز گردید، سه چرخه ها به یاری و کمک جنبش مردم شتافتند. مردم عراق به خیابانها ریختند تا علیه حرص و ولع بیشرمانه صاحبان قدرت دولتی در عراق اعتراض کنند. اعتراضات آنها علیه دولتی است بشدت فاسد با حاکمانی که از طریق فروش نفت میلیاردها دلار پول بدست میآورند، در حالیکه اکثریت بزرگی از توده های مردم عراق در فقر شدیدی زندگی میکنند. ( برجسته کردن کلمات و جمله ها همه جا از مترجم است.)

جنبش مردم عراق بدون رهبری است، ولی با سرعتی بسیار زیاد همبستگی غیره قابل تصوری را که تا قبل از آن وجود نداشت، مابین مردم بوجود آورده است. در این وحدت و همبستگی سراسری مردان و زنان جوان همراه با یکدیگر تظاهرات میکنند: دانشجویان، بی کاران، مأموران دولت، سربازان در لباس شخصی، همراه با تعداد زیادی از مادران، افراد ارتش، رؤسای قبایل با لباسهای خاص خویش، خانم های با شهامت پرستار بیمارستانها در کنار خانم هایی با حجاب کامل که مجهز به کلاههای زرد کارگران ساختمان و ماسک های ضد گاز اشک آور هستند، حضور دارند. و در وسط همه اینها راننده گان سه چرخه های توک توک در رفت و آمد دائمی هستند. مردم عراق راننده گان این سه چرخه ها را قهرمانان انقلاب خویش میدانند و مینامند.

سه چرخه های توک توک بشکل گروهی در حرکت هستند. آنها در میدانهای شهر، پارکها و پلهای بزرگی که بطور کامل در تصرف جنبش کننده گان در آمده است، مجروحینی را که در خط اوّل جبهه مبارزه میکنند به مراکز کمکهای اضطراری تیم های پزشکی میبرند. علاوه بر آن برای تظاهر کنند گان آب آشامیدنی، بلوک های بتونی برای ساختن سنگر در جلو صف اوّل مبارزان، حمل و نقل میکنند…

کمیسیون حقوق بشر عراق هفته گذشته تعداد کشته شده های جنبش عراق را 319 نفر اعلام کرد. در مورد کشته شده ها ارقام رسمی دولتی وجود ندارند. پزشکان مدد رسان به جنبش میگویند: وزارت بهداری به همه بیمارستانهای دولتی ابلاغ کرده است، آنان اجازه انتشار هیچگونه ارقامی را ندارند. تقریباً روزانه معترضین در بغداد، کربلا، بصره و نصیریجا Nasirija کشته میشوند.

ولی مردم به مبارزه خویش ادامه میدهند. در بغداد هر روز بعد از ظهر دهها هزار نفر به میدان مرکزی تحریر که مجموعه اطراف آن به شهرکی مملو از خیمه های برافراشته تبدیل شده است، میآیند. در جلو، نزدیک سنگر بتونی، افراد نترس و دلیر با وجود رگبار نارنجک های گاز اشک آور، محکم ایستاده اند. بهنگام شب جمعیت عظیمی از عراقی ها این سرود را با هم میخوانند: ” اگر دهها نفر ما، صدها نفر ما، هزاران نفر ما کشته شوند، ما باز هم به مبارزه خویش برای نجات وطنمان ادامه میدهیم.”

مرد پیر و سالخورده ای ساعتها است روی جعبه چوبی که 70 متر با نیروهای امنیتی فاصله دارد، ایستاده و پرچم بزرگی از عرق را در هوا تکان میدهد. او در دقایقی آرام و ساکت میگوید: ” نه، من تمام عمرم میترسیدم. ولی اینکه نشد زندگی.” او دیگر هیچ ترسی ندارد و میگوید: ” بگذار تیراندازی کنند.”

مهم نیست کدام نخست وزیری در یک دهه و نیم گذشته در بغداد حکومت را اداره کرده است: دولت عراق بطور رو به افزایشی منحط و فاسد گشته است. برای گرفتن هر گونه امضاء از کارکنان دیوان سالاری عظیم و پیچیده دولت، عراقی ها باید رشوه دهند. بیمارستانها وسایل پزشکی و دارو ندارند، فارق التحصیلان دانشگاهها شغل پیدا نمیکنند، معلولین بدون هیچگونه پرستاری و سرپرستی بایستی زندگی کنند. حتی کسانیکه دستگیر و زندانی میشوند، سالها در انتظار بازرسی و صدور حکم از دادگاه در زندان نگاه داشته میشوند. اقوام و نزدیکان زندانیان بایستی برای هر دارو و یا لباس پوشش فرزندان زندانی خویش پول بپردازند. مادر یکی از زندانیان میگوید: ” این زندان نیست، این مدل جدیدی از کاسبی و پول در آوردن است.”

در تابستان سال 2018 هفته ها شورشی بزرگ در شهر بصره بخاطر آنکه آب آشامیدنی شهر چنان آلوده شده بود که هزاران نفر در اثر نوشیدن آن به بیمارستانها رفتند، برپا شد.

پزشک جوانی که نمیخواهد نامش برده شود، میگوید: ” این حکومتها برای ما چه چیز آوردند؟ “ این سئوال را او خود بلافاصله جواب میدهد: ” دینی برای گریه کردن و اشک ریختن و نفرت نسبت به همه انسانهایی که شیعه مذهب نیستند. رفتار این حاکمان طوری است که گویی برگزیده گان خدا هستند برای آنکه از ما سوء استفاده کنند. ما دیگر نمیخواهیم تن به این سوء استفاده ها دهیم! ما کشوری میخواهیم منسجم و متحد برای تمامی مردم عراق، مهم نیست سنی، شیعه و یا مسیحی باشند.”

از زمان سقوط دیکتاتوری صدام حسین که سنّی بود در سال 2003 حکومت عراق توسط شیعه ها که اکثریت مردم عراق را تشکیل میدهند، اداره میشود. این کشور هم از نظر سیاسی و هم نظامی تحت نفوذ و سلطه همسایه شیعه خود، حاکمان جمهوری اسلامی ایران، قرار دارد.

سه چرخه های توک توک نزدیک به چهار الی پنج سال پیش برای اولین بار از هندوستان به عراق وارد شدند. وجود این سه چرخه ها تا حد بسیار زیادی بشکل نمادی فرو رفتن تدریجی عراق در انحطاط و تبدیل به یک کشور جهان سوّمی شدن را نشان میدهد. کشوری که در آن فقط ثروتمندان متمول اتوموبیل های مجهز به کولر هوا در خودرو های خویش دارند. مردم عراق در اکثریت قریب به اتفاق خویش با سه چرخه های توک توک جا بجا میشوند. و حالا همین تاکسی های فقیران تبدیل به ” قهرمانان انقلاب ” گشته است.

یک نقاشی بزرگ روی دیواری در میدان تحیر دوچرخه توک توک را با بالهای فرشته نجات که در آسمان پرواز میکند، نشان میدهد. حتی روزنامه ای که در همان میدان انتشار میابد، نام خود را توک توک گذارده است.

اینجا در عراق در چندین کیلو متر مربع طی چند هفته تشکیلاتی بدست مردم ایجاد شده که حکومتهای عراقی طی سالیان دراز قادر به ایجاد آن نبودند: یعنی اجتماعی با سازماندهی بسیار منظم با تشکیل کمیته های مختلفی که کار رسیدگی و تهیه برق، آب آشامیدنی، خوراک و توالت های تمیز را به عهده گرفته است.

مأموران این کمیته ها با کشیدن راهروهایی با طناب، حمل و نقل زخمی ها بشکل سریع را ممکن گردانده اند. در یک برج ساختمانی خالی که تا آخر ماه اکتبر از روی پشت بام  آن مأموران امنیتی به مردم تیراندازی میکردند و سپس توسط جنبش کننده گان متواری و رانده شدند، اقامتگاه موقتی با یک کتابخانه و یک مسجد درست کرده اند…..

ابو طیبا، راننده یکی از سه چرخه های توک توک از این امر که پیام تهدید به مرگ را دریافت کرده است، هیچ تعجب نمیکند: چرا که او سالهای زیادی جنگجوی میلیشای نظامی تحت کنترل ایران بوده است. نام این گروه نظامی ” واحد های بسیج مردمی ” است که در سال 2014 بخاطر اضطراب و وحشت از تسخیر و تصرف عراق توسط ” دولت اسلامی ” (داعش) تأسیس گردید.

این سازمان نظامی خصلتی منحوس و دوگانه دارد: چرا که از یکطرف با پول و مشروعیت قانونی دولت عراق، و از جانب دیگر تحت مهار و کنترل تهران ایجاد گردیده است.

این سازمان دقیقاً از همان گروههای میلیشا است که اعضاء آن با نقاب بر صورت و بدون داشتن هیچگونه نشان و مارک معلومی از ابتدای ماه اکتبر با تیراندازی به تظاهر کننده گان میخواهند وحشت و ترس از مرگ را میان مردم عراق ایجاد کنند. ابو طیبا میگوید: ” دیگر صبر و تحمل من به پایان رسید. ” او موضع سیاسی خود را تغییر داد و با غروری افتخار آمیز به جنبش مردم عراق پیوست.

حکومت عراق حتی پس از گذشت شش هفته از جنبش مردم نسبت به تظاهر کننده گان معترض جز گفتن دروغ و اعمال خشونت هیچ ارمغان دیگری نداشته و ندارد. در ابتدا جنبش اعتراضی نخست وزیر آن کشور، عدیل عبدوالمهدی دستور بستن و قطع کامل شبکه اینترنتی عراق را صادر کرد. سپس ادعا کرد که به تظاهر کننده گان اصلاً تیر اندازی نشده است. با وجود آنکه تا آنزمان 100 نفر کشته شده بودند. و بالاخره حکومت قول داد که دیگر ” سلاح کشتار ” بکار گرفته نشود.

انحصار خشونت را هیچکس قادر نیست از دست حاکمان عراق در آورد. ولی این حاکمان در میدان مبارزه ای دیگر سخت شکسته خورده اند، ولی هنوز خود نفهمیده اند و درک نکرده اند: این میدان مبارزه، قلمرو معنی دادن به نماد های ملی و مذهبی است. انسانها را در عراق دستگیر میکنند به این جرم که پرچم عراق را با خود حمل میکنند.

اسطوره های مذهبی، چون سرگذشت غم انگیز و درد آور امامان شیعه در بیش از 1400 سال پیش که در مبارزه و مقاومت خود علیه جبران و جبّاریت، جانهای خویش را از دست دادند، همه اینها جذب در سرها و دلهای مردم، بوسیله تظاهر کننده گان معترض معناهای نو و بدیعی را یافته اند.

در این حقایق و واقعیت ها حاکمان عراق میخواهند قدرت و درآمدهای میلیارد دلاری خویش را نجات دهند. برای این نجات روز جمعه هفته گذشته سران سیاسی و مهمترین مقامهای روحانی شیعه در گردهمایی حضور یافتند. آنهم نزد فردی که حکومتهای عراقی را به قدرت رسانده است: قاسم سلیمانی، رئیس سازمان قدس و فرمانده میلیشیاهای عراقی. سلیمانی می خواست که همه حاضرین با او هم نظر و هم پیمان شوند: با هر هزینه ای بایستی جنبش مردم عراق را به پایان رسانند.

البته ابو طیبا، راننده با شهامت سه چرخه توک توک،برای به سر عقل آمدن و دست از مبارزه کشیدن هیچ بهائی نمیدهد. برای او در حال حاضر اولویت اوّل را این سئوال دارد: او چگونه و از کجا پول جهت پرداختن صورت حساب بیمارستان دختر دو ساله خود را بپردازد؟ او میگوید: ” من هنوز حتی نتوانسته ام سه قسط آخری سه چرخه خود را بپردازم. ” سپس با لبخندی از روی ناچاری بر لب و کشیدن نفسی عمیق با سه چرخه توک توک خود به سرعت بسوی سنگرهای مبارزه حرکت میکند.

نویسنده گزارش: کریستف رویتر Christoph Reuter